“Efsanefi Sovyet ajanı” Ştirlits hayatını kaybetti
Ünlü Sovyet ve Rus sinema oyuncusu, eski Sovyet coğrafyasının “efsanevi Sovyet ajanı Fon Ştirlits” olarak tanıdığı Vyaçeslav Tihonov hastanede 81 yaşında hayatını kaybetti. Rusya Devlet Başkanı Dmiti Medvedev sanatçının ölümüyle ailesi ve yakınlarına başsağlığı iletti.
Daha önce dönemin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yardımıyla Kremlin hastanesine kaldırılan Tihonov, önceki günlerde sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine tekrar tedavi altına alınmıştı. Moskova Merkez Kliniği’nden yapılan açıklamada ünlü sinema oyuncusunun kalp krizinden öldüğü belirtildi. Sanatçının ailesi ise ölüm nedenin henüz kesinleşmediğini kaydetti.
Esmer tenli diye tiyatroya almıyorlardı
Yaklaşık 56 filmde rol alan Tihonov 1928 yılında doğdu. Savaşın sonlarında tiyatroya daha hevesli olan Tihonov’a her defasında kapı yüzüne kapatılıyordu. Esmer saçları yüzünden onu Kafkasyalıya benzeten Moskova tiyatro yöneticileri, “Kusura bakma senden sanatçı çıkmaz” diye geri çeviriyordu. Fakat günlerin birinde tiyatro okulu kapısı önünde okula almadıkları için göz yaşı döken genç Tihonov okulun öğretmeni Prof.Dr.B. Bibikov’un dikkatini çekiyor. Bibikov’un sayesinde Moskova tiyatro okuluna kabul edilen Tihonov hızla kariyer merdivenlerini yürüyor. 1960’lı yıllarda sinema eleştirmenleri Tihonov’un “başarısız oyunculukla” suçluyordu.
1967 yılında Sovyet film yönetmeni Sergey Bondarçuk’un çevirdiği Savaş ve Barış filminde Tihonov’a Prens Andrey Balkonski rolü verildi. Rolünü iyi oynamasına rağmen, Tihonov yine hedef tahtasına konuldu. Herkes Tihonov’un meslek kariyerinin bittiğini düşünürken 1973 yılında ünlü oyuncuya İkinci Dünya Savaşı sırasında Berlin’de Almanya gizli istihabartı dairesinde görevli Fon Ştirlits’in, Sovyet ajanı Maksim İsayev’in rolü sunuldu.
Ştirlits rolü herkesi büyüledi
1973 yılında Baharın On Yedinci Anı adlı film dizisindeki kahraman Ştirlits rolü Tihonov’a büyük ün kazandırdı, milyonlarca eski Sovyet vatandaşının en sevimli kahramanı oldu. Filmin müziği ve efsanefi kahraman SSCB ajanı Ştirlits, Sovyet daha sonra da Rus gizli istihbarat yetkilileri için bir simgeye dönüştü, ilham kaynağı haline geldi. Filmdeki sahneler, entrikalar, ajanlar arasındaki laf atışmaları güncelliğini koruyor.
Film ilk gösterime sunulduğunda 11-24 Ağustos 1973 yılında tüm SSCB vatandaşlarını televizyonlara kilitledi. SSCB İçişleri Bakanlığı’na göre, o tarihlerde ülkede suç oranı azaldı. Tihonov ajan rolünü öyle bir oynadı ki, milyonlarca insan böyle bir kahramanın gerçekten de Nazi Almanyası’nda görev yaptığına inandı. Hatta dönemin SSCB lideri Leonid Brejnev de buna inanarak “Kahraman ajan İsayev’e SSCB Kahramanı ödülü verelim.” talimatında bulundu. Fakat, yetkililer, “Yoldaş Brejnev böyle bir kahraman yok. Bu sadece iyi bir oyuncunun oynadığı rol” deyince Brejnev, “Maalesef.” deyerek üzüntüsünü belirtmişti. Daha sonra ise Tihonov’a bu filmdeki rolünden dolayı Sovyet Emek Kahramanı ödülü de verildi. Baharın On Yedinci Anı filmi halen günümüzde beğeniyle izleniyor.