Gazprom ‘al ya da öde’ ilkesinde ısrarcı
Rus doğalgaz devi Gazprom, Almanya, İtalya ve Türkiye başta olmak üzere tüketicilerinden sözleşmelerde yer alan tüm doğalgazın kapasitesine göre paranın ödenmesini talep ediyor. Rus Kommersant gazetesine göre, Avrupalı tüketiciler anlaşmada öngörüldüğü şekilde alınmayan gaz miktarınca ceza ödemeye yanaşmıyor. Gazprom da anlaşmanın tazminatla ilgili kısmında herhangi bir değişiklik yapılmasına karşı.
Gazeteye göre İtalyan ENI, Türk Botaş, Alman E.ON ve başka firmalar “al ya da öde” yükümlülüğünden kurutlmak için çözüm bulmaya çalışıyor. Kommersant’a göre bu firmalar Gazprom’a tazminat olarak 2,8 milyar dolara kadar para ödemeleri gerekir, ama kimse parayı ödemek istemiyor. Haberde, Türkiye’nin doğalgaz sevkiyatı şartlarının kolaylaştırılmasına ilişkin Rusya ile masaya oturmak istediği de kaydediliyor.
Gazete, “Konuyla ilgili açıklama Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’tan geldi. Türkiye ‘al ya da öde’ ilkesinin faaliyete geçmesini önlemeye çalışıyor. ‘Al ya da öde’ ilkesi alınmayan, ama sözleşmede öngörülen doğalgazın parasının ödenmesini öngörüyor. Türk Bakan’a göre, ülkede doğalgaz tüketimi 2009 yılında yüzde 5,4’e düşecek. Türkiye, geçen yıla göre bu yılın ilk altı ayında Rusya’dan yüzde 25 daha az doğalgaz aldı. Bu sevkiyatın toplamı ise 9,5 milyar metreküp. Rusya’nın dışında Türkiye İran’dan da doğalgaz alıyor.” yorumunda bulundu.
Gazprom: anlaşmada değişiklik yapmayız
Benzer sorunların Batılı ülkelerle yaşandığını belirten Kommersant, bu yılın ilk altı ayında Rus doğalgaz sevkiyatının 46 milyar metreküpe kadar (yüzde 29) düştüğünü yazdı. Örneğin Almanya için bu rakam yüzde 44, İtalya için yüzde 34 ve Fransa için ise yüzde 21 oldu. Gazeteye konuşan Gazprom Yönetim Kurulu’na yakın bir kaynak, daha sonraki aylarda da doğalgaz sevkiyatında durumun değişmediğini, dolayısıyla şirketin Avrupa’daki tüm müşteri firmaları Al ya da Öde çerçevesinde tazminatı ödemek zorunda olduklarını kaydetti. Kaynak, “İlk olarak İtalyan ENI 18 Ocak’ta tam hesabı kapatmalı. İkinci Türk Botaş, daha sonra Alman E.ON. Arkasından Fransız GDF Suez ve Total şirketleri.” dedi.
Rusya’nın kendisi benzer durumda Türkmenistan’a tazminat ödememişti
Gazete, bir yabancı doğalgaz şirket üst düzey yetkilisine atıfta bulunarak Gazprom’a tazminatın ödenip ödenmeyeceği konusunu faal şekilde Rus tarafıyla görüştüklerini belirtti. Tüm Batılı şirketlerin tazminatı ödemek istemediklerini kaydeden yabancı yetkili, “Öncelikle Rusya’nın kendisi de Türkmenistan’a para ödememişti. İkincisi Başbakan Vladimir Putin Ukrayna’ya benzer durumda ceza ödemesini durdurdu. Üçüncüsü ise kimse 2010 yılında tüketimin artacağı garantisi veremez. Bu durum 2013 yılına kadar sürebilir.” şeklinde konuştu. Kommersant’ın yorumuna göre Rusya’nın kendisi daha önce aniden Türkmen doğalgaz sevkiyatını yüzde 90 azaltmıştı, ayrıca hiçbir ceza yaptırımı da söz konusu olmamıştı.