HABERRUS ANALİZ - Rusya’da Batılı devletlerin Moskova borsasına uyguladığı yaptırım sonrası döviz kurlarında beklenenin tersine bir etki oluştu. İki günde Rus rublesi karşısında Amerikan doları 6 ruble değer kaybetti. Benzer durum Euro için de yaşandı.

Dolara neler oluyor?

Borsada döviz ticareti durduktan sonra ruble hızla güçlenmeye başladı. 19 Haziran akşamı döviz bürolarında Amerikan doları ₽86 rubleden işlem görüyordu.

Aynı gün Merkez Bankası resmi döviz kurunu ₽82,63 olarak duyurdu.

Ruble son günlerde konumunu önemli ölçüde güçlendirdi. Bu, döviz ve tezgah üstü ticaretten elde edilen verilerin yanı sıra Merkez Bankası'nın resmi döviz kuru ve döviz bürolarındaki nakit para biriminin maliyeti ile kanıtlanmaktadır.

Rusya Merkez Bankası, 20 Haziran itibarıyla ABD doları için resmi döviz kurunu 82,6282₽, euro için 89,0914₽ ve yuan için 11,165₽ olarak belirledi. Önceki güne kıyasla dolar 4,4₽, euro 4,21₽ ve yuan 0,63₽ düştü. 12 Haziran'dan itibaren resmi döviz kurunu takip ederseniz (Moskova Borsası'na karşı yaptırımların getirildiği ve ardından dolar cinsinden döviz ticaretinin artık devam etmediği gün), dinamikler daha da etkileyici oldu.

Amerikan doları - ₽6,39 düştü (-7,18%);

Euro - ₽6,65 düştü (-%6,94);

Çin yuanı – neredeyse ₽1,07 (-%8,71) düştü.

Nakit paranın satış kuru da düştü. 19 Haziran Çarşamba günü Moskova'daki bazı döviz bürolarından bir dolar satın almanın maliyeti dolar başına 87₽'nin altına düştü. Geçen hafta bankalar nakit ABD para birimini 92₽’den satıyordu.

19 Haziran Çarşamba günkü döviz ticaretinde yuan döviz kuru gün ortasında %5'ten fazla düşüşle 10,84₽'ye geriledi.

Moskova Borsası'ndaki yuan döviz kuru bir yıldan fazla bir süredir ilk kez ₽11 seviyesinin altındaydı; bu daha önce 12 Mayıs 2023'te gerçekleşmişti.

Sonuç olarak CNY/RUB döviz kurunda hafta başından bu yana en azından %11'e yakın bir düşüş yaşandı.

Döviz kurunun değerlendirilebileceği bir diğer kriter, Moskova Borsası'ndaki Si dolar vadeli işlemleridir. Bu enstrüman, sitenin Merkez Bankası kuru üzerinden hesaplanmasını ve vadesinin dolmasını sağlaması nedeniyle yaptırımlardan sonra da dolaşıma devam etti. 19 Haziran akşamı ₽82,610 seviyesinde işlem görüyordu, bu da ₽82,61 dolar kuruna karşılık geliyor (resmi Merkez Bankası kuru olan ₽82,6282'ye mümkün olduğunca yakın).

Dolar ve yuan döviz kurları neden düşüyor?

Rus uzmanlar ve analistler, Rus para biriminin güçlenmesinin çeşitli nedenleri olduğunu belirtiyor.

Uzmanlar arasındaki en popüler açıklama, yaptırımların ithalat ödemelerinde ek zorluklar yaratabileceği yönünde.

Bu nedenle dış ticarette bir dengesizlik ortaya çıktı - bu, rublenin keskin bir şekilde güçlenmesine neden oldu.

Alfa Capital analisti Alexander Dzhioev, RBC Investments'a yaptığı açıklamada, “Bizim görüşümüze göre rublenin şu anki güçlenmesi, özellikle bu dönemde döviz talebindeki keskin düşüşle bağlantılı. Gerçek şu ki, OFAC, bir sonraki yaptırım paketine yeni tüzel kişileri ve bireyleri dahil etmenin yanı sıra, uluslararası finans kuruluşlarına, ikincil yaptırımlara tabi olabilecekleri eylemlere ilişkin açıklamalar da yayınladı. Bu büyük olasılıkla hem mallar için ödeme kabul etmede hem de bu tür hesaplamaları yürütmede zorluklara yol açtı" dedi.

Ona göre mevcut durum 2022 yazına benziyor. Daha sonra dolar kuru neredeyse ₽50'nin altına düştü. Bu dönemin yerel minimum değeri 29 Haziran 2022'de (₽50,0125) kaydedildi. Daha sonra ödeme ve ithalat lojistiğinde de benzer sorunlar gözlendi.

“Dolara gelince, özünde döviz kotasyonlarının olmayışı ve bizim görüşümüze göre spreadlerdeki geçici artış dışında hiçbir şey değişmedi. Ruslar hâlâ bankalardan/döviz bürolarından dolar/euro alıp satabiliyorlar” diye ekledi.

Alım ve satım fiyatları arasındaki fark 10₽

Serbest piyasa ile bazı borsalarda doların alım ve satım fiyatları arasındaki fark 19 Haziran akşamı 10₽ civarındaydı.

Bazı uzmanlar dolar/ruble ve euro/ruble çiftleri için tezgah üstü döviz kuru ayarına geçişin ardından birçok karşı taraftan yuan'a aktif bir talep akışı yaşandığını söylüyor.

Rusya Merkez Bankası'nın bir sonraki toplantıda daha da katı hale gelebilecek sıkı para politikası ortamında ulusal para biriminin gözle görülür şekilde güçlenmeye devam ettiğini belirtiyor. Yüksek oranların halkı tasarrufa teşvik etmesinin yanı sıra tüketici talebini de azalttığını, bunun da ithalat üzerinde baskı oluşturduğunu ve döviz talebini azalttığını açıklıyor.

Bazı uzmanlar ise rublenin güçlenmesindeki baskın faktörün, dolar ve euro cinsinden döviz ticaretinin askıya alınması ve genel olarak Rus müşterilerin döviz pozisyonlarının kapatılması olduğuna inanıyor.

Rublenin güçlenmesine neden olan diğer faktörlerin yanı sıra, rublenin daha da güçleneceği korkusu nedeniyle vergi döneminde ihracat döviz kazançlarının erken satışının olası olduğuna dikkat çekiyor.

Ayrıca bazı ticaret katılımcılarının, dolar ve euro cinsinden döviz ticaretinin durdurulması nedeniyle maruz kalan altyapı riskleri karşısında, dolar paradan kurtulmaya başladı. Bu durum da piyasada dolar bolluğuna neden olarak değerini düşürdü.

Yuan-Ruble işlem hacmi

19 Haziran'daki işlem gününün sonunda, Moskova Borsası verilerine göre yuan/ruble çiftindeki işlem hacmi, Moskova Borsası grubuna uygulanan engelleme yaptırımlarından bu yana en büyük olana ulaştı. 13 Haziran'da ₽184,53 milyar rubleye ulaşan işlem hacmi , 14 Haziran'da ₽128,96 milyar, 17 Haziran'da ₽78,13 milyar, 18 Haziran'da ise ₽122,33 olarak gerçekleşmişti.

Aynı zamanda, 19 Haziran'daki en büyük hacimler 11 ila 12 saat arasında gerçekleşti. İşlem sonucunda yuan/ruble çifti önceki işlem gününün kapanışında %2,25 düşerek 11,19₽'ye geriledi (minimum ₽10,84'e ulaştı).

Piyasa oturana kadar kurlar oynak kalacak

Uzmanların Dolar, euro ve yuan döviz kurlarına ilişkin tahminlerine göre piyasa yeni gerçeklere alışana kadar oynaklık yüksek kalacak.

Ruble yakın gelecekte daha güçlenecek. Ayrıca yuandaki toparlanma girişimlerinin ve dolar ve euroya yönelik vadeli işlem sözleşmelerinin durumun erken istikrara kavuşacağına işaret edebilir.

Uzmanlar, rublenin çok güçlü olmasının ihracat gelirleri üzerinde baskı unsuru olduğunu, dolayısıyla rublenin güçlenme eğiliminin devam etmesi halinde yetkililerin döviz kurunu ekonomik açıdan daha makul seviyelere döndürmeye yardımcı olacak önlemler alabileceğini açıkladı.

SberCIB analistleri de benzer bir görüşe sahip. Telegram kanallarında, "Merkez Bankasının, bütçe kuralı ve Ulusal Refah Fonu harcamalarının yansıtılması kapsamında döviz kazançlarının zorunlu satışını iptal etmeyi ve yuan satışını askıya almayı teklif etmesi mümkündür" diyor.

Tahmini dolar ruble kuru

Ayrıca uzmanlar önümüzdeki haftalarda döviz piyasasında volatilitenin artmaya devam edeceğini de göz ardı etmiyor. Ancak yuan/ruble döviz kurunun istikrarlı bir şekilde 11₽ seviyesinin altına düşmesi pek olası değil.

Ruble döviz kurunu belirleyen ana faktörler - dış ticaret - değişmedi, ancak döviz pozisyonlarının kapatılmasının ve Rus yatırımcıların döviz tercihlerinin değişmesinin etkisini dikkate alarak yılın ikinci yarısına ilişkin tahmin aralığı kısaltıyor.

Uzmanlar, Dolar kurunun yıl içinde ₽90-95 rubleden ₽87-92 ruble aralığına çekileceği tahmininde bulunuyor.

Ayrıca döviz piyasasındaki mevcut türbülansın yuan satın almak için iyi bir fırsat olarak değerlendirilebileceğini söylüyor. Moskova Borsası'na uygulanan yaptırımların neden olduğu altyapı sorunları nedeniyle rublenin artık aşırı alımda göründüğüne inanılıyor.

Uzmanlar, er ya da geç altyapı risklerini ortadan kaldıracak çözümler bulunacağını ve ardından ithalatçılardan gelen döviz talebi dolar/ruble kurunu yukarı taşımaya başlayacağına dikkat çekiyor ve dolar/ruble kuru için orta vadeli tahminin ₽91-92 ruble olacağını, yuan/ruble için ise ₽12,5 ruble civarında olmasının beklendiğini belirtiyor.

Bazı uzmanlar ise düşük şeffaflık koşullarında döviz piyasasının yakın gelecekte muhtemelen "testere dişi salınımı" modunda geçireceğine inanıyor.

Uzmanlar, bu tür dönemlerde riskten korunma araçlarının değerinin ve kısa vadeli yatırımlara odaklanmanın özellikle arttığını belirtiyor.

Bazı uzmanlara göre ise yuan döviz kurunun önümüzdeki çeyreklerde toparlanmasını bekleniyor. Tahmine göre, üçüncü çeyreğin sonunda yuan/ruble (CNY/RUB) kuru 13,2 rubleye yükselecek ve 2024'ün sonunda 13,4₽ olacak.

Uzmanlar yıl sonuna kadar dolar kurunun ₽94, euro kurunun ise 100,6 civarında olacağını öne sürüyor.