“Uçak krizine kadar Türkiye, Rusya’ya karşı yaptırımların etkisini kırıyordu”
ABD eski Savunma Bakanı Robert Gates, Rus savaş uçağının düşürüldüğü tarihe kadar Türkiye'nin, Avrupa Birliği (AB) ile ABD'nin Moskova'ya karşı uyguladığı yaptırımların etkisini kırdığını söyledi.
Türkiye ile Rusya arasında uçak krizine kadar çok güçlü ilişkilerin var olduğuna işaret eden Gates, AB ile ABD'nin Rusya'ya Ukrayna krizinden dolayı uyguladığı yaptırımların Ankara'nın yüzünden etkisinin kırıldığını dile getirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukranya, Gürcistan ve Kırım'da izlediği politikaları uzlaşıdan uzak ve başka ülkelerin egemenliğine saygısızlık olarak niteleyen Gates, buna karşı da Batı ülkelerinin Rusya'ya yaptırım kararı aldığını söyledi. Rusya'nın, Batı yaptırımlarının etkisini hafifletebilmek için Türkiye ile ticari ilişkisini arttırmaya gittiğine dikkat çeken eski Savunma Bakanı Gates, "Uçak krizine kadar Putin, yaptırımları Türkiye üzerinden etkisini kırma kararındaydı ve bu da etkili oldu" diye konuştu.
Rusya'ya karşı uygulanan yaptırımların arttırılması gerektiğini savunan Gates, Moskova'nın Batı'dan izale olmaya ne kadar süre ile dayanabileceğini de bilmediğini söyledi. Gates, "Bu sorunun cevabını bilemiyorum. Ama bu baskıların, yaptırımların arttırılması gerektiğini düşünüyorum" dedi.
RUSYA İLE İRAN İLİŞKİLERİ UZUN VADELİ DEĞİL
New York'ta bulunan Dış İlişkiler Konseyi (CFR) adlı düşünce kuruluşunda konuşan Gates, Rusya ile İran arasındaki ilişkilerde ciddi sıkıntıların olduğunu savundu. Bir katılımcı, Rusya ile İran'ın Suriye konusunda müttefik olmalarının iki ülke ilişkilerini daha ileri boyutlara taşıma ihtimalinin olup olmadığını sordu. Bu soruya Gates, "Benim tahminin uzun vadeli düşünüldüğü zaman iki ülke arasındaki ilişkilerde ciddi potansiyel sorunlar söz konusu. Ancak şu an iki ülke yakın işbirliği içinde görünüyorlar" cevabını verdi.
Putin'in eski ABD başkanlarından George W. Bush'a İran'a yeni hava savunma sistemini satma sözü verdiğini hatırlatan Gates, Rusya'nın daha sonra bu satışı durdurduğu ve anlaşmayı da iptal ettiğine dikkat çekti. İran'ın nükleer güç olmasını Rusya'nın da istemeyeceğini savunan Gates, Suriye'de iki ülkenin işbirliği içinde olmalarının, ortak hedefleri olduğu anlamına gelmediğini vurguladı. Rusya'nın, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'e yardım etme gerekçesinin bölgedeki üssünü koruma ve nüfuzunu devam ettirmesi olarak yorumlayan Gates, İran'ın da Suriye üzerindeki etkisini sürdürme çabasında olduğunu belirtti. Gates şöyle devam etti: "Şu an iki ülke, Suriye konusunda iyi işbirliği içindeler. Ama bana kalırsa Putin, uzun vadeli düşünüldüğünde ciddi hatta yaptı İran ile Suriye'de işbirliğine giderek. Rusya'da yaşayan Müslümanların tamamına yakını Sunni. Dünya'nın genelinde de Sünniler ağırlıkta. Rusya, İran ile yakınlaşarak İslam dünyasında azınlıkta olanla işbirliğine girdi. Bunun sıkıntılarını zamanla yaşayacak Rusya. Kısa ve orta dönemli süreçte iki ülke arasındaki ilişki daha da artabilir ama uzun vadede petrol rekabeti yüzünden ilişkileri bozulabilir."