“Suriye uçağındaki kargo Rus savunma şirketi KBP’ye ait”
Rusya ve Türkiye arasında tansiyonun yükselmesine neden olan, Ankara Esenboğa Havalimanı’na savaş uçakları eşliğinde indirilen Suriye Havayolları’na ait yolcu uçağında kargosundaki malzemenin Rus savunma şirketi Konstruktorskoe Byuro Priborostroeniya (KBP)’ye ait olduğu iddia edildi. Izvestia gazetesi, önce uçağa Moskova’ya 200 kilometre mesafede bulunan Tula kentinde askeri havalimanında bir kısım kargo yüklemesinin yapıldığını, daha sonra da Vnukova havalimanından sivil yolcuların alınarak Şam’a doğru hareket ettiğini belirtmişti.
Tula kenti yerel haber portalı MySLO’ya konuşan bir istihbarat kaynağı kriz oluşturan kargonun Rus savunma şirketi KBP’ye ait olduğunu söyledi. Açıklamada kargoda uçaksavar sistemleri ile ilgili teknik bir kısım cihazların bulunduğu, ve kayıt işlemlerinin de Tula gümrük yetkilileri tarafından yapıldığı iddia edildi. Açıklamada Tula gümrük kapısından 1 Ocak 2012’den bu yana 294 gümrük işlemi gerçekleştirildiği, bunların 156’sının savunma ile ilgili olduğu belirtildi. Gümrük yetkilileri daha sonra basında yer alan açıklamaları yalanladı. Cihan Haber Ajansı’na konu ile ilgili konuşan KBP şirketi askeri üretim biriminden bir yetkili bu tür konuların teknik askeri işbirliği kapsamında ilerlediğini, yorum yapamayacaklarını söyledi.
Kommersant gazetesi de Suriye uçağında 12 adet kolide uçaksavar ve radar sistemlerinde kullanılabilecek kargonun bulunduğunu açıkladı. Gazeteye bilgi veren kaynağa göre bu tür -askeri ya da değil- elektronik eşyaların ticari uçaklarla taşınması genel bir uygulama. Gönderen ve alıcının yer aldığı belgelerle kayıtlı bir ihracatın yapıldığına dikkat çeken uzmanlar, bulunan malzemelerin yolcuların güvenliğini tehdit etmediğini de savunuyor. Gazete Rus istihbarat teşkilatı FSB’nin olayla ilgili çalışma başlattığını, ilgili kurumlardan Türk makamlarına bilgiyi kimin aktardığının peşine düşüldüğüne vurgu yaptı.
Diğer taraftan Interfax haber ajansına konuşan ünlü Rus silah ihraç şirketi Rosoboronexport ve Federal Askeri Teknik Şirketi (FSVTS) yetkilileri uçakta kendilerine ait herhangi bir kargo olmadığını savundu. Ajansa konuşan silah ihracat şirketi yetkililerine göre sivil uçakta askeri malzemenin bulunması değil, varsa kaçak ve hedefi de planlı bir provokasyon olabilir. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın uçakta askeri malzeme olduğuna dair açıklamalarını değerlendiren yetkili, “Uçak bir kısım elektronik malzemeler taşıyor olabilir. Bu da yasal yollarla yapılıyordur. Yolcular açısından da herhangi bir tehdit oluşturmuyordur. Bu tür malzemelerin ticari yolcu uçakları ile taşınması genel bir uygulama. Bu malzemelerin hava savunma sistemi ya da bir kısım silahlara ait olduğu anlamına gelmiyor. Erdoğan’ın açıklamalarına göre tüm belgelerin olduğu anlaşılıyor. Bu da malzemelerin yasal olarak taşındığı ve yolcular açısından da tehlike oluşturmadığını gösteriyor…” ifadelerini kullandı.
Yaşanan sürecin iki ülke ilişkilerine olumsuz yansımamasını ümit eden yetkililer, nitekim kriz sürecinde bile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 3 Aralık olarak Türkiye ziyaretinin tarihini belirlediğine dikkat çekiyor. Yetkililere göre, ekonomik, ticari, kültürel ve turizm gibi bir çok alanda çok boyutlu olarak gelişen Rusya-Türkiye ilişkileri bu tür olayları rahatlıkla atlatabilecek derinliğe sahip.