Türkler Moskova'ya ilk ne zaman geldi?

Rusya'da yayınlanan İslami Ansiklopedi adlı bir site, Türklerin Moskova'da varlık tarihiyle ilgili ilginç bir araştırma yaptı.

Araştırmaya göre, Osmanlı İmparatorluğu'nun elçilerinin Moskova ziyaretleri 16. yüzyılda başladı. Tarihçilere göre ikili ilişkiler 15. yüzyılda Karadeniz’den ticaret yollarıyla ve 1497’de resmen başlatıldı. Bu tarihten sonra Osmanlı ve Rus Çarlığı arasında savaşlar, ittifaklar, yardımlar, dostluklarla, soğuk savaşla süren ilişkiler yaşanmıştı.

Rus tarihçi (1862-1918) Sergey Belokurov'a göre, ilk dönemlerde Türklerin Moskova'da sürekli rezidansı bulunmadığı için kendileri Moskova'nın merkezindeki Kitay-Gorod semtinde kalıyordu. 1709 yılında ise Türk elçiler Kremlin Sarayı'nın Krutitski Manastırı'nın avlusundaki binaya yerleşmeye başladı.

Makaleye göre, Moskova'da ilk Türklerin çoğu savaşta ele geçirilen esirler idi. 1665 yılına ait tarihi belgelerde "Türk Maşay" ve "Türk Ahmet" olmak üzere iki isim geçiyor. Rus tarihçilere göre, o dönemlerde Moskova'nın Müslüman topluluğuna Türkler de dahil olmaya başladı. Bu Türkler ya Rusya'ya gelen tacirler ya da savaş esirleri idi. Savaş esirlerinin Rus Ortodoksluğunu kabul ettiği de belirtiliyor.

1811 yılında Moskova'da 35 Türk'ün yaşadığını belirten Rus tarihçiler, 19. yüzyılın ortalarında Moskova'da Türk uyruklu kişilerin sayısının arttığına işaret ediyor. Çoğu ise Osmanlı'da yaşayan Ermeni, Rum, Süryani kökenli vatandaşlar oluşturuyor. Örneğin 1873 yılında Türk tacir Şerif Osman'ı Moskova'da tanımayan yoktu.

Araştırmada, "Rusya ve Türkiye arasında kadim tarihi ilişkilere rağmen, Moskova'da Türk topluluğu genelde SSCB'nin son yıllarında oluşmaya başladı. SSCB döneminde Moskova'daki Türklerin çoğu siyasi mülteciler, komünistler idi. Örneğin burada Nazım Hikmet uzun süre yaşadı ve toprağa verildi" bilgileri yer aldı.

Kayıtlara göre, Moskova'da 1989'da en az bin Türk vatandaşı yaşıyordu. Rus ekonomik dergisi Delovıe Lyudi'e göre 1998 yılında başkentte Türklerin sayısı 15-20 bin idi. Bugün ise Türk topluluğu temsilcilerine göre Moskova'da yaklaşık 40 bin Türk yaşıyor.

Sovyet döneminde Moskova’da yaşayan Türklerin çoğunun Rus vatandaşı olduğuna da işaret eden araştırma, ortak evli sayısının fazla olduğunu da dikkat çekiyor.