2005 yılında 'Lale Devrimi'ne sahne olan Orta Asya ülkelerinden Kırgızistan dün yine karıştı. Talas kentinde önceki gün başlayan ve dün başkent Bişkek'e sıçrayan protesto gösterilerinde 47 kişi öldü, 400'den fazla kişi de yaralandı. Olağanüstü hal ilan edilen ülkede Başbakan Daniyar Usenov hükümeti düşerken, Lale Devrimi'yle iktidara gelen Devlet Başkanı Bakiyev de memleketi Oş'a gitti.

Askar Akayev'in 2005'te iktidardan uzaklaştırıldığı 'Lale Devrimi'ni yaşayan Kırgızistan dün yeni bir muhalefet ayaklanmasına sahne oldu. Kuzeydeki Talas'ta başlayan ve dün başkent Bişkek'e sıçrayan kanlı protestolar, Usenov liderliğindeki hükümetin istifasıyla sonuçlandı.

Muhalefet, geçici bir yönetim kurarken, başına eski dışişleri bakanı Roza Otunbayeva geçti. Güvenlik güçleriyle protestocular arasındaki çatışmalarda muhalefete göre 100 kişi öldü. Başkentte dükkanlar yağmalanırken, iktidarı ele geçiren muhalefet halkı sakinleştirmeye çalışıyor.

Ülkenin kuzeyindeki Talas kentinde önceki gün başlayan protesto gösterileri dün başkent Bişkek'e sıçradı. Muhalifler, Talas'ta valilik ve belediye binasını bastı. Valiyi de kısa bir süreliğine rehin aldı. Polis ile göstericiler arasında çıkan olaylarda 35'i polis olmak üzere 80 kişi yaralandı. Dün göstericileri sakinleştirmek için bu kente giden İçişleri Bakanı Moldomus Kongatiyev ölesiye dövülürken, Başbakan Birinci Yardımcısı Akılbek Caparov ise rehin alındı.

Başkentte ise dün sabah saatlerinde başlayan gösterilerde 5 bin kadar protestocu, devlet başkanlığı sarayının etrafındaki demirleri kamyonlarla devirmeye çalıştı. Bu sırada da kamyonlardan birini ateşe verdiler. Polis göz yaşartıcı gaz ile protestocuları dağıtmaya çalıştı. Çıkan çatışmalarda resmi rakamlara göre 47 kişi ölürken 140 kişi de yaralandı. Ancak muhalefet ölü sayısının 100 olduğunu iddia etti.

Protestoculardan bir kısmı, devlet televizyon ve radyosunu ele geçirdi. Daha sonra meclisi işgal eden göstericiler savcılık binasının zemin katını da ateşe verdi. Bu sırada muhalefet lideri Temir Sarıyev, Rus haber ajansı RIA'ya yaptığı açıklamada, muhalefetin hükümet binasına girdiğini, Usenov'un bir istifa açıklaması imzaladığını ileri sürdü. Bu açıklamaların ardından muhalefetin 4 bakanlı geçici bir hükümet kurduğu ve başına da eski dışişleri bakanlarından Otunbayeva'yı geçirdiği belirtildi.

İKİNCİ ABD ÜSSÜ'NE ONAY VERİLMİŞTİ

İktidarı ele geçiren muhalefet, başkentte düzeni kurmak için de harekete geçti. Gizli servis binasına giren muhalifler, burada kurdukları birimlerle düzeni sağlamaya çalışırken halkı da sükûnete davet etmeye başladı. Ancak devlet başkanlığı sarayı, Ala Too Meydanı çevresindeki dükkânların ve meclisin yağmalandığı bildirildi. Devlet Başkanı Bakiyev'in de evinin yağmalandığı ve ardından ateşe verildiği belirtildi. Polislerin devlet başkanlığı sarayını korumaktan vazgeçtiği ifade edildi.

Muhalefet, Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'in istifa etmesini istiyordu. Son olayların patlak vermesinde, yolsuzluk iddialarının yanı sıra, hükümetin elektrik ve doğalgaza yüzde 200'den fazla zam yapmasının da rol oynadığı öne sürülüyor. Ayrıca özelleştirmelerin ucuza yapıldığını savunan muhalefet, Bakiyev'i ülkeyi satmakla suçluyordu.

Kırgızistan, geçtiğimiz ay topraklarında ABD'ye ikinci askerî üs izni vermesiyle de dikkat çekmişti. ABD, Manas'ın ardından Batken'e de bir askerî üs açmak için Kırgızlarla anlaşmıştı. Kırgız muhalefeti Amerikan üssünün kapatılmasını istiyordu. Kırgızistan, Amerika önderliğindeki Afganistan operasyonunda kilit bir öneme sahip. Yeni üssün Afgan operasyonlarında yer alacak askerlerin eğitimi için kullanılacağı kaydediliyor. Kırgızistan'da Rusya'ya ait de bir üs bulunuyor.

Kırgızistan'da ayaklanan muhalif liderlerin kendilerini Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in desteklediğini açıklamaları ise Moskova'da tepki ile karşılandı. Putin, basına yaptığı açıklamada, "Ne Rusya yönetimi, ne de resmi görevlilerinin bu olaylarla hiç bir ilgisi yoktur." dedi.

Bu arada Kırgızistan'daki Türk vatandaşlarının olaylardan etkilenmediğini bildiren Dışişleri Bakanlığı, gelişmelerin en üst düzeyde takip edildiğini duyurdu.

Kaynak: Bişkek, Moskova, Cihan