Kabine Rusya'ya taşınıyor; Erdoğan 7 bakanla Moskova yolcusu

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 15-17 Mart'ta Rusya'ya tarihi bir ziyaret gerçekleştiriyor. TBMM hükümeti ile Sovyetler Birliği arasında 16 Mart 1921'de kurulan diplomatik ilişkilerin 90. yılına denk gelen ziyarette, iki ülke arasında bir aylık süreli ziyaretlerde vizelerin kaldırıldığı ilan edilecek. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in Mayıs 2010’da Türkiye ziyaretinde kurulan Üst Düzey İşbirliği Konseyi toplantısı için gelen Erdoğan’a kabineden 7 bakan eşlik ediyor.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Enerji Bakanı Taner Yıldız, Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Devlet Bakanı Ali Babacan, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Rus mevkidaşları ile ÜDİK çerçevesinde görüşme imkanı bulacak. Sanayiden tarıma, dış politikadan enerjiye, turizmden ticari ilişkilere kadar tüm konuların geniş bir çerçevede ele alınacağı ikinci ÜDİK zirvesine Erdoğan ve Medvedev eşbaşkan olarak katılacak.

Çağlayan 200 iş adamı ile Moskova’ya çıkarma yapacak

Rusya-Türkiye arasında siyasi alanda en üst düzeyde gelişen ilişkilerin iş dünyası ile desteklenmesi için çalışmalar sürüyor. Devlet Bakanı Çağlayan 200’e yakın iş adamı ile 14 Mart akşamı Moskova’ya geliyor. Rusya’da faaliyette bulunan iş adamları ve Rus iş adamları ile birlikte ikili ve genel katılımlı toplantı ve konferanslar gerçekleşecek. Rus iş adamları ile bire bir ilişki kurma imkanı sağlanacak toplantıların ardından 15 Mart’ta “Rus-Türk İş Forumu” toplantısı yapılacak. Başbakan Erdoğan’ın konuşmacı olarak katılacağı toplantıya Rusya’dan Başbakan Vladimir Putin ya da Başbakan Yardımcısı İgor Seçin’in katılması bekleniyor.

Ocak 2010’da Erdoğan ve Putin’in belirlediği beş yıl içinde 100 milyar dolarlık toplam ticaret hacmine ulaşılması hedefi iş adamlarının gündeminde. Rusya-Türkiye arasında 2010'da 26,1 milyar dolara ulaşan toplam ticaret hacminde, 2011'de kriz öncesi rakamların yakalanması planlanıyor. 2008'de iki ülke toplam ticaret hacmi 38 milyar dolarla rekor kırmıştı. Rusya'ya 2008'de toplam 6,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren Türkiye, gümrüklerde yaşanan sorunlar ve ekonomik kriz nedeni ile 2009'da bu 3,3 milyar dolar seviyesinde kaldı. 2010'da 4,6 milyar dolara çıkan ihracat rakamının 2011'de 6 milyar doları aşması bekleniyor. Ocak 2011'de 432 milyon dolar olan ihracat rakamı, Şubat’ta 482 milyon dolara yükseldi.

Vizeler kalkıyor, ancak?

Rusya’nın AB ve ABD ile yapmaya çalıştığı, Türkiye’nin uzun süredir AB ile mücadelesini verdiği vizesiz geçiş uygulamasına Rusya ve Türkiye başlıyor. Tarihi olarak nitelenen adımda taraflar resmi süreçleri tamamladı. Son olarak “Geri Kabul Anlaşmasını” da TBMM’den geçirerek Resmi Gazete’de yayınlayan Ankara, Rus tarafı ile nota teatisinde bulunacak. Erdoğan’ın ziyareti ile eş zamanlı yapılması planlanan resmi sürecin tamamlanmasından 30 gün sonra, nisan ortasında uygulama başlayacak.

Yetkililer uygulamanın başlamasının ardından birkaç konuda Rusya’ya gelecek Türk vatandaşları için uyarıda bulunuyor. Bunlardan ilki pasaport sürelerinin en az 6 ay olmasına dikkat etmeleri, ikinci olarak da Rusya’da bulundukları süre içinde polis merkezlerine başvurularak yapılan registre işlemlerinin unutulmaması. Otelde kalanlar için otel yönetimi bu uygulamayı kendisi gerçekleştiriyor.

2011’de hedef 4 milyon Rus turist

Vizelerin kalkmasının ardından, başta Mısır olmak üzere Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaşanan ayaklanmaların da etkisi ile Ruslar’ın yoğun bir şekilde Türkiye alternatifini tercih edeceği anlamına geliyor. 2010’da 3 milyon 100 bin Rus turiste ulaşan Türkiye’nin 2011’de hedefi 4 milyon. Rus uzmanlara göre ise artış yüzde 15 seviyesinde olacak. Otel ve diğer ulaşım hizmetleri açısından gerekli önlemlerin alınmasını isteyen yetkililer, fiyatlarda herhangi bir beklenmedik artış ya da kalite düşüklüğünün sonraki yıllarda Türkiye açısından faturasının ağır olabileceği uyarısı yapıyor.

Samsun-Ceyhan'da pazarlıklar sürüyor

Rusya’nın Mersin-Akkuyu’ya 20 milyar dolarlık yatırımla inşa edeceği nükleer santral ve 4 milyar dolara yapılacak Samsun-Ceyhan petrol boru hattı iki ülke enerji ilişkilerinin lokomotifi olacak. Samsun-Ceyhan geçiş ücretleri, Rus şirketlerin tedarik edecekleri petrol miktarı garantisi ve ortaklık oranları ile ilgili pazarlıklar sürerken, taraflar projenin hayata geçirileceğine kesin gözü ile bakıyor.

Rusya’nın son haftalarda gündeme getirdiği “Güney Akım” doğalgaz boru hattı ile paralel çalışacak Karadeniz’de sıvılaştırılmış doğalgaz tesisi kurulması, Güney Akım inşaatı ile ilgili son izinlerin Türkiye tarafından verilmesi, Ankara’nın 2014’e kadar “al ya da öde taahhütlerinin ertelenmesi” ile ilgili talepleri, petrol ve doğalgaz alımı ile ilgili uzun vadeli anlaşmalar enerji gündeminde ele alınacak. Rusya ile enerji alanındaki ilişkilerinin karşılıklı bağımlılık çerçevesinde geliştiğine dikkat çeken yetkililer, Moskova’nın Türkiye’ye petrol ve doğalgaz dayatmadığını hatırlatıyor. 

Dış politika yaklaşımları örtüşüyor

Türkiye’nin Erdoğan hükümeti ile birlikte geliştirdiği “komşularla sıfır sorun” yaklaşımı, özellikle Rusya açısından çok olumlu sonuçların alınmasına neden oldu. TBMM’nin Irak tezkeresine hayır demesi, Gürcistan savaşında Ankara’nın dengeli duruşu Moskova’nın Türkiye’yi dikkate almasına neden oldu. Özellikle İran nükleer programı, Ortadoğu sorunu, Afganistan problemi, Kafkas ve diğer uluslar arası sorunlarda ortak yaklaşımlara sahip iki başkent, Kıbrıs ve Kosova gibi sınırlı bazı konularda da farklı tutumlar izleyebiliyor. Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi üyeliği, AKPM Başkanlığı’na Mevlüt Çavuşoğlu'nun getirilmesi gibi bir dizi konuda da Rusya, Türkiye’ye destek veriyor.

Erdoğan’a MGİMO’dan fahri doktora

Başbakan Erdoğan, ÜDİK toplantısı öncesi Moskova Uluslararası İlişkiler Üniversitesi'nde (MGİMO) Rusya-Türkiye ilişkileri, bölgesel ve uluslar arası sorunları kapsayan bir konferans verecek. Erdoğan’a burada fahri doktora unvanı verilmesi bekleniyor. Kremlin’de gerçekleşecek ÜDİK zirvesi ve ortak basın toplantısının ardından Başbakan Erdoğan, Rusya Başbakanı Vladimir Putin’le de bir araya gelecek. Erdoğan ve beraberindeki heyet 16 Mart akşam üzeri Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’a geçecek. Başbakan’ın Rusya temaslarına eşi Emine Erdoğan da katılıyor. 

Faruk Akkan, Moskova, Cihan