Rusya'da Kamyonla Yük Taşımacılığı Fiyatları Yükseliyor
HABERRUS - Rusya'da kamyonla yük taşımacılığı sektörü, son aylarda yaşanan maliyet artışları, yüksek faiz oranları ve geçen yılın fiyat savaşlarının etkisiyle ciddi bir dönüşüm geçiriyor.
Ülke içinde ve uluslararası güzergâhlarda taşımacılık fiyatları hızla yükselirken, bu artışın ardında yatan temel neden, taşımacılık yapan şirketlerin piyasadan hızla çekilmesi olarak öne çıkıyor. ATI.SU yük taşımacılığı borsasının verilerine göre, üçüncü çeyrekte iç hatlarda tam yük (FTL) taşımacılığı fiyatları, 100 popüler güzergâhta ortalama yüzde 16,4 oranında arttı.
Yıllık bazda bakıldığında ise fiyatlardaki artış yüzde 9 seviyesinde gerçekleşti. Özellikle Eylül ayında fiyatlar, Ağustos'a göre yüzde 4,2, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 8,7 oranında yükseldi ve yılın en yüksek artış hızına ulaştı.
Taşımacılık talebinde de bir artış gözleniyor. ATI.SU verilerine göre, iç hatlarda taşımacılık talebi ikinci çeyreğe göre yüzde 16, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 39 oranında arttı. Ancak sektör uzmanları, bu artışın gerçek bir talep canlanmasından değil, yük sahiplerinin doğrudan taşımacı bulmakta zorlanmasından kaynaklandığını vurguluyor.
Gerçek yük hacminde bir artış söz konusu değil, hatta ilk yarım yılda sektör gelirleri yüzde 5 oranında düştü. NC Logistic'in lojistikten sorumlu genel yardımcısı Artem Vaskanyan, iç hatlarda taşınan yük miktarının azalma eğiliminde olduğunu belirtiyor.
"Kurier Servis Ekspres"in yönetim kurulu üyesi Maria Martınova da, sektördeki gerilemenin devam ettiğini ve ilk yarım yılda gelirlerin yüzde 5 azaldığını ifade ediyor. Vaskanyan, "Yük taşımacılığı sektörü hala doluluk oranı düşük, ancak boş taşıtlar için ticari teklifler yeterli düzeyde, en avantajlı seçenekleri seçmek mümkün" diyor.
Üçüncü çeyrekte taşımacılık yapan şirketlerin sayısında da belirgin bir azalma yaşandı. ATI.SU'nun kurucusu Svyatoslav Vilde, bu yıl birçok taşımacılık şirketinin piyasadan çekildiğini ve bu sürecin hala devam ettiğini söylüyor. Vilde, "Birçok şirket için durum hala zor, özellikle düşük fiyatlar, pahalı krediler ve iş ortaklarının ödeme süresini sık sık ihlal etmeleri sorunları artırıyor" diye ekliyor.
Maria Martınova da, 2024 yılında fiyatların yüzde 30'a varan oranlarda düşürülmesinin başarısız olduğunu ve bu durumun birçok şirketin piyasadan çekilmesine neden olduğunu belirtiyor. "TranzitGID"in genel müdürü Ksenia Çernikova da, iç hat taşımacılığında fiyat artışlarının arzın azalmasından, gerçek talep artışından değil kaynaklandığını vurguluyor.
"PEK"in genel yardımcısı Andrey Myakin ise, leasing şirketlerinin ilk yarım yılda 30 bin kamyonu geri aldığını, bunun da ülkedeki tüm ana taşıt parkının yaklaşık yüzde 8,7'sine denk geldiğini söylüyor.
Uluslararası taşımacılıkta ise üçüncü çeyrekte trendler yeniden değişti. ATI.SU verilerine göre, ihracat taşımacılığı en iyi performansı gösterdi: yurtdışına yük taşımacılığı talebi geçen yıla göre yüzde 49, ikinci çeyreğe göre ise yüzde 47 arttı. Fiyatlar ise üçüncü çeyrekte yüzde 10 yükseldi.
Ksenia Çernikova, üçüncü çeyrekte taşımacılık talebinin yüzde 8 arttığını, bunun da özellikle ihracat sayesinde gerçekleştiğini belirtiyor. Dördüncü çeyrekte ise Uzak Doğu ve Moğolistan üzerinden taşımacılığın yeniden yönlendirilmesiyle talebin yüzde 10 artmasını bekliyor.
İthalat taşımacılığında ise ikinci çeyrekteki artışın ardından talep azalma eğilimine girdi. ATI.SU verilerine göre, ithalat taşımacılığında talep azalmasında Kazakistan'ın büyük rolü var: Kazakistan üzerinden yapılan taşımacılık talebi yıllık bazda yüzde 57 düştü. Ksenia Çernikova, üçüncü çeyrekte ithalat taşımacılığının sadece yüzde 1 arttığını, dördüncü çeyrekte ise yüzde 2-3'lük bir düzeltme beklediklerini söylüyor. Kazakistan, transit taşımacılıkta yaşanan aksaklıklar, bürokratik ve siyasi zorluklar nedeniyle lojistiği zorlaştırmaya devam ediyor.
"Skif-Kargo"nun ticari müdürü Mihail Koptev, Kazakistan'ın transit taşımacılıkta darboğaz olmaya devam ettiğini belirtiyor. Andrey Myakin ise, Çin'den Kazakistan üzerinden yapılan taşımacılık süresinin Eylül-Ekim ayları arasında yüzde 50 uzayarak 42-45 güne çıktığını ifade ediyor.
"TransSertiko"nun genel müdürü Aleksandr Sobolev, Kazakistan üzerinden yapılan ithalat taşımacılığındaki sorunların en azından Aralık sonuna kadar, hatta muhtemelen 2026 yılına kadar devam edeceğini öngörüyor.
Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği'nin kontrolünü sıkılaştırması da ithalat taşımacılığını olumsuz etkiliyor. Aleksandr Sobolev, AB'nin yük kontrollerini artırması ve sankiyonlu olmayan yüklerin bile geri çevrilmesi durumlarının arttığını belirtiyor. "FM Logistic"in Rusya'daki uluslararası taşımacılık operasyonlarından sorumlu direktörü Yaroslav Belousov, Polonya'nın BeyazRusya sınırındaki kontrollerin sıkılaştırılması ve Kazakistan'daki sorunların uluslararası lojistiği kökten değiştirdiğini söylüyor.
Belousov, Avrupa'dan Rusya'ya taşımacılık fiyatlarının Ağustos'a göre iki katına, Çin'den Rusya'ya taşımacılık fiyatlarının Eylül'e göre yüzde 25'in üzerinde arttığını, Rusya'dan Kazakistan'a taşımacılık fiyatlarının ise Ağustos'a göre yüzde 15-20 yükseldiğini belirtiyor. Andrey Myakin, Çin-Rusya arasındaki kamyonla taşımacılık maliyetinin geçen aya göre yüzde 20 artarak 10-11 bin dolara ulaştığını ifade ediyor.
Geçen yıla göre küçük bir düşüş yaşansa da Çin'den ithalat talebi hala yüksek seviyede. Ksenia Çernikova, bu nedenle Çin'den yapılan taşımacılıkta Moğolistan üzerinden alternatif rotaların arttığını ve üçüncü ülkelerin yer almadığı güzergâhların tercih edildiğini söylüyor. "Delovıye Linii"nin gelişimden sorumlu genel yardımcısı Dmitri Hruşçev, Çin'den yapılan taşımacılık talebinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25 arttığını belirtiyor.
Rusya'da iç hatlarda yapılan ticari kamyon taşımacılığı hacmi, M.A. Research verilerine göre 2024 yılında 2,5 milyar ton olarak gerçekleşti. Sektör temsilcileri, dördüncü çeyrek ve 2026 yılı için taşımacılık fiyatlarının yükselmeye devam edeceğini öngörüyor.
Andrey Myakin, dördüncü çeyrek ve gelecek yıl için taşımacı sıkıntısı riski gördüklerini, taşımacılık maliyetlerindeki keskin artışın (özellikle Eylül ayına göre yüzde 5 artan yakıt giderleri, toplam maliyetin yaklaşık yüzde 30'unu oluşturuyor) ve patentli vergi sisteminin kaldırılmasının binlerce şirket üzerinde ek mali yük oluşturacağını belirtiyor. Mihail Koptev de, iç hat taşımacılık fiyatlarının en azından dördüncü çeyreğin ilk yarısında yükselmeye devam edeceğini, ancak gerçek bir ödeme gücüne sahip talep canlanmasının henüz gözlenmediğini vurguluyor.
Aleksandr Sobolev, dördüncü çeyrekte fiyatların yüksek sezon ve 2026 yılından itibaren KDV'nin yüzde 22'ye çıkması beklentisi nedeniyle daha da artacağını öngörüyor.
Uluslararası taşımacılıkta ise yıl sonuna kadar pozitif bir eğilimin devam edeceği tahmin ediliyor. "SLK"nin lojistik bölümünün yöneticisi Aleksey Zahudalin, yılbaşı tatilleri öncesinde ithalat yönündeki kamyon taşımacılığı hacminde artış beklediklerini söylüyor. Mihail Koptev, Çin'den ithalat talebinin yüksek kalacağını, özellikle problemli güzergâhlardan kaçınmak için lojistik rotaların uyarlanmaya devam edeceğini belirtiyor. Tatil öncesi tüketici talebinin yüksek olduğu yönlerin en aktif olacağını ekliyor.
"KBT"nin gümrük ve lojistik brokerlik şirketi başkanı Yuliya Şlenskaya, piyasada bir canlanma başladığını ve dördüncü çeyrekte uluslararası taşımacılık piyasasının hem yüksek sezona bağlı olarak hem de doların rubleye karşı değer kaybetme eğiliminin güçlenmesi nedeniyle büyüyeceğini öngörüyor.