Rus gazete, KGB İstanbul gizli sorumlusunun faaliyetlerini anlattı
Nezavisimaya Gazeta gazetesinin Voennoe Obozrenie (Askeri Bakış) eki eski Sovyet istihbarat servisi KGB’nin İstanbul gizli sorumlusu Naum Eytingon’un faaliyetlerini anlatan makale yayınladı. Eytington o yıllarda “Stalin’in cezalandırıcı kılıcı” olarak da tanınıyordu. Yazıda, KGB’nin o dönem İstanbul’da Ortadoğu ile ilgili gizli rezidans kurduğu da ortaya çıktı.
Sergey Vladimirov imzalı makalede Sovyet ajanı Eytingon’un Lev Trotski’ye yönelik 1940 yılında diktatör Başkan Jozef Stalin’in talimatıyla suikast olayını da organize ettiği belirtildi. 1917 Bolşevik Devrimi’nden sonra Yahudi asıllı Eytington, VÇEKA’ya (KGB’nin ilk adı) işe alınıyor. Belarus ve Çin’de KGB’nin gizli misyonunu yürüten Eytington daha sonra Türkiye’ye aktarılıyor. 1929 yılında İstanbul’da Sovyet Başkonsolosluğu’nda ateşe olarak görev yapıyor. Ama aslında kendisi KGB’nin İstanbul sorumlusu olarak görevlidir.
Makalede, “Yurtdışında ciddi deneyim kazanan genç istihbaratçı merkez’de fazla kalmadı, hemen İstanbul’a gönderildi. İstanbul’da Eytingon, kendi arkadaşı Yakov Minsker’in yerine geçerek KGB sorumlusu oldu. Burada ise Eytingon’a, Japonya, Fransa ve Avusturya diplomatik temsilcilikleriyle ilgili gizli bilgilere ulaşılması talimatı veriliyor. Eytingon, İstanbul’da bu görevini yerine getirerek söz konusu diplomatik temsilciliklerle ilgili bilgilere ulaşıyor. Eytingon’un başkanlığında İstanbul’daki KGB “rezidansı” ayrıca Türkiye’deki Ukraynalı, Azeri ve Kuzey Kafkasyalı gibi Sovyet karşıtı muhacirlerin faaliyetleriyle ilgili de bilgi topluyordu.” denildi.
Atatürk döneminde Sovyet istihbaratı Türkiye’ye aleyhine çalışmıyordu
Yazıda, Türkiye’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün zamanında istihbarat alanında Ankara ve Moskova arasında iyi işbirliği bulunduğu da kaydedildi. Araştırmacı yazar Vladimirov, “Atatürk’ün döneminde Sovyet istihbaratı Türk kurum ve teşkilatlarına yönelik çalışma yapmıyordu. Ayrıca, iki ülke istihbaratı arasında işbirliği vardı.” dedi.
KGB İstanbul’da Ortadoğu ile ilgili gizli rezidans kurmuştu
Makalede, KGB’nin Ortadoğu ile çalışmalarını İstanbul’daki gizli rezidansından takip ettiği de belirtildi. Yazıda, “İstanbul’daki konum açısından istihbarat çalışmalarıyla ilgili koşullar o kadar elverişli idi ki, hatta 1928 yılında Moskova’daki merkez burada Ortadoğu konusunda gizli rezaidans kurmayı kararlaştırdı. Başına da Sovyet ajanı Yakov Blyumkin’i getirdiler. Ama Blyumkin, Trotski ile olan ilişkilerinden dolayı Eylül 1929 yılında Moskova’ya çağrıldı, sonra da tutuklanarak kurşuna dizildi. Bu gelişmenin ardından Eytingon’un İstanbul’daki faaliyet çalışması daha da zorlaştı. Daha önce Blyumkin’in yönettiği gizli Ortadoğu rezidansının acilen yeniden organize edilmesi gerekiyordu.” denildi.
Ermeni asıllı Sovyet ajanı İstanbul’daki çalışmaları alt üst etti
İstanbul’daki Ortadoğu rezidansı eski sorumlusu yerine Moskova’dan Ermeni asıllı Sovyet ajanı Georgi Agabekov’un gönderildiğini anlatan yazar, “Ekim 1929 yılında Blyumkin’in yerine Moskova’dan Georgi Agabekov tayin ediliyor. İstanbul’a bir “Ermeni tüccarı” kimliği ile gelen Agabekov, Eytingon’un yönetiminde istihbarat ağı kurmak için çalışmalara başladı. Fakat 1930 yılında Agabekov Batı’ya kaçtı. Kısa zaman sonra ise Berlin’de “PGU“(KGB’nin o dönemki adı) isimli çıkarıyor ve kitabında Eytingon’u Sovyet dış iştihbarat rezidans sorumlusu olarak tanıtıyor. Durum böyle olunca KGB çeşitli provakosyonlardan uzak durmak için Eytingon’u Türkiye’den geri çağırdı.” diye yazdı.