Rusya ve ABD tarihi nükleer silahsızlanma anlaşmasını imzaladı-2

Rusya ve ABD, 1991 yılında imzalanan ve yirmi yıldır yürürlükte bulunan stratejik silahlarda indirim anlaşmasının (START-1) yerini alacak yeni START-2 anlaşmasını imzaladı. Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da gerçekleşen törende Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ve ABD Başkanı Barack Obama yeni anlaşmayı parafe etti. START-2'ye göre Soğuk Savaş yıllarında 40 bini bulan nükleer başlıklar, artık 1550 seviyesine ve fırlatma sistemleri de 800'e çekilecek.

Nükleer silahlardan arındırılmış bir dünya isteyen Obama ve Medvedev'in hedeflerine bir adım daha yaklaştıkları  kaydediliyor. Yeni anlaşma ABD'nin İran ve Kuzey Kore'nin nükleer faaliyetlerini durdurmaya yönelik girişimlerinde elini güçlendirirken, özellikle terörist grupların nükleer silahlara sahip olmalarını engelleyecek önemli adımlar atılmasına imkan sağlayacak. Obama, 12-13 Nisan'da Washington'da 40'dan fazla ülke liderinin katılımı ile gerçekleşecek nükleer silahsızlanma zirvesine eli güçlü olarak çıkacak.

Obama'nın ilk dış politika başarısı  olarak görülen yeni anlaşma, Rusya açısından soğuk savaş  yıllarının sona ermesi ve batı ile ortak güvenlik çatısında yer alma çabasının önemli bir adımı olarak görülüyor. İmza sonrası düzenlenen basın açıklamasında Obama, Rusya ile İran nükleer sorununun çözümünde birlikte hareket edeceklerini açıkladı.

Medvedev küresel füze kalkanı önerdi

Rusya Devlet Başkanı Medvedev de yaptığı değerlendirmede anti balistik füze sistemlerinde herhangi bir artış olmadığı sürece anlaşmanın yaşayabileceğine dikkat çekti. Anlaşmadan memnun olduğunu ve alınan sonucun da tatmin edici olduğunu kaydededen Rusya lideri, "Rusya küresel füze kalkanı konusunda ABD ile işbirliğine sıcak bakıyor. Nükleer silahların teröristler tarafından kullanılmasına karşı füze kalkanı konusunda işbirliği olabileceğini düşünüyorum." değerlendirmesinde bulundu.

Rusya Parlamentosu üst kanadı  Federal Konsey Uluslararası İlişkiler Komisyonu Başkanı  Mihail Margelov basına yaptığı değerlendirmede anlaşmanın hem Rusya hem de ABD'nin ortak zaferi olduğunu söyledi. Margelov, "ABD ve Rusya ortak bir zafer kazandı. Yeni silah yarışları istemiyoruz." dedi.

Yeni anlaşmada iki sorun

Yeni anlaşmada müzakerelerinin bir yıldan daha uzun sürmesine neden olan füze kalkanında, Moskova'da endişeler tamamı ile giderilmiş değil. ABD Dışişleri Bakanı Clinton yeni anlaşmanın nükleer saldırı silahlarında indirimi öngördüğünü, füze kalkanı ile ilişkili olmadığını söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov önceki gün basına yaptığı açıklamada START-2'nin mevcut durumu ile ülke güvenliği açısından tehdit oluşturmadığını; ancak, ABD füze kalkanı projesi ile dengeyi bozarsa ve Rusya'nın stratejik gücü olumsuz etkilenirse, Moskova'nın da anlaşmadan çekileceği uyarısında bulundu.

Anlaşma ile ilgili ikinci sorun ise parlamentolardan onay sürelerinin gecikme ihtimali. Kommersant gazetesine göre ABD Başkanı Obama'nın anlaşmayı Senato'dan geçirebilmesi için 8 Cumhuriyetçi senatörü ikna etmesi gerekiyor. Silah şirketlerinin lobi çalışmaları ve yaklaşan Senato seçimleri de göze alındığında süreç uzayabilir. Anlaşmaların eş zamanlı olarak parlamentolardan onaylanmasını isteyen Rusya parlamentosu da bu sürede beklemede kalacak. Bir diğer senaryo da, Rusya'nın Nisan sonunda anlaşmayı parlamentonun onayına sunacağı ve Obama'nın elini güçlendiriceği yönünde.

Faruk Akkan, Moskova, Cihan