Rus uzman: Netanyahu’nun gizli Rusya ziyareti, iki ülke ilişkilerinin değiştiğinin kanıtı
Russia in Global Affairs dergisi Genel Yayın Yönetmeni Fyodr Lukyanov, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun bir hafta önce Moskova’ya gizli şekilde ziyaret etmesini iki ülke ilişkilerinin değiştiği anlamına geldiğini iddia etti. Rus uzmana göre, eski Soğuk Savaş zihniyetini geride bırakan Moskova için bölgede Türkiye ve İsrail gibi ortaklarının olması şart.
Rusya’da yayınlanan Gazeta gazetesinde yayınlanan makalesinde Lukyanov, Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle Ortadoğu’da bazı dengelerin değiştiğini anlattı. Rus uzman, “Netanyahu’nun gizli Moskova ziyareti dedikodulara yol açtı. Ziyaretin nedenini muhtemelen biz daha sonra öğreneceğiz, çünkü çağdaş medya ortamında gizli diplomasi kısa bir zamanda açıklığa kavuşuyor. Fakat ziyaret gerçeği ise İsrail’le olan durum ve Rusya ile olan ilişkilerin değiştiğini ortaya koyuyor. Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle İsrail’in durumu da değişti. SSCB Ortadoğu ihtilaflarında Arap dünyasını desteklerken, İsrail’in çevresindeki ülkelerle olan mücadelesi ABD’nin planlarına denk gelmişti: Washington Ortadoğu’da Sovyet yayılma politikasını önlemeye çalışıyordu. 1980’lı yılların sonunda ie bu denge değişti. SSCB’nin yıkılması ABD’nin Ortadoğu’da etkisini artırması için yeni ufuklara açtı. Ancak, İsrail ABD-Arap dünyası ilişkilerinin artırılmasından bir engel taşı haline geldi.” dedi.
Rusya ve İsrail arasında aşılması imkansız olan ihtilaf yok
İran’ın İsrail’i yer yüzünden silmek gibi iddialarına atıfta bulunan Lukyanov, Tel-Aviv’in günümüzde kendi güvenliğini artırmayı planladığını belirtti. ABD’nin ise bölgede sadece İsrail’le sınırlı kalmak istemediğini tekrarlayan Lukyanov, “İsrail, 20.yüzyılda olduğu gibi ABD’nin koşulsuz desteğinden emin olamaz. Tabii ABD’de İsrail yanlısı güçler halen kuvvetli, ama dünya liderliğine soyunmak Washington’un hedefi. Dolayısıyla Arap devletleriyle dengeli ilişkiler ABD için şart oldu. Başka bir sözle İsrail’in güvenliği artık ABD’nin Ortadoğu’daki öncülüklü politikası sayılmıyor. Dolayısıyla bu şartlarda İsrail kendi konumunu güçlendirmek için yeni yollar aramak zorunda, bu çerçevede de Rusya’ya olan bakış açısı da değişiyor. Politikacılar genelde İsrail’de Rus asıllı vatandaşların bolluğunu iki ülke arasındaki yakınlaşmanın faktörü olarak görüyor, ama bu husus etkin bir siyasi faktör olarak işlemiyor. Daha önemlisi İsrail ve Rusya arasında hayatı çıkarlar açısından önemli sayılan ve aşılması imkansız olan bir ihtilaf söz konusu değil.”
Rusya’ya Türkiye ve İsrail gibi ortak lazım
Moskova’nın İran’a silah sevkiyatı iddialarından İsrail’in endişe duyduğunu anlatan Rus uzman, “İsrail Rusya’nın sert uyarısı üzerine Gürcistan’a yönelik silah sevkiyatını durdurdu. Çok iyi anlıyordu ki, Rusya simetrik şekilde karşılık verebilir. İsrail kimlerin eline Rus silahı geçebileceğini gayet iyi biliyor.” dedi. İsrail’in İran’a Rus silah sevkiyatı konusunda direkt Moskova ile bağlantıya geçtiğini anlatan Rus uzmanı Moskova’nın da artık eski Soğuk Savaş zihniyetini geride bıraktığını kaydetti.
Lukyanov, “Bugün Rus politikasının ana motifi, ideolojiden ziyade, ortak stratejik konumların artmasına çaba harcamak. Bunun için de Moskova’ya herhangi bir abinin verdiği sert yükümlülükleriyle bağlantısı olmayan ve serbest oyun sergileyen ortak ülkeler lazım. Bu ülkelerden biri Türkiye. Diğeri ise potansiyel olarak İsrail olabilir. Bu tür potansiyel fırsatının gerçekleştirilmesinin de bir garantisi yok. Rusya’da Arap dünyası ve İran’la askeri-teknik işbirliği için lobicilik yapan güçlü grupların çıkarları var. Fakat güç dengesindeki köklü değişiklikler –ki bunları da durduramazsınız- Rusya ve İsrail’i karşılıklı işbirliğine itecektir.” diye konuştu.
Geçtiğimiz ayda Cihan’a özel konuşan Lukyanov son dönemde Türk-Rus ilişkilerinde büyük dönüşümler gerçekleştiğini kaydederek Türkiye’nin dünya politikalarında artık etkin olmaya başladığını, Rusya’nın da gelişen Türkiye’nin farkında olduğunu söylemişti. Lukyanov’a göre Moskova, bağımsız dış politikalar üretmeye başlayan Türkiye ile uzun vadeli stratejik ortak olmak istiyor.