Rusya, Bulgaristan'la 'Güney Akım' anlaşmasını imzaladı; inşaat başlıyor
Avrupa Birliği'nin öncülüğünde yürütülen Orta Asya ve Hazar eneji kaynaklarının Türkiye üzerinden Avrupa'ya sevkıyatını öngören Nabucco doğalgaz boru hattının rakibi olan 'Güney Akım'da inşa aşamasına geçiliyor. Rusya projenin uygulanması ile ilgili önemli bir anlaşmayı da Bulgaristan'la imzaladı. Gazprom'a göre inşaat planlanandan 4 ay önce Ağustos 2015'de tamamlanacak.
Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in Sofya ziyaretleri çerçevesinde Rusya'nın dev enerji şirketi Gazprom ve Bulgaristan Enerji Holdingi (BEH)'nin yüzde 50 ortak olacakları 'Güney Akım Bulgaristan AD' ortak yatırım şirketinin kuruluşu ile ilgili mutabakat sağlandı. Ria Novosti'nin haberine göre ortak yatırım şirketinin kurulması ile ilgili anlaşmaya Gazprom başkanı Aleksey Miller ve BEH Başkanı Maya Hristova imza koydu.
Bulgar meslektaşı Boyko Borisov'la bir araya gelen Putin son dönemde Moskova ile ilişkilerde gösterdikleri hassasiyet için teşekkür etti. Başbaşa görüşmelerin ardından iki lider basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Putin, Borisov'la Güney Akım doğalgaz boru hattı, Belene nükleer santral inşaatı ve Burgas-Dedeağaç petrol boru hattı ile ilgili dev projeleri ele aldıklarını söyledi. Mevcut transit geçişlerde Bulgaristan'ın 600 milyon euro kazandığını hatırlatan Putin, Güney Akım'ın tamamlanmasının ardından bu rakamın 2,5 milyar euroya çıkacağını ifade etti.
Avrupa ülkelerini Güney Akım'a dahil olmaya çağıran Putin, "Rusya'dan Gazprom, İtalya'dan Eni ve Fransa'dan EDF enerji şirketleri projenin uygulama aşamasına geçebilmesi için çalışıyor" dedi. Putin'in nükleer santral ve Güney Akım konusunda imzaladıkları anlaşmalara tepki gösteren muhalif gruplar sokaklarda gösteri yaptı. 'Rusya bizi köleleştiriyor', 'Putin'in Bulgaristanı' dövizleri taşıyan göstericiler olaysız bir şekilde dağıldı.
Rusya'dan doğalgazda indirim kıyağı
Rusya ile yürüttükleri enerji projelerinin çok önemli olduğunun altını çizen Bulgaristan Başbakanı Borisov da, doğalgaz fiyatları ile ilgili görüşmelerin de önümüzdeki günlerde tamamlanacağını kaydetti. Gazprom'un Bulgaristan'a 2012 sonuna kadar piyasa fiyatlarının yüzde 5-7 altında bir fiyat vermesi bekleniyor. Gazprom Export ve Bulgaristan devlet doğalgaz şirketi Bulgargaz, 2013 sonrası için de aracıların olmaksızın doğrudan görüşmeler konusunda mutabakat sağladı. Gazprom mevcut şartlarda yıllık 15,5 milyar metreküp olan doğalgaz alımının 2030'a kadar da aşamalı olarak 22-23 milyar metreküpe çıkaracak.
Sıcak bir atmosferde geçen görüşmelerin ardından, Bulgaristan başbakanı Borisov Putin'e küçük bir Bulgar köpek yavrusu hediye etti.
Güney Akım'da süreç hızlandı
Güney Akım doğalgaz boru hattının planlanandan dört ay önce Ağustos 2015'de tamamlanmasını öngördüklerini ifade eden Gazprom başkanı Miller, "Bulgar ortaklarımızla çok iyi bir aşamaya geldik. Bu şekilde çalışmalarımız sürerse Aralık 2015 değil, dört ay daha önce boru hattı aktif hale gelir" dedi. Miller Bulgaristan'ın yerine Romanya alternatifinin düşünülmesi ile ilgili çalışmaların olmadığını, ancak Romanya'nın da hatta dahil olabileceğini kaydetti.
Nükleer santral ve petrol boru hattı görüşmeleri devam ediyor
Rusya ve Bulgaristan arasında çevre sorunlarına takılan Burgaz-Dedeağaç petrol boru hattı ile ilgili çalışmalar da Putin'in ziyaretinde ele alındı. Samsun-Ceyhan petrol boru hattının rakibi olan proje ile ilgili son çevre raporlarının Şubat 2011'e kadar hazırlanması öngörülüyor.
Rusya'nın nükleer santral şirketi Atomstroyexport'un 2006'da Belene'de 4 milyar dolar değerinde bir nükleer santral inşası ile ilgili kazandığı ihale de iki ülke sorun haline gelmiş durumda. Santralin inşası ile ilgili 2008'de anlaşma imzalanmasın karşın, yeni hükümet enerji alanındaki işbirliğiklerini askıya aldı.
Rusya hükümet kaynaklarına göre Almanya ve İtalya'nın da projeye dahil olabilmesi ile ilgili görüşmeler sürüyor. Bulgaristan hükümetinin Belene nükleer santralinin bir Pan-Avrupa projesi olması yönündeki yaklaşımlarına saygı duyduklarını kaydederek, "Biz avrupalı ortaklarımızla ortak bir çalışma yapma ve projeyi sonlandırmaya hazırız" dedi. Rusya projenin maliyetleri ile ilgili son raporu da Bulgaristan tarafına sundu.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan
