Rusya'nın yaptırımlarının Türkiye’de etkileyeceği 5 önemli sektör
Moskova'nın, Rus Su-24 uçağının düşürülmesi nedeniyle Türkiye'ye uygulayacağı yaptırımların ülkenin turizmden tarıma kadar pek çok sektörünü etkilemesi bekleniyor.
Londra merkezli araştırma şirketi Capital Economics'ten ekonomist William Jackson, AFP haber ajansına açıklamasında, "Yaptırımların Türkiye'ye etkisi genel olarak sınırlı olacaktır" dedi ve yaptırımların Türkiye ekonomisine maliyetinin gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 0.5'ine denk geleceğini söyledi.
AFP de Rusya'nın yaptırım kararlarının en çok etkileyeceği beş Türk sektörünü derledi:
TURİZM
Uçağın düşürülmesinin hemen ardından Rusya kendi vatandaşlarına Türkiye'yle ilgili seyahat planlarından vazgeçmeleri için çağrıda bulundu. Rus tur şirketleri de Türkiye'ye tur paketi satışlarını durdurdu. Türkiye Turizm Bakanlığı verilerine göre ocak-ekim ayları arasında Türkiye'yi 3.5 milyon Rus turist ziyaret etmişti. Bu, Türkiye'deki her sekiz turistten birinin Rus olduğu anlamına geliyor. Nitekim ekonomist William Jackson da ''Türkiye yaptırımlardan en zarar verici etkiyi muhtemelen turizm sektöründe görecek'' dedi.
ENERJİ
Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev Türkiye'ye yönelik yaptırımlardan Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi ve Akkuyu nükleer güç santralinin de etkilenebileceğini söylemişti. Rusya-Türkiye ilişkilerinde enerji sektörü kritik bir önem taşıyor. Zira ortak enerji projelerinin yanı sıra Türkiye tükettiği doğalgazın yüzde 55'ini, petrolün de yüzde 30'unu Rusya'dan alıyor. Ancak Türk Akımı ve Akkuyu projeleri risk altında olsa bile hiçbir Rus yetkili Türkiye'ye doğalgaz ya da petrol sevkiyatının sınırlanabileceğine dair bir açıklama yapmadı.
TİCARET
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bundan bir yıl önce ülkeleri arasındaki ticaret hacminin 2023'e kadar 100 milyar dolara çıkarılmasını hedef olarak belirlemişti. Rus federal istatistik ajansı verilerine göre Rusya 2014'te Türkiye'ye 24.5 milyar dolar değerinde ürün (ağırlıklı olarak doğalgaz, çelik, tahıl) ihraç etti. Bu sırada Türkiye'den 6.7 milyar dolar değerinde ürün aldı. Bununla birlikte son gelişmeler ardından 100 milyar dolar hedefinin 'artık bir hayal olduğu' yorumları yapılıyor. Nitekim IHS Global Insight finans şirketinden ekonomist Lilit Gevorgyan da yaşananları, 'Rusya ve Türkiye arasında jeopolitik ve tarihi farklılıklara rağmen on yıldan uzun süredir ticaret ve enerji alanlarında partnerlik kurma çabalarından büyük bir gerileme' olarak niteledi.
GIDA ÜRÜNLERİ
Türkiye, Rusya'nın Avrupa'ya uyguladığı gıda ambargosundan en fazla yararlanan ülkelerden biri olmuştu. Nitekim Türkiye, meyve ve sebze gibi ürünlerin ihracatını artırması nedeniyle 2014'te Rus pazarındaki payını yüzde 19 oranında artırmıştı. Ancak Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç gelişmelerin ardından, Türkiye'ye yönelik yaptırımlar kapsamında bu ülkeden meyve ve sebze ithalatının sınırlandırılacağını söyledi. Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev de Türkiye'den alınan tarım ürünleri yerine 'bir hafta içinde' yenilerinin koyulabileceği uyarısında bulundu. Tkaçev, Türkiye yerine İran ve Güney Afrika gibi birçok ülkeden tarım ürünleri alabileceklerini belirtti.
İNŞAAT
Rusya 2014'te ithal ettiği inşaat hizmetlerinin yüzde 35'ini Türkiye'den almıştı. Bununla birlikte Soçi Olimpiyat Oyunları için yapılan inşaatlarda Türk şirketinin de ön sıralarda olduğu görülmüştü. Rusya Birinci Başbakan Yardımcısı İgor Şuvalov ise Türk inşaat şirketleriyle 31 Aralık'tan önce imzalanan anlaşmaların yaptırımlardan etkilenmeyeceğini ancak 1 Ocak sonrasında imzalanacak her anlaşma için hükümetten özel bir izin alınması gerekeceğini açıkladı. Bunların yanı sıra Şuvalov Türk sanayi ürünleri için ise 'şimdilik' bir önlem almayı planlamadıklarını söyledi.