Kırgızistan'da tansiyon düştü, trajedi devam ediyor
Kırgızistan'ın güney bölgesinde 11 Haziran'dan bu yana devam eden etnik çatışmalarda tansiyon kısmen düştü. Gece boyunca top ve silah sesleri Oş kentinden yükselmeye devam etti. Oş ve Celalabad'da bir kısım iş yerleri açılırken, insanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere sokağa çıktıkları görülüyor. Kırgız haber ajansı Akipress ölü sayısının 187'ye, yaralı sayısının da 2 bine ulaştığını duyurdu. Resmi olmayan rakamlara göre ise rakamlar çok daha yüksek. Özbekler cenazelerini defnederken, uluslararası kuruluşlar bölgeye insani yardım ulaştırmaya çalışıyor. Etnik çatışmadan kaçan yüz bine yakın Özbek, sınırı geçerek Özbekistan'a oluşturulan 50'de fazla mülteci kampına yerleştirildi. On binlerce insanın da sınırı geçmek için kapıda beklediği belirtiliyor. Sınırı geçmek için mücadelede eden halka Özbek askerleri müdahale etmezken, bölgede gıda ve suya ihtiyaç var.
Kırgızistan Güvenlik Konseyi Başkanı Alik Orozov gelişmeleri değerlendirmek üzere Moskova'ya geldi. Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolay Patruşev ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşen Orozov, 27 Haziran referandum sürecinde alınması gereken güvenlik önlemlerini değerlendirdi. Rusya'dan barış gücü talebini sürdüren Bişkek'in talebi bir kez daha Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü bünyesinde ele alınacak. Özellikle insani yardımların zor durumda olan Özbek ailelere ulaştırılması için de ortak çalışma yürütülmesi planlanıyor. Bu çerçevede Lavrov, bugün Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-Moon'la da bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Diğer taraftan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres, uluslararası topluma yaşanan trajedinin felakete dönüşmemesi için çağrıda bulundu. Almanya'da konuşan Guterres, bölgeye uluslararası barış gücü askeri gönderilmesine sıcak baktığını söyledi. Bölgede barışçıl bir çözüm bulunmasının zorunlu olduğuna değinen BM yetkilisi, her türlü insani yardımın bölgeye ulaştırılması için çalıştıklarını belirtti.
Kırgızistan eski Başbakanı Feliks Kulov da Russia Today'e yaptığı değerlendirmede gece boyunca bazı caddelerde sessizliğin görüldüğünü, ancak bunun olayların yatıştığı anlamına gelmediğini kaydetti. Bölgede olayların kontrol altında olduğu ile ilgili 11 nisandan bu yana sürekli açıklama yapıldığını, ancak bunların doğru olmadığını iddia eden Kulov, "Bölgede tam bir kaos yaşanıyor. İnsanlar su, elektrik, ilaç ve ekmek gibi asgari ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Sokakta insanlar ellerinde silahlarla dolaşıyor. Özbeklerin evleri yandı, yüz binlercesi mülteci konumunda. İnsani yardımlar bu insanların eline ulaşmıyor. Burada yeniden barış ve istikrarın sağlanması için her türlü çabanın ortaya konması gerekiyor. Aksi durumda tam bir felaket olacak." uyarısında bulundu.
Başkent Bişkek'te etnik çatışmada hayatını kaybedenlerin anısına bayraklar yarıya indirildi ve eğlence programları iptal edildi. Geçici Hükümet devrik Kırgız lider Kurmanbek Bakiyev'in akrabalarını olayları organize etmekle suçlarken, Birleşmiş Milletler'den yaşanan sürecin planlı bir hareket olduğu açıklaması geldi. Anayasa referandum sürecinin iptal edilmesi yönünde girişimlerin devam edebileceği uyarısında bulunan uzmanlar, çatışmaların temelinde bölgede yaşanan askeri üs pazarlıklarının olduğuna da dikkat çekiyor.
Avrasya coğrafyasının en stratejik noktasında bulunan Bişkek'in hemen çevresinde Manas Amerikan askeri üssü ve Kant Rus askeri üssü bulunuyor. Financial Times'ın iddialarına göre Geçici Yönetimin Dışişleri Bakanı Ruslan Kazakpayev ülkedeki Amerikan üssünün durumunu gözden geçirebileceklerini söyledi. Rusya kendi nüfuz alanı içinde gördüğü Kırgızistan'da Amerikan üssü istemiyor. Bu yüzden de, Moskova bölgede bulunan Amerikan üssünün kapatılması karşılığında geçici hükümete barış gücü desteği sağlayacak.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan
