Orta Asya’da Rus üslerine kira kuşatması

Ortadoğu’da Arap Baharı dalgası ile artan nüfuz mücadelesi, Orta Asya ve Kafkaslarda askeri üs rekabetine dönüştü. Özbekistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından kurulan “Rus NATO’su” Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü üyeliğini askıya alırken, Rusya’nın Kırgızistan, Tacikistan ve Azerbaycan’da bulunan askeri üsleri kira artış talepleri nedeni ile zor günler yaşıyor.

Bakü, Gebele radar üssünün yıllık kira bedelini 7 milyon dolardan 300 milyon dolara çıkarmak isterken, Duşanbe 201 nolu askeri üs için en az 250 milyon dolar talep ediliyor. Bişkek ise yıllık 15 milyon dolar kira bedelinden rahatsız.

Kommersant gazetesi Duşanbe’nin Rusya’dan 7 bin askerin görev yaptığı askeri üs için en az 250 milyon dolar yıllık kira bedeli istediğini yazdı. Mevcut şartlarda Tacikistan’a askeri ve teknik destek sağlayan Moskova, 201 nolu üs için herhangi bir bedel ödemiyor.

Rusya Savunma Bakanlığı 2004’den bu yana kullanılan ve 2014’de süresi dolacak askeri üsle ilgili 49 yıllık kira sözleşmesi imzalamaya çalışıyor. Rusya Kara Kuvvetleri Komutan Vladimir Çirkin, Duşanbe’nin kira sözleşmesi için talep ettiği 20’ye yakın maddenin kabul edilemez olduğunu açıkladı. Bunların arasında sözleşme süresinin 49 yıldan 10 yıla indirilmesi de var. Moskova’da temaslarda bulunan Kırgız yetkililer üsle ilgili kira bedelini nakit olarak alma konusunda ısrarlı.

Kırgızistan Savunma Bakanı Talaybek Omuraliyev de Interfax’a yaptığı açıklamada ülkelerinde bulunan Rus askeri üsleri ile ilgili kira bedellerinin artırılması gerektiğini söyledi. Kant askeri üs ve diğer varlıklar için Moskova Bişkek’e yılda 15 milyon dolar ödeme yapıyor. “Enflasyon artıyor, her şey pahalanıyor” hatırlatmasında bulunan Omuraliyev, “Rusya 2014’de üsle ilgili yeni anlaşma yapmak istediğinde fiyat konusu gündeme gelecek” dedi.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev göreve geldiğinde 2014’de süresi dolacak Amerikan Manas askeri üssü ile ilgili yeni sözleşme imzalamayacaklarını açıklamıştı. Washington’ın üssün devamı için Bişkek’e 40 milyon dolar ek ödeme ve üssün modernizasyonunu teklif ettiği belirtiliyor.

Aralık ayında sözleşmesi bitecek Azerbaycan Gebele radar üssü ile ilgili süre ise daraldı. Bakü’nün 300 milyon dolar kira talebine olumlu bakmayan Moskova, fiyat konusunda anlaşamazsa üssü kapatmayı ya da Ermenistan’a taşımayı değerlendiriyor.