Rusya, Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesini askıya aldı
Rusya’nın petrol taşımacılık şirketi Transneft Samsun-Ceyhan arasında inşa edilecek petrol boru hattı ile ilgili çalışmaların ekonomik olmadığı gerekçesi ile dondurulduğunu açıkladı.
Transneft Başkan Yardımcısı Mihail Barkov Ria Novosti’ye yaptığı değerlendirmede, “Proje Türkiye tarafından destekleniyor. Ancak ekonomik açıdan en azından uygulanabilir değil. Müzakereler donduruldu. Top şimdi Türkiye tarafında” dedi.
Barkov projenin yaşayabilmesi için Türk tarafının şartları elverişli hale getirmesi gerektiğini söyledi. Mart ayında Rusya Enerji Bakanı Sergey Şmatko da Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesiyle ilgili topun Türkiye’nin ayağında olduğunu söylemişti.
Rusya geçiş maliyetlerinin düşürülmesini istiyor
Samsun-Ceyhan petrol boru hattının inşası ile ilgili tek sorun geçiş maliyetleri. Taşıma bedellerinin boğazlardan geçişe göre en az üç kat daha fazla olacağını savunan Rus şirketler, Türk hükümetinden vergi ayrıcalığı bekliyor.
Transneft başkanı Nikoly Tokarev de daha önce yaptığı değerlendirmede Türkiye'nin ve Rusya'nın taslak anlaşma ile ilgili çalışmalarının sürdüğünü, yaşanın sürecin normal olduğunu söylemişti. Tokarev, "Ciddi tartışmalar bekliyoruz. Bu tür dev projeler tartışmalar yaşanmadan uygulamaya geçemez" tespitinde bulunmuştu.
Seçimler süreci yavaşlattı
Türkiye’de parlamento seçimleri ve Rusya’da yıl sonunda yapılacak Duma seçimleri ve Mart 2012 devlet başkanlığı seçimlerinin müzakere sürecini yavaşlattığına değinen kaynaklar, müzakerelerin şimdilik durduğunu ancak projenin iptalinin söz konusu olmadığını belirtiyor.
Özellikle Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün 8 Eylül'de Rusya’ya gerçekleştireceği ziyaret öncesinde Transneft’ten yapılan açıklamanın da pazarlık gücünü artırmak için bir girişim olduğu değerlendirmesi yapılıyor.
Samsun-Ceyhan petrol boru hattına Rus şirketler Rosneft ve Transneft’in ortak olmaları ile ilgili mutabakat sağlanmıştı. Yıllık kapasitesi 50-70 milyon metreküp arasında olacak hattın toplam maliyeti 3 milyar doları bulacak. 550 kilometre uzunluğundaki projeye Çalık ve İtalyan Eni yüzde 50’şer ortak. Rus şirketler 25 milyon tonluk sevkıyat için garanti verirken, Kazakistan petrollerinin de hattan taşınması için çalışmalar sürüyor. Samsun-Ceyhan’la ilgili Türkiye'den Çalık Grup ve İtalyan Eni enerji şirketi arasında Ekim 2009'da Milan'da ilk anlaşma imzalanmıştı.
Faruk Akkan, Fuat Seferov, Moskova, Cihan