Komşulara göre Türkiye birinci, Rusya ikinci bölgesel güç
Fatih Üniversitesi, Türk dış politikasının komşu ülkelerdeki etkisini araştırdı. Çalışmaya göre, Yunanistan, İran, Gürcistan, Irak, Ermenistan, Suriye ve Bul-garistan'da yaşayan aydınlar, Türkiye'nin demokratikleşmesini kendi ülkeleri açısından da önemli görüyor. İç savaşta sığınılacak ilk ülke olarak Türkiye gösterilirken, bölgesel güç sıralamasında Ankara listenin başında yer alıyor.
Türk dış politikasının komşu ülkelerde nasıl algılandığını araştıran Fatih Üniversitesi, demokratikleşen Türkiye'nin, bölgesi için de umut haline geldiğini ortaya koydu. Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, Ermenistan, İran, Irak ve Suriye'de yaşayan akademisyen, yönetici, gazeteci, yazarlardan oluşan 318 kişi ile kendi dillerinde yapılan çalışmanın sonuçlarına göre, komşu ülkeler Ankara'nın dış politika ekseninin değiştiğini düşünmüyor. Dünya siyasetinde daha fazla söz sahibi olan Türkiye'yi, kendi ülkeleri açısından da fırsat olarak görüyorlar. Ankara'nın Müslüman dünyaya yaklaşmasına rağmen, Doğu ve Batı ülkeleriyle dengeli bir dış politika izlediği konusunda birleşiyorlar. 'Ülkenizde bir iç savaş çıksa hangi ülkeye sığınırsınız?' sorusuna en fazla 'Türkiye' cevabı verilirken, İran'da bile bu oranın yüzde 65 çıkması dikkat çekiyor. Komşulara göre, yeni bölgesel güç sıralaması da artık şöyle oluşuyor: Türkiye, İran ve Rusya.
Fatih Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri kapsamında Doç. Dr. Savaş Genç başkanlığında yapılan çalışmanın sonuçlarına göre komşu ülke elitleri, dünya siyasetinde daha fazla söz sahibi olan Türkiye'nin Müslüman dünyaya yaklaştığını düşünürken, eksen kayması iddialarını reddediyor. Katılımcıların yüzde 55'i Ankara'nın hem Doğu hem de Batı ülkeleri ile dengeli bir dış politika izlemeye başladığı yorumunda birleşiyor. Yüzde 52'si Türkiye'nin Müslüman dünyaya yakınlaşmasının sürdürülebilir olduğu düşüncesini paylaşmıyor.
Arap ayaklanmalarının henüz Suriye'ye sıçramadığı bir dönemde yapılan ankette katılımcıların yüzde 27'si 'Ülkenizde bir iç savaş çıksa hangi ülkeye sığınırsınız?' sorusuna 'Türkiye' cevabını verirken, bu oranın İran'da yüzde 65'e çıkması dikkat çekiyor. 'Şu anda bölgesel güç denilince aklınıza ilk hangi ülke geliyor?' sorusu yöneltilen elitlerin yüzde 27'si 'Türkiye' derken, bunu yüzde 13 ile İran ve Rusya izliyor.
Çalışmaya göre komşu ülke elitlerinin büyük bir çoğunluğu Türkiye'nin demokratikleşmesini kendileri için fırsat olarak görüyor. Araştırma Türkiye'nin ticaret ve diplomaside artan etkinliğinin komşu yönetimler tarafından kendilerine yönelik tehdit olarak algılanmadığı sonucunu da ortaya çıkardı. Komşu ülke aydınları Türkiye'nin dış politikasında yaşanan büyük değişimlerin arkasında AK Parti hükümetinin izlediği politikalar olduğunu söyledi. Türkiye'nin demokratikleşmesini komşu ülke elitlerinin yüzde 70'i fırsat olarak görürken, bu oranın yüzde 90 ile İran'da en yüksek seviyeye çıkması dikkat çekti.
Ankette dikkat çeken başka bir sonuç ise katılımcıların 'Komşularınız arasında Türkiye en iyi kaçıncı komşunuzdur?' sorusuna verdikleri cevap oldu. Son dönemde Ankara'nın ilişkilerini geliştirdiği Suriye, Irak ile önemli ölçüde Türk nüfusunun bulunduğu Bulgaristan'da Türkiye 'en iyi komşu' olarak görülürken, tarih temelli sorunların ilişkilerin gelişmesini engellediği Ermenistan'daki ankette Türkiye 'en kötü komşu' olarak çıktı. Ankara'nın 'Ege'yi dostluk denizi yapalım' sloganıyla Atina ile ilişkilerde yeni bir sayfa açma girişiminin, araştırmaya göre, Yunan toplumunda yankı bulduğunu söylemek ise zor. Yunan katılımcıların yüzde 25'i Türkiye'yi en kötü komşu olarak görüyor.
İranlılar için Türkiye Tahran'ın en iyi komşuları arasında dördüncü sırayı alırken, aynı katılımcıların yüzde 65'inin İran'da bir iç savaş çıkması durumunda sığınacakları ilk ülkenin yine Türkiye olması ise dikkat çekti. Anket, nükleer program nedeniyle Batı'nın yaptırımlarıyla karşılaşan İranlı elitlerin yüzde 40'ının, Ankara'nın bu sorunun çözümüne dair çabalarını etkisiz bulduğunu da ortaya koydu.
Ankete katılan elitlerin toplamda yüzde 27'si Türkiye'nin bölgesel güç olduğunu söylerken, ülkeler bazında bu sonucun değiştiği görüldü. Sovyetler Birliği'nde bulunmasına rağmen 2008'de Rusya ile savaşan Gürcistan'da Türkiye, Kafkaslar'da bölgesel güç olarak görülürken, aynı soruya Ermeni elitlerin yüzde 60'ı 'Rusya' cevabını verdi. Bulgaristan'ın yanı sıra Türkiye'yi en kötü komşu olarak nitelendiren Yunanlılar da Ankara'yı bölgesel güç olarak gördüklerini belirtti.
Kaynak: Zaman, Minhaç Çelik