Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'in kalabalık bir heyetle gerçekleştirdiği Ankara ziyaretinin yankıları sürüyor. Ziyaretlerde Türkiye-Rusya arasında önceki gün yapılan anlaşmaların ayrıntıları da netleşiyor.

Zaman'ın Enerji Bakanlığı  ve sektör çevrelerinden edindiği bilgilere göre Türkiye, Rusya'ya nükleer santral işini verirken doğalgaz fiyatında önemli indirim aldı. 'Al ya da öde' (take or pay) formülü gibi diğer anlaşma maddelerinin eklenmesiyle gazda indirim oranı yüzde 10'u buluyor. Aynı çevreler, çalışmaların sürdüğünü ve nihai indirim oranının görüşmeler sonucunda ortaya çıkacağı bilgisini verdi.

Doğalgazda yüzde 10 civarı  bir indirimin uygulamaya konulmasıyla Türkiye, 15 yıllık sürede 7,5 milyar dolar civarı bir avantaj sağlayacak. Ancak sektör çevreleri, indirimin doğalgaz tüketimindeki azalma ve pazardaki daralmaya paralel yüzde 15'leri bulması gerektiğine vurgu yapıyor. Rusya Başbakan Yardımcısı Igor Seçin de gazda indirim olacağını, ancak oranın görüşmeler sonucunda netleşeceğini söylemişti. Öte yandan nükleer santral işini alan Ruslara elektrik birim fiyatı için 12 cent'in az üzerinde bir rakam ödenecek.

Türkiye, tükettiği doğalgazın yaklaşık yüzde 60'ını Rusya'dan alıyor. Söz konusu gaz, Batı Hattı olarak bilenen ve Türkiye sınırlarına Trakya'dan giren boru hattıyla alınıyor. Batı Hattı'ndan gaz iki ayrı anlaşmayla alınırken gazın ağırlıklı kısmı ise Karadeniz üzerinden gelen Mavi Akım boru hattı ve anlaşmasıyla alınıyor. Ruslarla yapılan ilk anlaşmanın süresi 2011'de dolarken ikinci anlaşma 2021'de, üçüncü anlaşma (Mavi Akım) ise 2025'te sona eriyor. Türkiye, her üç anlaşmadan asgari alım miktarı olarak 2025 yılına kadar yaklaşık 250 milyar metreküp doğalgaz alacak. Halen doğalgazın bin metreküp fiyatı 300 dolar civarı satıldığı dikkate alındığında ve yeni formüle süre sınırlaması konulmaması halinde yüzde 10 indirimle 15 yıllık sürede yaklaşık 7,5 milyar dolar civarı bir avantaj sağlanmış olacak.

Türkiye'nin ilk nükleer santralini Ruslar yapacak. Kamuoyunda en çok merak edilen konuların başında ise santralde üretilecek elektriğe ödenecek birim geliyor. Enerji Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre nükleer santralde üretilecek elektriğe, Türkiye ortalama elektrik üretim maliyetlerine yakın bir fiyat ödenecek. Buna göre kilovatsaat için 12 cent'ten biraz daha fazla civarı bir ödeme söz konusu olacak. Bakanlık kaynakları, nükleerle ilgili görüşmelerin devam ettiği bilgisini verirken Elektrik Satın Alım Sözleşmesi'nin (ESAS) henüz imzalanmadığına dikkat çekiyor. Görüşmeler sonucunda ESAS'ın imzalanarak ödenecek nihai birim fiyat netleşmiş olacak. Ayrıca kamu nükleerde yer alacak. Ortaklık için henüz net olmamakla birlikte yüzde 20 civarı bir hisse söz konusu. Ancak kamunun mutlaka altın hisse sahibi olarak projede yer alması için görüşmelerde ısrarcı tavır sürdürülüyor.

RUSYA İLE SON ANLAŞMA 2025'TE BİTİYOR

Anlaşma Miktar*        İmza tarihi      Bitiş yılı

Rusya-Batı              6 Şubat 1986         2011

Rusya-Mavi Akım     16 Aralık 1997        2025

Rusya-Batı              8 Şubat 1998          2021

*Milyar metreküp/Yıl

Kaynak: BOTAŞ

Açıklama: Asgari alım miktarları  anlaşmalara göre değişmektedir.

İsmail Altunsoy, Ankara, Zaman