Dünya silahlanmaya 1,7 trilyon dolar harcadı; Rusya ve Türkiye hız kesmedi
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) 2011 dünya askeri harcamaları raporunu açıkladı. 2011’de bir önceki yıla göre yüzde 0,3 artış yaşanan toplam askeri harcamalar 1,7 trilyon dolara ulaştı. Dünyanın en çok askeri harcamalarını yapan ABD, Fransa, Almanya, Hindistan, İngiltere ve Brezilya frene basarken, Rusya, Çin ve Türkiye askeri harcamalarını artırdı. Özellikle sıcak çatışma ve sorunların yaşandığı Ortadoğu ülkeleri, Afrika, Kafkaslar, Doğu Avrupa ve Afrika’da askeri harcamalarda artış yaşanması dikkat çekiyor.
ABD 711 milyar dolarla liste başı, Rusya üçüncü
Dünyanın en fazla askeri harcamasını 711 milyar dolarla ABD yaptı. Washington’ın harcamalarının 2010’a göre yüzde 1,2 azalması dikkat çekerken, Çin askeri harcamalarını yüzde 6,7 artırarak 143 milyar dolarla dünya ikincisi oldu.
SIPRI raporuna göre geçen yıl 6. sırada yer alan Rusya askeri harcamalarını yüzde 9,3 artırarak, 71,9 milyar dolarla üçüncü sıraya yerleşti. 2020-2030’a kadar modernizasyon çalışmaları planlayan Rusya harcamalarını artırmaya devam edecek.
2008’den bu yana askeri harcamalarında yüzde 4 küçülen Fransa 62,5 milyar dolarla, yüzde 0,6 küçülen İngiltere de 62,7 milyar dolarla Rusya’nın gerisinde kaldı. Yüzde 1,4 askeri harcamalarını azaltan Almanya ise 46,7 milyar dolar savunma harcaması yaptı.
Müslüman Cumhuriyetler arasında en fazla askeri harcama ise 48,5 milyar dolarla Suudi Arabistan’a ait. Ülkelerin askeri harcamalarının gayri safi milli hasılalarına oranları açısından ise Suudi Arabistan yüzde 8,7 ile ilk sıralarda. ABD gayri safi milli hasılanın yüzde 4,7’sini, Çin yüzde 2’sini ve Rusya yüzde 3,9’unu silahlanmaya ayırdı.
Türkiye’den savunmaya 18,6 milyar dolar
Türkiye’nin askeri harcamaları 2008’de 16 milyar 767 milyon dolarken bu rakam 2011’de 18 milyar 687 milyon dolara yükseldi. Türkiye’nin askeri harcamaları 2002’de 21 milyar 202 milyon dolarla rekor kırmıştı. 2005’te 16 milyar dolar 537 milyon dolara kadar düşen askeri harcamalar yeniden yükselişe geçti. SIPRI raporuna göre 1988’de gayri safi milli hasılasının yüzde 2,9’u askeri harcamalara giderken, bu oran 1997’de yüzde 4,1’e kadar yükseldi. 2002’de yüzde 3,9’a düşen askeri harcamaların payı, 2010’da yüzde 2,4’e geriledi. Türk Lirası cinsinden ise harcamaların sürekli artması dikkat çekiyor. 2002’de 13 milyon 641 bin TL olan savunma harcamaları 2011’de 29 milyon 934 bin TL’ye ulaşmış durumda.
Yoğun iç çatışmaların yaşandığı Suriye’de 2001’de 1,9 milyar dolar askeri harcama rakamı, 2011’de 2,5 milyar dolara yükselmiş durumda. 2006’da 13 milyar dolar silahlanmaya ayıran İran’ın askeri harcamaları ile ilgili 2009’dan bu yana veri alınamıyor.
Avrupa savunma giderlerini kısıyor
Küresel ekonomik kriz ve bütçe açıklarının ABD ve Avrupa ülkelerinde askeri harcamalarda önümüzdeki yıllarda da kısmen daralmalara neden olması bekleniyor. ABD’nin özellikle Irak ve Afganistan’dan çekilme süreci ile birlikte, askeri üs harcamalarının kısılması ve bütçenin küçülmesi öngörülüyor.
Avrupa’da borç sarmalında bulunan ülkelerden Yunanistan 2008’den bu yana askeri harcamalarını yüzde 26, İspanya yüzde 18, İtalya yüzde 16 ve Belçika ise yüzde 12 azalttı. 2008’de 10 milyar dolar askeri harcama yapan Atina, 2011’de silahlanmaya 8 milyar dolar ayırdı.
Azerbaycan askeri harcamalarını 10 kat artırdı
Ermenistan’la Yukarı Karabağ işgali nedeni ile sorunları bulunan ve petrol zengini olan Azerbaycan ise askeri harcamalarını 2008’den bu yana yüzde 89 artırdı. 2001’de sadece 300 milyon dolar askeri harcama yapan Bakü, 2011’de 3 milyar dolar silahlanmaya harcama yaptı. Ermenistan ise aynı dönemde askeri harcamalarını 147 milyon dolardan 414 milyon dolara çıkardı.
SIPRI’ya göre önümüzdeki yıllarda Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde askeri harcamalar yükselmeye devam edecek. Rapora göre herhangi bir muhtemel savaş ise mevcut durumda dramatik değişikliklere neden olabilir.