Türk-Rus ilişkilerine sivil toplum dopingi

Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev iki günlük resmi ziyaret için dün Ankara'ya geldi. İki ülke arasında 20'den fazla belgenin imzalanmasının planlandığı  ziyarette Medvedev ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığında ilk defa Üst Düzey İşbirliği Konseyi toplanacak. İki ülke, sivil toplum kuruluşları ve işadamları derneklerinin yer aldığı 'Toplumsal Forum' da kuruluyor.

Rusya Devlet Başkanı Medvedev, ilk kez gittiği Suriye temaslarının ardından akşam saatlerinde Türkiye'ye geldi. İki ülke diplomatik ilişkilerinin kurulmasının 90. yılına denk gelen temaslar çerçevesinde ticaret, enerji, insani ilişkiler, tarım, ulaşım ve kültür alanında 25'e yakın anlaşma parafe edilecek. Akşam saatlerinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Çankaya Köşkü'nde onuruna verdiği yemeğe katılan Medvedev'in resmi temasları bugün başlıyor. İki ülke ilişkilerinde stratejik ortaklık seviyesine ulaşmasında önemli aşamalardan biri olan hükümetler arası 'Üst Düzey İşbirliği Konseyi'nin (ÜDİK) kuruluşu ile ilgili ortak deklarasyon imzalanacak. Konseyin çalışmalarının koordine edilmesi için iki ülke, sivil toplum kuruluşları, işadamları dernekleri, kültür merkezleri ve gençlik organizasyonları gibi bir dizi yapının yer aldığı 'Toplumsal Forum' da kuruluyor. Rusya'nın şimdiye kadar bu şekilde Almanya ve İtalya ile ÜDİK yapılanması bulunuyor.

Türkiye'nin komşu ülkeleri ile başlattığı vizesiz uygulamalara Rusya da dahil oluyor. İki ülke insani ve ticari ilişkilerini hızlandırması beklenen bir aylık süreli ziyaretlerde vizelerin kaldırılması ile ilgili anlaşma imzalanacak. Samsun-Kavkas tren feribot hattının açılışı ile ilgili anlaşmanın sağlanması, tarım ve gümrük konularında yapılacak yeni işbirlikleri iş dünyasının önünü açacak.

Ziyarette enerji işbirlikleri de temel gündem maddeleri arasında yer alıyor. Cihan Haber Ajansı'na açıklamada bulunan Rusya Enerji Bakanı Sergey Şmatko, Boğazlarda herhangi bir çevre felaketine engel olmak için Samsun-Ceyhan petrol boru hattının yapılmasına destek verdiklerini açıklamıştı. Mavi Akım-2 ile ilgili çalışmaların henüz beklemede olduğuna işaret eden Bakan, Mersin-Akkuyu'ya yapılacak nükleer santralde mutabakat sağlandığını ilk kez duyurmuştu. Enerji Bakanı Taner Yıldız da bu konuda sorun olmadığını, anlaşmanın imzalanacağını açıkladı.

Rusya'dan en çok doğalgaz alımı  gerçekleştiren ülkelerden biri olan Türkiye 'al ya da öde' formülünde de bir kısım kolaylıklar almaya çalışıyor. Basına yansıyan bilgilere göre Gazprom'un 'al ya da öde' formülünde yüzde 75 avantaj sağlaması, fiyat konusunda da yüzde 10-15 indirim mümkün olabilecek. Gazprom doğalgaz dağıtım alanlarında yapılacak özelleştirmelere ve yer altı depolama tesisleri ile ilgili çalışmalara da ilgi duyuyor.

Kremlin'den yapılan açıklamada bölgesel ve uluslararası sorunların da görüşmelerde ele alınacağı belirtildi. Irak, Afganistan ve Orta Asya'da yaşanan son gelişmelerle birlikte, İran nükleer programının da ele alınması bekleniyor. Terör ve aşırıcılıkla mücadelede işbirliği, Rusya'nın inisiyatifi ile geliştirilen yeni Avrupa Güvenlik Anlaşması, Kafkaslar'da son durum, Kıbrıs problemi gibi başlıklar gündemde. Ankara özellikle Yukarı Karabağ konusunda Moskova'nın desteğini beklerken; Rusya, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşme sürecinin Yukarı Karabağ sorununda ilerleme sağlanması ile ilişkilendirilmesine karşı çıkıyor.

Faruk Akkan, Moskova, İsmail Altunsoy, Ankara, Cihan