Rusya Burgas-Dedeağaç’tan çekiliyor; Samsun-Ceyhan’ın önü açılacak
Rusya’nın boğazların yükünü azaltmak petrol ulaşım yollarını çeşitlendirmek amacı ile geliştirdiği Burgas-Dedeağaç petrol boru hattı projesinden çekileceği kaydedildi. Rusya’da yayınlanan ekonomi gazetesi Vedomosti, projenin Rus ortakları Transneft, Rosneft ve Gazprom Neft’in projeyi finanse etmeyi durduracaklarını açıkladı. Trans-Balkan petrol boru hattı projesinin yüzde 51’ini elinde bulunduran Rus şirketlere yakın kaynaklardan edindiği bilgileri aktaran gazete, pahalı olmasına rağmen rakip proje Samsun-Ceyhan petrol boru hattının önünün açıldığını duyurdu.
Transneft Başkanı Nikolay Tokarev daha önce yaptığı değerlendirmede Burgas-Dedeağaç’ın dondurulmadığını, ancak pratikte çalışmaların sürmediğini belirtmişti. Bulgaristan ve Yunanistan’ın yüzde 24,5 hisse ile ortak oldukları projenin giderleri ile ilgili Sofya uzun süredir ödeme yapmıyor. Bulgaristan’da iktidara gelen yönetim projeye olumlu yaklaşmazken, Rus şirketlerin hattan geçecek petrol miktarı ile ilgili garanti vermedikleri de iddia ediliyor.
Yıllık 35 milyon ton petrol sevkıyatı yapılması planlanan Burgas-Dedeağaç hattının kapasitesi 50 milyon tona kadar çıkarılabilecek. Hatla ilgili ilk anlaşma Rusya, Bulgaristan ve Yunanistan arasında 2007’de imzalanmıştı. 300 kilometre uzunluğunda ve yaklaşık 1,5 milyar dolara mal olacak projenin uygulanması için Şubat 2008’de Trans-Balkan Petrol Boru Hattı şirketi kuruldu. Ancak 2009’da Başbakan olan Boyko Borisov ülkesinin Burgas-Dedeağaç petrol boru hattını istemediğini defalarca dile getirdi. Şirketin yüzde 51’lik hisselerini elinde bulunduran Rus tarafının da projenin askıya alınması ile ilgili önümüzdeki günlerde kararını açıklaması bekleniyor.
Samsun-Ceyhan petrol boru hattına Rus şirketler Rosneft ve Transneft’in ortak olmaları ile ilgili mutabakat sağlanmış durumda. Yıllık kapasitesi 50-70 milyon metreküp petrol sevkıyatı olan hattın toplam 4 milyar dolara inşa edilmesi planlanıyor. 550 kilometre uzunluğundaki projeye Çalık ve İtalyan Eni yüzde 50’şer ortak. Rus şirketler 25 milyon tonluk sevkıyat için garanti verirken, Kazakistan petrollerinin de hattan taşınması için çalışmalar sürüyor. Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ın 16 Mart’ta Moskova’ya gerçekleştireceği ziyarette yeni bir anlaşmanın sağlanması bekleniyor. Taşıma bedellerinin boğazlardan geçişe göre en az üç kat daha fazla olacağını savunan Rus şirketler, Türk hükümetinden vergi ayrıcalığı bekliyor.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan