Rusya, Ukrayna gaz krizi büyüyor; Kiev’den 6 milyar dolar fazla ödedik iddiası
Rusya ve Ukrayna arasında doğalgaz fiyatları ile ilgili yaşanan kriz büyüyor. Doğalgazda indirim için Kiev’i Rusya-Belarus-Kazakistan’ın oluşturduğu Gümrük Birliği’ne katılmaya çağıran Moskova, Gazprom’un da Ukrayna enerji şirketi Naftogaz’la birleşmesini ediyor. İki talebe de sıcak bakmayan Kiev, doğalgaz fiyatlarında indirim alamazsa uluslar arası mahkemeye gidecek.
Eski Başbakan Yulia Timoşenko’nun Rusya Başbakanı Vladimir Putin’le imzaladığı doğalgaz anlaşmasının revize edilmesini isteyen Kiev, bin metreküp doğalgaz fiyatının 230 dolara çekilmesini istiyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç Kommersant gazetesine yaptığı açıklamada Kiev’in Moskova’ya 6 milyar dolar fazla ödeme yaptığını iddia etti.
Yanukoviç konuşmasında, “Bizim için fazla ödenen miktar 5-6 milyar doları buldu. Bu da bütçemizin yüzde 20’si anlamına geliyor” dedi. Yanukoviç Rusya’nın makul bir fiyatla anlaşmaya yanaşmaması durumunda uluslar arası mahkemeye gidecekleri uyarısı yaptı.
Uluslar arası mahkeme ile tehdit
Uluslar arası hukukun ihlal edildiğine inandıklarını ve mahkemeye sunacak yeterli belgeleri olduğunu iddia eden Yanukoviç, “Mahkeme, evet. Bu son adım. Ancak 1,5 yıldır hiçbir şey çözülmedi” şeklinde konuştu. Doğalgaz anlaşması için 2001 şartlarının dikkate alınmasını isteyen Yanukoviç, anlaşmanın devam etmesi durumunda önümüzdeki on yıl içinde Rusya’ya fazladan 60 milyar dolar ödeneceğini kaydetti.
Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in ortaya koyduğu retoriğin (Gümrük Birliği üyeliği karşılığında doğalgaz indirimi) tamamıyla yanlış olduğunu ifade eden Yanukoviç, “Biz bağımsız bir ülkeyiz.” hatırlatmasında bulundu.
Kiev, Turuncu devrim liderlerinden Timoşenko’yu imzaladığı doğalgaz anlaşması nedeni ile yargılıyor. 2010 seçimlerinde Timoşenko’yu devirerek iktidara gelen Yanukoviç Rusya yanlısı politikaları ile öne çıkmıştı. Avrupa Birliği’ne üye olmayı hedef olarak belirleyen Yanukoviç, Rusya’nın Sivastopol’da bulunan Karadeniz Üssü ile ilgili 49 yıllık anlaşma sağlamıştı.
Moskova’da temaslarda bulunan Ukrayna Dışişleri Bakanı Kostiantin Hrişçenko Kiev’in Dünya Ticaret Örgütü üyesi olduğunu, herhangi bir indirim yapılması durumunda bile Ukrayna’nın Gümrük Birliği’ne dahil olamayacağını söyledi. Ukrayna, Gazprom ve Naftogaz’ın birleşmesine de karşı.
Kiev 230 dolara razı
Ukrayna Natogaz şirketi başkanı Yevhen Bakulin bin metreküp doğalgaz için 230 dolar ödemeye hazır olduklarını söyledi. Üçüncü çeyrekte bin metreküp için 354 dolar ödemesi gereken Ukrayna, daha önce en fazla 200 dolar ödeme yapabileceklerini açıklamıştı.
Rus meslektaşı Sergey Lavrov’la görüşmesinin ardından basına açıklamada bulunan Hrişçenko, “Maalesef biz Ukrayna’nın Gümrük Birliği’ne girmesinde herhangi bir şans görmüyoruz. En azından Ukrayna Dünya Ticaret Örgütü üyesi. Diğer üç ortağımız değil” ifadesini kullandı. Ukrayna Başbakanı Mikola Azarov da “indirim değil, adil bir anlaşma” istediklerini ifade etti.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan