ABD, Rusya'yı cezalandırmak için petrol fiyatlarını düşürüyor
Petrol fiyatları 3 ayda 112 dolardan 86 dolara kadar geriledi. Petrol fiyatlarını 2008’de yaşanan Global Finansal Kriz bile bu kadar hızlı düşürememişti.
Peki bu ani ve sert düşüşün sebepleri neler olabilir?
Petrol fiyatlarının global ekonomilerin durgunluğa girmesi, petrol zengini ülkelerin bulunduğu bölgelerde arzı artıracak istikrarın artması (Ortadoğu, Rusya, Kuzey Afrika) gibi durumlarda gerilemesi normal bir emtia. Normalde, Amerikan ekonomisinin toparlanıyor olması, Çin ekonomisinin halen yüzde 5’in üzerinde büyümesi, İran’a ambargonun sürmesi, Ortadoğu’nun tarihinin en büyük siyasi istikrarsızlığını yaşaması, Ukrayna krizinin Rusya’nın petrol ve gaz satışını etkilemesi, tersine petrol fiyatları üzerinde baskıyı devam ettiriyor olması gerekirdi. Doların dünyanın diğer para birimlerine karşı değerleniyor olması bir nebze petrol fiyatlarını dolar bazında azaltması anlaşılabilir bir durum. Ancak bu da tek başına petrol fiyatlarındaki yüzde 20 düşüşü açıklamaktan çok uzak bir sebep. Bu sorunun cevabını nihayet geçtiğimiz hafta S&P Dow Jones’un organize ettiği bir konferansa misafir konuşmacı olarak katılan 40 yıllık emtia piyasaları deneyimi sahibi bir uzmandan duymuş olduk. Amerika, Suudi Arabistan ile anlaşarak hem petrol üretimini ciddi manada artırarak arz artışı sağlamakta, hem de kendi petrol ve kaya gazı rezervlerini kullanarak talep piyasasını azaltarak, petrol ve gaz gelirlerine bağımlı olan Rus ekonomisini sarsmakta, dolayısıyla Rusya’ya Ukrayna politikalarından dolayı İran’a uyguladığı ve başarılı olduğu ekonomik adımlarla cezalandırmaktaymış. Obama yönetiminin askeri olmayan silahlar kullanarak istediğini elde etme politikalarının bir yenisiyle karşı karşıyayız.
Rusya halkının düşük petrol fiyatlarından kaynaklı ekonomik darboğazı uzun süre kabul edemeyeceğini ve Putin’in de halkını karşısına almak istemeyeceğini düşünüyoruz. Bu durumda Türkiye’nin işine gelen petroldeki düşük fiyat kalıcı olmayabilir. Petrol fiyatlarının yüzde 20 geri yükselmesi demekde Türkiye’nin 10 milyar dolar daha yabancı yatırıma ihtiyaç duyması demek ve kur üzerinde yeni baskıların artması anlamına gelebilir.
Son bir haftada Amerika’dan gelen kötümser ekonomik haberler sayesinde bir nebze nefes alan Türk Lirası tekrar tarihi zirvelere doğru yükselme gösterebilir. Globalleşen bir dünyada tamamen dış etkenlerden dolayı bir ülkenin para birimi dolayısıyla ekonomisi kolaylıkla etkilenebilmekte. Bu tür analizi mümkün olmayan faktörlerin bulunduğu kur, altın ve emtia piyasalarından risk almak çok akıllıca olmayacaktır.