HABERRUS - ANALİZ - Hindistan Başbakanı Narendra Modi, beş yıl aradan sonra Rusya’ya yaptığı ziyaretle, Ukrayna’daki çatışmanın diplomatik yollarla çözülmesine yönelik önemli görüşmeler gerçekleştirdi. Modi’nin ziyareti, Hindistan ve Rusya arasındaki özel ve ayrıcalıklı stratejik ortaklığı derinleştirme amacı taşıyordu. Başbakan Modi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmelerinde, Ukrayna’daki çatışmanın barışçıl yollarla çözülmesi gerektiği vurgulandı.

Modi’nin Ziyareti ve İlk Temaslar

Modi’nin uçağı, 8 Temmuz’da Vnukovo-2 havaalanına indi ve Başbakan Birinci Yardımcısı Denis Manturov tarafından karşılandı. Modi, sosyal medyada yaptığı açıklamada, “Ülkelerimiz arasındaki özel ve ayrıcalıklı stratejik ortaklığı, özellikle fütüristik işbirliği alanlarında daha da derinleştirmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz” dedi. Başbakan, Carlton Oteli’ne geçtikten sonra, Novo-Ogarevo’da Rusya Devlet Başkanı ile gayri resmi bir görüşme gerçekleştirdi. İki lider, konut bölgesinde golf arabasıyla dolaştı ve ahırlara baktı.

Ekonomik ve Stratejik Ortaklık

Resmi görüşmeler sırasında, Modi ve Putin, ülkeler arasındaki ticaretin artırılması ve stratejik işbirliğinin geliştirilmesi üzerinde durdular. Putin, Hindistan’daki yedek parça ve silah üretimi konusundaki işbirliğini genişletmek istediklerini belirtti. İki lider, Hindistan’da yedek parça üretimi için ortak girişimlerin oluşturulması konusunda anlaştılar. Ayrıca, iki ülke arasındaki ticaret cirosunun 2023 yılında yüzde 66, 2024’ün ilk çeyreğinde ise yüzde 20 arttığını kaydettiler.

Ortak Bildiri ve Gelecek Hedefleri

Putin ve Modi, ortak bildiride, mevcut jeopolitik durumdaki işbirliğinin sürdürülebilirliğini ve yeni hedeflerin belirlenmesini övdü. Karşılıklı ticaret cirosunun 2030 yılına kadar 100 milyar dolara çıkarılması hedeflendi. Ayrıca, Avrasya Ekonomik Birliği ile Hindistan arasında serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasına yönelik hazırlıkların hızlandırılması talimatı verildi.

Müzakerelerin gündeminde ayrıca iki ülke arasındaki ulaşım bağlantılarının iyileştirilmesi, ulaştırma mühendisliği, metalurji ve kimya endüstrisinde işbirliğinin artırılması, Rus şirketlerinin “Hindistan’da Üret” ve “Kendi Kendine Yeten Hindistan” programlarına çekilmesi yer aldı. Bu, özel olarak oluşturulmuş sanayi bölgelerindeki üretimlerden ve Hindistan işlerinden Rusya’daki yatırım projelerine kadar uzanan bir dizi faaliyet içeriyordu.

Ekonomik işbirliğinin gelişmesinin önünde hala birçok engel var

Uzmanlara göre, ikili ekonomik işbirliğinin gelişmesinin önünde hala birçok engel var: her şeyden önce, ikincil yaptırım korkusu ve Rus ve Hintli işletmelerin birbirlerinin pazarlarında çalışmanın özelliklerine ilişkin anlayış eksikliği bunların başında geliyor.

Yaptırımları aşmak için istikrarlı bir çalışma mekanizması geliştirmek, ödemelerin önündeki engelleri kaldırmak, iş dünyasını Rusya ve Hindistan pazarlarının gerçekleri hakkında doğru şekilde bilgilendirmek için çok çalışılması gerekecek.

Ortak mühimmat üretimi

Putin ve Modi, Hindistan’da yedek parça, bileşen, montaj ve Rus yapımı ekipman ve silahlara hizmet vermek için kullanılan diğer ürünlerin ortak üretimini geliştirmek için ek önlemler alma konusunda anlaştılar. Bunun hem Hindistan Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarını karşılamak hem de “her iki devletin de dostu” olan üçüncü ülkelere ihracat amacıyla yapıldığı kaydedildi.

Hindistan’da, Kalaşnikof AK-203 saldırı tüfeği üretimi yapan bir Indo-Russia Rifles Private Limited (IRRPL) ortak girişimi zaten var. Buna ek olarak, Rus NPO Mashinostroyenia ve Hindistan Savunma Bakanlığı, 1998 yılında oluşturulan BrahMos Aerospace ortak girişiminin bir parçası olarak PJ-10 BrahMos süpersonik seyir füzesini geliştiriyor.

Hindistan ordusunun teçhizat ve silahlarının neredeyse yüzde 60’ı Rus yapımı, ancak son aylarda Hindistan, Su-30 savaş uçakları da dahil olmak üzere yedek parça tedariğinde gecikmelerle karşılaştı. Hindistan Dışişleri Bakanlığı’na göre Başbakan bu konuyu müzakereler sırasında gündeme getirdi. Dışişleri Birinci Bakan Yardımcısı Hindistan Vinay Kwatra, “Her iki taraf da genel olarak bu yedek parçaların bir kısmını [üretmek] için Hindistan’da ortak girişimler oluşturmak da dahil olmak üzere bunun (parça tedariği) hızlandırılabileceği konusunda hemfikirdi” dedi.

Ukrayna Çatışmasının Çözümüne Yönelik Yeni Fikirler

Modi, Ukrayna’daki çatışmanın çözümünün savaş yoluyla sağlanamayacağını vurguladı ve diyalogun önemini belirtti. Putin, Hindistan’ın Ukrayna’daki çatışmanın çözümüne yönelik diplomatik çabalarını takdir etti ve barışçıl bir çözüm için yeni fikirlerin doğduğunu söyledi. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Modi’nin Ukrayna krizinin çözümünde arabulucu olmayı teklif etmediğini, sadece görüş alışverişinde bulunduğunu kaydetti.

Kremlin, liderlerin diplomatik çözüme ilişkin yeni fikirleri olduğunu açıkladı ancak bunların hangileri olduğunu söylemedi. Hindistan Dışişleri Bakanlığı da herhangi bir ayrıntı vermedi, yalnızca Modi’nin “savaş çözüm değildir” şeklindeki sözlerini bir kez daha aktardı.

Modi’nin ziyaretinin ana hedefi Ukrayna değildi ancak Delhi’nin çatışmayı çözme arzusu da hafife alınmamalı. Hindistan barış sürecinde yer almayı başarırsa, bu uluslararası arenadaki konumunun güçlenmesine yardımcı olacaktır; Modi’nin çabaları boşa giderse, Hindistan barışın sağlanmasına ilişkin herhangi bir yükümlülük altına girmediği için fazla bir şey kaybetmeyecektir.

Zirve sonrasında yapılan ortak açıklamaya ek olarak dokuz belge daha imzalandı:

1.  2024-2029 Rusya Federasyonu’nun Uzak Doğu’sunda ticaret, ekonomi ve yatırım alanlarında Rusya-Hindistan işbirliği programı;

2.  Hindistan Çevre Bakanlığı ile Rusya Federasyonu Doğal Kaynaklar ve Ekoloji Bakanlığı arasındaki Mutabakat Zaptı;

3.  Hindistan Ulusal Jeodezi ve Haritacılık Ajansı ile Rusya Federal Devlet Kayıt, Kadastro ve Haritacılık Servisi arasındaki Mutabakat Anlaşması;

4.  Hindistan Yer Bilimleri Bakanlığı Ulusal Kutup Araştırmaları ve Oşinoloji Merkezi ile Rusya Arktik ve Antarktik Araştırma Enstitüsü arasındaki Mutabakat Anlaşması;

5.  Hintli yayıncı Prasar Bharati ile ANO TV-Novosti (Russia Today TV kanalı) arasındaki mutabakat anlaşması;

6.  Hindistan Farmakopesi Komisyonu, Hindistan Sağlık ve Sosyal Refah Bakanlığı ve Rusya Sağlık Bakanlığı Federal Devlet Bütçe Kurumu “İlaç Uzmanlığı Bilimsel Merkezi” arasındaki Mutabakat Zaptı;

7.  Hindistan Uluslararası Tahkim Merkezi ile Rusya Federasyonu Ticaret ve Sanayi Odasındaki Uluslararası Ticari Tahkim Mahkemesi arasındaki işbirliğine ilişkin anlaşma;

8.  Invest India ve RDIF arasındaki ortak yatırımların teşvik edilmesine ilişkin çerçeve anlaşması;

9.  Hindistan Ticareti Teşvik Konseyi ile Tüm Rusya kamu kuruluşu “Business Russia” arasında Mutabakat Zaptı.

Bloomberg, müzakerelerin ardından Rusya ve Hindistan’ın Kudankulam nükleer santraline uranyum tedariği konusunda uzun vadeli bir anlaşmaya varabileceklerini bildirdi. Kwatra, tarafların bu konuyu gerçekten tartıştıklarını, özellikle de 3, 4, 5, 6 numaralı güç ünitelerine tedarik hakkında konuştuklarını ancak henüz bir anlaşmaya varılamadığı yorumları yapıldı. Diplomat, “Yakıt tedariki sorununu hızla çözmeyi umuyoruz” dedi.

Hindistan Rusya’da 2 yeni konsolosluk açıyor

Modi, Rusya’da Yekaterinburg ve Kazan’da iki yeni konsolosluk açma planlarını duyurdu. Şu anda Rusya’da üç Hint diplomatik misyonu var - Moskova’da bir büyükelçiliğin yanı sıra St. Petersburg ve Vladivostok’ta konsolosluklar bulunuyor. Hindistan Başbakanına göre yeni konsoloslukların açılması seyahat ve ticari iş birliğini kolaylaştıracak.

İki Ülke Arasındaki Güçlü İlişkiler

Modi ve Putin, ülkeleri arasındaki ilişkilerin imtiyazlı stratejik ortaklık düzeyinde olduğunu belirtti. Putin, “Ülkelerimiz arasında çok eskiye dayanan bir dostluk, onlarca yıldır gelişen iyi ilişkiler var” dedi. Ayrıca, iki ülkenin BM, BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) gibi uluslararası arenada yakın işbirliği yaptığını vurguladı.

Modi’nin Ziyaretinin Sonuçları

Modi’nin ziyareti, Hindistan ile Rusya arasındaki stratejik ortaklığı güçlendirme ve ekonomik işbirliğini artırma açısından önemli bir adım oldu.

İki lider, birçok alanda işbirliğini geliştirme konusunda mutabakata vardılar ve Ukrayna’daki çatışmanın barışçıl çözümüne yönelik diplomatik çabalarını sürdürmeye karar verdiler.

Modi’nin Rusya ziyareti, iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da güçlenmesine katkı sağladı ve gelecekteki işbirliği fırsatlarını artırdı.