Rusya'da muhtemel mali kriz Türkiye'yi nasıl etkiler?
Türkiye'nin halihazırdaki ekonomik durumu giderek kırılganlaşmaya devam ederken komşu ülkelerdeki politik ve uluslararası krizlere petrol fiyatlarının düşmesi de eklenince komşularda yaşanacak olası bir ekonomik krizin etkileri ülkemizi de krize sürükleyebilir. Taraf gazetesi yazarı Süleyman Yaşar konuyla ilgili bir yazı kaleme aldı ve Rusya 'da yaşananlara dikkat çekerek 'Rusya nereye gidiyor?' diye soran Yaşar ihracatta yaşanabilecek daralma konusunda uyarıda bulundu.
İşte Yaşar'ın o yazısı:
"Rus para birimi ruble hızla değer kaybediyor. Geçen hafta Rus Rublesi yüzde 10 oranında değer kaybetti. Hemen hatırlatalım yıl başında 1 Amerikan Doları 32,8 rubleydi bu hafta sonunda 1 Amerikan Doları 46,6 ruble düzeyine yükseldi.
Böylece yıl başından beri Amerikan Doları karşısında Rus Rublesi’nin değer kaybı yüzde 42’ye ulaştı. Ve geçen ay Rus Merkez Bankası 30 milyar dolarlık alıma rağmen rublenin değerini koruyamadı. Bu arada Rus Merkez Bankası’nın geçen hafta politika faizlerini yüzde 8’den yüzde 9,5’a yükselttiğini hemen hatırlatalım.
Peki, Rusya nereye gidiyor?
Ukrayna çatışması nedeniyle uygulanan yaptırımlar ve petrol fiyatlarının hızla gerilemesi Rusya ekonomisini bir finansal krize doğru götürüyor. Hafta sonunda Financial Times gazetesi manşetinde Rusya’da çöken rubleyle birlikte yeni bir finansal kriz hayaletinin yükseldiğini yazdı.
Hatırlayacaksınız, Rusya, 1997 Asya Krizi’nin etkisiyle 1998’de büyük bir finansal kriz yaşadı. Borçlarını ödeyemez hâle geldi. Yine 2008 küresel krizinden önemli ölçüde etkilendi. Şimdi Ukrayna nedeniyle uğradığı yaptırımlar ve petrol fiyatlarının gerilemesi Rusya’nın mali durumunu iyice bozuyor. Çünkü Rusya, bütçesini yaparken petrol fiyatlarını 100 dolar üzerinden tahmin etti. Ve buna göre ekonomik politikasını tasarladı. Ama şimdi ham petrolün varili 80 dolara gerileyince Rusya’nın bütün politika tasarımları alt üst oldu.
Gerçi Rusya elinde yeterli döviz rezervi olduğunu belirtiyor. Bu rezervler konvertible döviz olarak Eylül 2014 itibariyle IMF verilerine göre 396 milyar dolar tutuyordu. Ama ekim ayında 30 milyar dolar satış yapıldığına göre 366 milyar dolara gerilediğini söyleyebiliriz rezervlerin. Bir de düşen petrol gelirleri bütçe açığını artırıyor. Bu arada döviz girişleri azaldığından ödemeler bilançosunda yakında sorun çıkabilir. Tabii halkın dolar talebi de bir spekülatif atağa dönüşebilir. Yine yıl başından bugüne yaşanan devalüasyon nedeniyle enflasyon yüzde 8’in üzerine çıktı. İşte bu nedenle Başkan Putin’in hem finansal kriz olasılığı hem de enflasyon nedeniyle huzuru bozulan halkın hedefinde olduğunu belirtelim.
Peki, niye anlattık bütün bunları?
Şundan anlattık; bildiğiniz gibi Türkiye, diğer ülke krizleriyle karşılaştırıldığında Rusya krizlerinden çok daha fazla etkileniyor.
RUSYA FİNANSAL KRİZİ TÜRKİYE’Yİ NASIL ETKİLER
Bildiğiniz gibi 1997 Asya Krizi’nin yaşandığı yıl Türkiye ekonomisi yüzde 7,5 oranında büyüdü. Ardından 1998’de Türkiye ekonomisi yine yüzde 3,1 oranında büyüdü. Ama 1998 Rusya Krizi’nin ardından 1999’da Türkiye ekonomisi yüzde 4,7 oranında küçüldü. Çünkü Rusya’da yaşanan kriz Türkiye’yi Asya krizinden daha fazla etkiledi.
Bu arada hemen hatırlatalım Türkiye 1998’de Rusya Federasyonu’na 1 milyar 348 milyon dolar tutarında ihracat yaparken bu tutar 1999’da 589 milyon dolara geriledi. Ve Türkiye ekonomisi birdenbire daraldı.
İşte bu yıl yine ocak- eylül döneminde Rusya’ya olan ihracat 2013’te 5 milyar 150 milyon dolar tutarındayken 2014’ün aynı döneminde 4 milyar 553 milyon dolara geriledi. Bu yıl rublenin aşırı değer kaybetmesi nedeniyle Rusya’ya geçen yılın 6,9 milyar dolar tutarındaki toplam yıllık ihracatı yakalaması mümkün değil. Bu arada bir de finansal kriz eklenirse Türkiye’nin bu krizden 1999’da olduğu gibi en çok etkilenen ülke olacağı açık bir gerçek. Anlayacağınız Rusya’dan üzerimize yakın dönemde bir finansal kriz gelebilir. Dikkatli olmakta fayda var."