Dünyanın bir çok ülkesinde şirketlerin alternatif gaz üretimi için yatırıma başlamaları dünyanın en büyük doğalgaz ihracatçısı Gazprom'un tahtını sallayacak. Rusya'nın önde gelen ekonomi gazetelerinden Vedomosti, kömür ve diğer tortulu şist gibi madenlerden elde edilen alternatif gazın Rusya, Katar, İran, ABD ve dünyanın başka ülkelerinde popüler hale gelmeye başladığını yazdı.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun verilerine göre dünyada 1000 trilyon metreküp alternatif gaz rezervi var. CIA tahminlerine göre geleneksel doğalgaz rezervleri ise 177,4 trilyon metreküp. Gazprom bu rakamı 194 trilyon metreküp olarak öngörürken, BP'ye göre dünyada toplam 213 trilyon metreküp doğalgaz rezervi bulunuyor.

Alternatif gaz rezervlerinin en çok bulunduğu ülkelerin başında ABD geliyor. 120 trilyon metreküple ABD toplam rezervlerin yüzde 10'unundan fazlasını elinde bulunduruyor. Rusya'da ise alternatif gaz rezervleri 100 milyar metreküp civarında. Ortadoğu ülkelerinde 70 milyar metreküp olduğu tahmin edilen alternatif gazdan, Çin'de 36 milyar metreküp ve Avustralya'da 22 trilyon metreküp bulunuyor. Kanadan, Hindistan, Almanya, Güney Afrika, Ukrayna ve Kazakistan gibi ülkeler de alternatif gaz rezervleri açısından zengin ülkeler arasında yer alıyor.

Alternatif gaz projeleri ABD'yi 2009'da dünya doğalgaz üretiminin lideri konumuna yükseltti. Rusya geçen yıl 582,9 milyar metreküp doğalgaz üretimi gerçekleştirirken, ABD 745,3 milyar metreküpe ulaştı. 1990'da geleneksel olmayan gaz üretiminin payı ABD'de toplam doğalgaz üretimi içindeki oranı yüzde 10 iken, 2009'da bu rakam yüzde 40'a çıktı. Alternatif gaz üretimine ağırlık veren ABD'nin önümüzdeki yıllarda doğalgaz ithaline ihtiyaç duymayacağı belirtiliyor. Zira, ABD üç yıl önce Rusya dahil bir çok ülkeden sıvılaştırılmış doğalgaz alımı için çalışmalar yapan Washington şimdi bu projeleri askıya almış durumda.

Vedomosti'ye göre gaz piyasası  hayli değişkenlik arzediyor. Arzın talebin üstünde seyretmesi piyasada tedirginliğe neden oluyor. Özellikle küresel ekonomik krizin ardından spot piyasada yaşanan artış da Gazprom'un önünde büyük engel olarak duruyor. Avrupa piyasalarında pazar payını koruyabilmesi için Gazprom'un indirim yapmak, 'al ya da öde' formülünde değişikliklere gitmekten başka çaresi yok.

Gazprom da alternatif gaz yatırımına başladı

Diğer taraftan Gazprom da Kuzbas kömür yataklarında alternatif gaz yatırımları için pilot bir proje uygulamaya başladı. Yılda 4 milyar metreküp gaz üretilecek proje, Gazprom'un toplam üretiminin yüzde 1'inden daha küçük bir rakamı oluşturuyor. Ancak Gazprom'un bu seviyeye ulaşma ihtimali kesin değil.

Önümüzdeki on yıl içinde ekonomik toparlanma ile birlikte doğalgaz tüketiminde artışın yaşanması da muhtemel. Bu durumda Gazprom'un Avrupa pazarındaki yüzde 25'lik payını orta vadede korumaya devam etmesi bekleniyor.

Faruk Akkan, Moskova, Cihan