Rusya ve ABD beğenmedi; küresel silah ticaret anlaşması askıda
Birleşmiş Milletler’de 193 ülke ve uluslar arası örgütlerin katılımı ile 3 Temmuz’dan bu yana sürdürülen küresel silah ticaretinin düzenlenmesi ile ilgili çalışmalarda ilerleme sağlanamadı. Uluslararası silah ticaretinin yarıdan fazlasını elinde bulunduran ABD ve Rusya, silah satışlarının kısıtlanmasına dönüştüğü gerekçesi ile anlaşma metnine karşı çıkıyor.
Taslak metinde en küçük silahtan tanka kadar konvansiyonel silahların ihracat ve ithalatında önemli kurallar getiriyor. Uluslararası Af Örgütü üyeleri, meyve ve dinozor kemiklerine kadar tüm ürünlere uygulanan uluslararası ticari kuralların, silah ticaretinde geçerli olmamasını eleştiriyor.
Sivil toplum kuruluşlarının 5-6 yıldır sürdürdükleri çalışmalar sonunda ortaya çıkan uluslar arası konferanstan sonuç alınamaması hayal kırıklığı olarak değerlendirildi. Özellikle silah ticaretini yapan şirketlerin lobi çalışmalarının karar alınamamasında etkili olduğu ifade ediliyor.
Rus basınına konu ile ilgili değerlendirmede bulunan Rusya Dışişleri Bakanlığı Silahsızlanma ve Güvenlik Bölümü Başkanı Mihail Ulyanov, küresel silah ticareti ile ilgili taslak metnin yüksek standartları karşılamadığını söyledi. Mevcut hali ile belgeyi desteklemelerinin imkansız olduğuna değinen Ulyanov, “Burada hedef silahların organize suç örgütleri, teröristler ve diğer yasal olmayan yapıların eline geçmesini engellemeye yönelik olmalı” eleştirisi getirdi. Bir çok ülkenin taslak metinden memnun olmadığını ifade eden Ulyanov, görüşmelerin 2-3 hafta daha sürdürülmesi yönünde teklif verdiklerini de belirtti.
Rus yetkili kendileri açısında temel sorunun taslak metnin 6. maddesinde yer alan, “insan hakları ihlalleri olması durumunda o ülkeye yönelik silah kontratlarının askıya alınması” yönündeki yaklaşım olduğunu söyledi.
Uluslar arası konferans yıllık 60-70 milyar doları bulan uluslar arası silah ticaretinin düzenlenmesi ve silahlarla her yıl 750 bin civarında insanın yaşamını yitirmesine karşı tedbirler alınmasını hedefliyordu.
Yeni sözleşmenin özellikle konvansiyonel silahların satışında kısıtlama ve zorluk getireceğini düşünen Rusya ve ABD anlaşmaya karşı çıkıyor. Moskova merkezli Dünya Silah Ticareti Araştırma Kuruluşu’nun verilerine göre uluslar arası silah ticaretinin yüzde 40’ını tek başına elinde bulunduran Amerikan’nın yıllık silah ihracatı 30 milyar dolara yaklaştı. Son beş yılda silah ihracatını ikiye katlayarak 2011’de 13 milyar dolara ulaşan Rusya ise, 2012 için 13,5 milyar dolar satış bekliyor.