Rusya Ekonomisi Hem Büyüyor Hem Daralıyor

HABERRUS - 2025’in ilk çeyreğinde Rus ekonomisi, resmi verilere göre yüzde 2 oranında yıllık bazda büyüme kaydetti.

Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (MЭР), daha önce bu döneme ilişkin büyümeyi yüzde 1,7 olarak açıklamıştı. Ancak bu büyüme rakamları, inşaat, otomotiv, hammadde çıkarımı, metalurji, yük taşımacılığı ve kredi hacmi gibi birçok sektördeki daralma ile çelişiyor.

Uzmanlar, ekonomideki genel görünümün henüz resesyon sinyali vermediğini düşünürken, özellikle sivil sektörlerde durumun çok daha olumsuz olduğuna dikkat çekiyor.

Bakan Yardımcısı Polina Kryuchkova, 2025’in ilk çeyreğinde ekonominin 91 gün yerine 90 gün çalıştığını, bu tür takvim etkilerinin büyüme verilerinde önemli rol oynadığını belirtti.

Takvim etkisinden arındırıldığında yıllık büyüme oranının yüzde 2’yi aştığı ifade edildi. Ocak ayında yıllık bazda yüzde 3 büyüme görülürken, şubat ayında geçen yılın artık yıl olması nedeniyle büyüme yüzde 0,7 olarak kaldı. Mart ayında ise yüzde 1,4’lük bir artış yaşandı.

Bakanlığın yayımladığı son makroekonomik değerlendirmeye göre, mart ayında sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 0,8 arttı; bu oran şubat ayında yüzde 0,2 idi. İlk çeyrek toplamında sanayi üretimi yüzde 1,1 büyüdü.

Özellikle imalat sanayisindeki üretim mart ayında yüzde 4 artarken, çeyrek bazda büyüme yüzde 4,7 olarak gerçekleşti. Tüketici harcamaları da çeyrek bazda yüzde 3,2 arttı.

Ancak aynı dönemde maden çıkarımı yüzde 3,7, toptan ticaret yüzde 2,1, taşımacılıkta yük hacmi ise yüzde 0,6 oranında daraldı. Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, 2025 yılı sonu itibarıyla yüzde 2,5’lik bir büyüme bekliyor. Bu oran, 2024 yılındaki yüzde 4,3’lük büyümenin oldukça gerisinde.

Resmi büyüme verilerine rağmen, bazı uzmanlar ekonomide resesyonun başladığına işaret ediyor. Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahminler Merkezi (ЦМАКП), savunma sanayi dışındaki sektörlerde üretimin mart ayında yüzde 1,1, çeyrek boyunca ise aylık ortalama yüzde 0,8 oranında düştüğünü açıkladı. Bu düşüşle üretim seviyesi Nisan 2023’ten bu yana en düşük düzeye geriledi. Savunma sanayinin etkisi dışlandığında, mart ayında sanayi üretim endeksi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,6 düşüş gösterdi.

Gıda üretimi gibi geçmişte istikrarlı büyüme gösteren sektörlerde de düşüş eğilimi başladı. Kömür üretimi ve inşaat malzemeleri üretimi hızla azalıyor. Geçen yılın ikinci yarısında aylık ortalama yüzde 0,3 azalan üretim hacmi, bu yılın ilk çeyreğinde aylık ortalama yüzde 1,1 oranında küçüldü.

Metalurji ve otomotiv gibi sektörlerde de üretim azalmaya devam ediyor. Özellikle makine ve ekipman üretimi dört aydır düşüşte. Mart ayında otomotiv üretimi bir miktar artsa da bu artışın kalıcı olacağına dair beklenti zayıf.

Rusya Bilimler Akademisi’ne bağlı Ulusal Ekonomi Tahminleri Enstitüsü (ИНП РАН), ilk çeyrek büyümesini yüzde 2,9 olarak tahmin ederken, mevcut verilerin resesyonu teyit etmediğini savunuyor. Ancak enstitü de sanayi üretiminde durgunluk belirtilerine dikkat çekiyor. Şubat 2025’te sanayi üretimi, 2022 ortalamasına göre sadece yüzde 9 arttı; bu oran, Mayıs 2024’ten bu yana hemen hemen sabit.

Elektronik ve otomobil satışlarındaki düşüş, tüketici kredilerindeki azalma gibi veriler de iç talepte zayıflamaya işaret ediyor.

Finam’dan Olga Belenkaya’ya göre ekonomik büyümedeki yavaşlama, zayıflayan dış talep, yaptırımlar, sıkı para politikası ve bütçe politikasının normalleşmesinden kaynaklanıyor.

Özellikle dış talebe bağımlı sektörler – petrol, doğalgaz, metalurji, kömür – ile iç talebe duyarlı alanlarda – konut, otomotiv, elektronik, mobilya, inşaat malzemeleri – belirgin bir daralma söz konusu. Buna karşın gıda, turizm ve yeme-içme harcamalarında canlılık sürüyor; bunun temel nedeni ise halkın gelir artışlarının hala güçlü olması.

Aynı zamanda savunma sanayine yönelik kamu harcamalarının yüzde 24,5 artması, bazı sektörlere büyüme ivmesi kazandırdı.

Ekonomi büyümeye devam etse de bu büyümenin ivmesi azalmış durumda. Ekonomistler, bu yavaşlamanın zamanla daha fazla sektöre yayılacağını ve 2025 yılı içinde resesyon riskinin arttığını belirtiyor.

Stolypin Ekonomi Enstitüsü Başekonomisti Boris Kopeykin, kamu harcamalarının yavaşlaması ve sıkı para politikasının devam etmesi halinde ekonomik büyümenin daha da yavaşlayacağını vurguluyor.

Plekhanov Üniversitesi’nden Svetlana Frumina’ya göre, çeşitli sektörlerde yaşanan daralmalar normal ekonomik döngülerin parçası olsa da, bu süreçte büyümenin sürdürülebilirliği tartışmalı. Özellikle büyümenin savunma sanayi ve hammadde ihracatı gibi sınırlı alanlara dayanması, ekonominin genel sağlığı açısından risk oluşturuyor.

Frumina, makine üretimi, elektrikli ekipman ve gıda sanayisindeki üretim düşüşlerinin, iç talebe dayalı ekonominin zayıf yönlerini ortaya koyduğunu ifade ediyor.