Gazprom, Türkiye'nin indirim talebine cevap vermekte zorlanıyor

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, NTV'de Gazprom Başkanı Aleksey Miller'le görüşme sonrası sorulara cevap verdi:

Bugün Gazprom heyetiyle görüşmeniz oldu. Rusya’yla devam eden doğalgazda indirim görüşmelerinde ilerleme kaydedildi mi?

Gazprom Başkanı Miller 30 kişilik bir heyetle geldi. Konuştuğumuz konular içinde doğalgaz fiyatları da vardı. Bundan önce 2 seans görüşme yapmış istediğimiz noktaya gelememiştik. Sabah ki toplantıda ileriye dönük her iki ülkenin de ümitlenmesi gereken iyi bir müzakere yapıldı. Önümüzdeki hafta sonu davet ettim, yeniden bir araya geleceğiz. Boru hattı projesi ve doğalgaz fiyatlarını ele alcağız. Tabii ham petrol varil fiyatlarına bağlı olarak doğalgaz fiyatlarının da üreticiler için düşüyor olması aslında kendilerini müzakerelerde zorlayan unsurlar. Yani hem formülden dolayı düşüyor, hem siz ayrı bir indirim istiyorsunuz, bunların hepsi birden bize ağır geliyor dediler. Ama biz argümanlarımızı ve neler istediğimizi ortaya koyduk. Sonuçta iyi bir görüşme oldu. 3 saat görüştük. Sonra teknik düzeyde arkadaşlarımız görüşmelere devam ettiler. Çünkü Güney Akım yerine kullanılan Türk Akımının da üzerinde daha reel ortama geçen, hukuki bağlayıcılığı olmayan metinlerden artık bundan sonra daha farklı metinlere geçilmesiyle alakalı prensip kararı aldık.

Gazprom’dan yeni düşünülen boru hattından Türkiye’ye ilk gaz akışının Aralık 2016’da olacağına dair açıklama geldi. Takvim nedir?

Kendini artık Türk Akımı ismine bırakan yeni projeyle Karadeniz’i doğrudan geçecek 4 tane boru hattıyla toplam 63 milyar metreküp taşınması planlanıyor. Planlanan öncelikle 1. Borudan başlamak, 2016’nın sonuna kadar da hem Trakya’yla ilgili tespit yapmak ve hem de doğalgaz boru hattının döşenmesine başlamak. Güney Akım’ın da Tanap’la kendi içinde tatlı bir rekabetle bu noktayı yakalamak istediğini gördük. Mavi Akımla alakalı kapasite artışını tekrar konuştuk. 2016 sonu 2017 başına bu boru hatlarını yetiştiriyor olmak önemli bir konu. Bu konuyla alakalı önümüzdeki hafta sonu kendilerini davet ettik. Ciddi bir yatırım gerçekleştirilecek. Rusya ekonomisinin projeye katkıları hangi düzeyde olacak, herhangi bir risk görülüyor mu, bunları detaylı şekilde görüşeceğiz.

Bugünkü görüşme somut sonuçları olan bir görüşmeydi. Görüşmeden her iki taraf da memnun ayrıldı. Doğalgaz fiyatlarıyla alakalı henüz müzakerenin sonuna gelmediğimiz ortamda her iki görüşmeyi gerçekleştiriyoruz. Doların yükseliyor olmasına rağmen şuandaki fiyatlar 2008 Kasım ayı fiyatlarıdır. 6 yıldır aynı doğalgaz fiyatına vatandaşımıza satıyoruz. Bu şu demek, sanki ham petrol varil fiyatı 50 dolar seviyesindeymiş gibi bir ortamda doğalgaz veriyoruz. 6 milyar TL’lik borcu var BOTAŞ’ın hazineye ve gümrüklere. KDV’den dolayı borçlular. Onu ödedikten sonraki kalan hesap bize bundan sonraki edeceğimiz cümleyi söyler. Gerçekçi olmamız lazım ama bütün elde edilen kazanımlar vatandaşımız ve sanayicimiz içindir.

Elektrik Faturalarının yüksek geldiği yönünde vatandaştan şikayet var? Nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bütün dağıtım şirketleri özelleştirdik. Ama mal varlıklarını satmadık, işletme hakkını verdik. Kamu hizmetini özel sektör eliyle gördürüyoruz. İletim hatları yine devletindir. Sayaçları eğer zamanında okumuyorsa bununla alakalı ikazlarımızı kendilerine yaptık. Gizli veya açık bir zam söz konusu değil.

Ödemelerin memurların maaş aldığı her ayın 15’inde yapılması durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu bizden talep edilen bir konuydu. Emekli ve memurlarımızla ilgili. Her birinin maaşını aldığı gün farklı. Bunlarla alakalı kolaylık sağlayalım ve vatandaşımız rahat etsinler diye. Bu düzenlemeler vatandaşımız lehine yapıldı.

Petrol fiyatlarının enerji maliyetleri açısından Türkiye’ye sağladığı tasarruf nedir?

Vatandaşımızın bizatihi cebine giren 15 milyar TL’lik son 7 ay içerisinde kullanılan akaryakıtla alakalı giderlerini azaltmış oldu. Bugün 18.6 milyon adet araç depo başına 56 TL daha ucuza benzin, 50 TL daha ucuza motorine dolduruyor. Bu miktarın toplamı 15 milyar TL civarında. Bu benzini motorini daha çok kullanacağımız anlamına gelmez. Benzin satışlarında tüketimin daha çok tahrik edildiği bir noktaya gelmememiz lazım. İsraf etmeyelim, ihtiyacımızdan fazla kullanmayalım.

Doğalgaz kullanımında Ocak ayında artış var mı?

Çok ciddi artışlarımız var. 10 günde 2 milyar metreküp doğalgaz kullandık. Türkiye’nin yılda 48 ila 50 milyar metreküpler civarında doğalgaz kullandığını düşünürsek 25’te birini 10 günde kullanmış oluyoruz. Doğalgaz arz güvenliğimizde hiçbir sıkıntı oluşmadı. Hem Şubat hem de Mart ayında daha dikkatli olmamız gerek. Bundan sonra da sıkıntı yaşamamak gerek. Doğalgaz fiyatlarında herhangi bir zam söz konusu değil. Elektrikte 2014 yılında arzımız talepten yüzde 12 daha fazla hale geldi. 2014 yılında biz 5200 MW civarında bir kurulu güç daha ekledik.

Kuzey Irak petrol akışı hangi seviyede?

Geçen hafta Bağdat’taydık. Bağdat ve Erbil’in anlaştığı üzere 50 tankerde 40 milyon varillik bir kapasite yakalandı ve 450 bin varil/güne geçildi. Onların hedefi 500 bin varil/gün. Her artan rakam Irak’ın normalleşmesiyle alakalıdır. 410 MW’lık yüzer santral Basra bölgesinde elektrik sağlayacak.

Petrol Aramalarındaki durum nedir?

Bir önceki yıla göre kuyu sayısı ve sondaj arttı. Özel sektör ve TPAO geçen yıl toplam 1,5 milyon metre sondaj yaptı. Batı Karadeniz’de Shell’le yeni bir sondaja başlıyoruz. Barbaros’un yaptığı sismikler bize önemli sonuçlar verecek. Aslında petrol fiyatlarının düşmesine tek üzülen kurumumuz TPAO diyebiliriz. TPAO’nun 500 milyon dolar civarında geliri düştü. Bu bazı yatırımları etkileyecek gibi görünüyor. Biz bankadan kredi yoluyla yatırım yapılmasını doğru bulmuyoruz.

Akkuyu inşaatı ne zaman başlar?

Rusya genel bütçesinden Akkuyu Nükleer santral projesine bu yıl için 50 milyar ruble ayrılmıştı. Ruble’nin değerinin düşüyor olması buraya ayrılan payı etkiliyor. Liman ihalesi geçtiğimiz hafta yapıldı. Bunlar fiili olarak inşaatların başlayacağını söylüyor. Türk firmalarımızın inşaatta rol almasıyla alakalı 460’a yakın firma tespit edildi. Ruslarla anlaşmamız şu ne kadarı Türkiye’de yapılıyorsa biz onu buradan alırız. Şu an için 6,5 milyar dolarlık kısmını Türkiye’de yerli firmalarımız yapabiliyor. Ancak yapamadığı parçaları da önümüzdeki dönemde yapacağına inanıyoruz.

Enerji tasarrufuyla alakalı gelişme sağlandı mı?

4 milyar TL’lik kazanç hedefimiz vardı. Bunun önemli bir kısmını almaya başladık. O kültür oluşmaya başladı. Bununla ilgili kanunlar ve mevzuatlar da tamamlanmış durumda. Şu ana kadar 3,5 milyar TL kadar tasarruf ettik.