HABERRUS - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 5 Eylül 2025 tarihinde Doğu Ekonomik Forumu (VEF) kapsamındaki genel oturumda yaptığı konuşmada, Rusya’nın ekonomik hedefleri, Uzak Doğu ve Arktika’nın gelişimi, Çin ile ilişkiler, Ukrayna krizine dair son gelişmeler ve uluslararası ilişkilerde izlenecek stratejilere dair önemli açıklamalarda bulundu.

İşte Putin’in konuşmasından öne çıkan başlıklar:

Rusya Ekonomisinin Durumu ve Hedefleri

Putin, Rusya ekonomisinin mevcut durumuna ve geleceğe yönelik planlarına dair değerlendirmelerde bulundu. Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele ettiğini ve hedefinin %4-5 aralığında bir enflasyon oranı olduğunu belirtti. Putin, ekonomideki istikrarın korunması gerektiğini vurgulayarak, ani faiz indirimlerinin fiyatları artırabileceği uyarısında bulundu. Rusya’nın, yüksek ücretli bir ekonomi haline gelmesi gerektiğini ifade eden Putin, son 10 yılda yoksulluk oranının %11,3’ten %7,2’ye düştüğünü hatırlattı.

Uzak Doğu ve Arktika bölgesi için 1 Ocak 2027 tarihinden itibaren tek bir tercihli rejimin uygulanacağını duyuran Putin, bölgedeki yatırımcılar için mevcut avantajların korunacağını söyledi. Ayrıca, ekonomide bir durgunluk yaşanmadığını, ancak enflasyonun kontrol altında tutulması gerektiğini belirtti.

Uzak Doğu’nun Gelişimi ve Ekonomik Potansiyeli

Putin, Uzak Doğu’nun Rusya için 21. yüzyılın öncelikli bölgesi olduğunu vurgulayarak, bölgenin birçok alanda Rusya genelinden daha hızlı büyüdüğünü ifade etti. Yakutya, Amur ve Sahalin bölgelerinin, Uzak Doğu’daki yatırımlarda lider konumda olduğunu belirtti. Bölgenin Gayri Safi Bölgesel Hasılası’nın (GRP) son 10 yılda 4 trilyon rubleden 11 trilyon rubleye yükseldiğini kaydetti.

Uzak Doğu’daki kömür ve altın üretiminin son 10 yılda neredeyse 1,7 kat arttığını belirten Putin, bölgedeki kömür rezervlerinin 900 yıl yetebileceğini söyledi. Nadir toprak elementleri endüstrisinin gelişimi için Kasım ayına kadar bir planın hazırlanmasını talep etti.

Ayrıca, Uzak Doğu’nun yüksek teknoloji projeleri ve dijital gelişimde öncü bir bölge haline getirilmesi gerektiğini vurguladı.

Ulaşım ve Altyapı Yatırımları

Putin, Baykal-Amur Demiryolu (BAM) ve Trans-Sibirya Demiryolu’nun (Transsib) modernizasyonuna devam edileceğini ve Uzak Doğu’daki limanlara demiryolu bağlantılarının genişletileceğini belirtti. 2032 yılına kadar BAM ve Transsib’in taşıma kapasitesinin, 2025 başındaki seviyenin 1,5 katına çıkması hedefleniyor.

Bölgedeki limanların yıllık yük kapasitesinin 380 milyon ton olduğunu ve 2030 yılına kadar 115 milyon ton daha artmasının beklenildiğini ifade etti.

Rusya ile Kuzey Kore arasında Tumen Nehri üzerinden bir köprü inşa edilerek ulaşım bağlantısının sağlanacağını duyuran Putin, bölgedeki hava trafiğinin geliştirilmesi için de planlar yapıldığını söyledi. Ayrıca, Uzak Doğu’daki lojistik altyapısının güncellenmesi gerektiğini vurguladı.

Trans-Arktik Koridoru ve Denizcilik

Putin, St. Petersburg’dan Vladivostok’a uzanan Trans-Arktik Ulaşım Koridoru’nun geliştirilmesi gerektiğini belirtti. Bu koridorun etkinliğini artırmak için Sibirya ve Ural bölgesinden gelen yüklerin Arktik deniz yollarına doğrudan erişimini sağlamak gerektiğini ifade etti. Modern gemi inşa merkezlerinin, römorkörlerden süper güçlü buzkıranlara kadar tüm gemi tiplerini üretebilmesi gerektiğini vurguladı.

Demografi ve Sosyal Politikalar

Putin, Uzak Doğu’da yaşayan Rus vatandaşları için tüm koşulların sağlanması gerektiğini belirtti. Bölgedeki ortalama ücretlerin son 10 yılda 2,5 kat artarak 100.000 rubleyi aştığını ifade eden Putin, birçok Uzak Doğu bölgesinde yoksulluk oranının ülke ortalamasının altında olduğunu söyledi. Genç nüfusun bölgeden göçünün yavaş yavaş tersine döndüğünü ve son 9 yıldır 20-24 yaş arası genç nüfusta bölgeye bir göç yaşandığını kaydetti.

Konut Politikaları ve Altyapı

Putin, Uzak Doğu ve Arktika’daki turizm potansiyelinin 10 yıl içinde iki katına çıkarılmasını hedeflediklerini belirtti. Bölgede 600’den fazla altyapı projesinin hayata geçirilmesi planlanıyor.

Maliye Bakanlığı’na, Uzak Doğu’daki sosyal altyapı ve master planlar için harcamaların %5’ini bölgeye yönlendirmesi talimatını verdi.

Ayrıca, Uzak Doğu ve Arktika ipoteğinin ikinci el konut piyasasında da kullanılmasını önerdi.

Uluslararası İlişkiler ve Çin ile İşbirliği

Putin, Rusya’nın Çin ile ilişkilerinin mevcut siyasi durumdan bağımsız olduğunu ve iki ülke arasındaki işbirliğinin 20 yıl önce başladığını vurguladı. Rusya’nın, ilişkilerini geliştirmek isteyen ülkelerle işbirliğinden vazgeçmediğini belirtti. Avrupa’daki bazı şirketlerin siyasi nedenlerle Rusya pazarından çekilmesinin zararlarına rağmen, bazı şirketlerin geri dönmek için fırsat kolladığını ifade etti.

Putin, Çin’in Rus vatandaşları için vize muafiyetini beklenmedik bir dostluk jesti olarak değerlendirdiğini ve bu kararın iki ülke arasındaki turizm ve ilişkileri güçlendireceğini söyledi. Ödemeler sisteminin iyileştirilmesi için Rusya ve Çin’in çalışmalar yürüttüğünü belirtti.

Donald Trump ile İlişkiler

Putin, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmelere açık olduğunu ve gerektiğinde telefon görüşmeleri yapma konusunda anlaşma sağlandığını ifade etti. Ancak, Çin ziyareti sonrasında Trump ile henüz telefon görüşmesi gerçekleştirmediğini belirtti.

Ukrayna Krizi ve Güvenlik Garantileri

Putin, Ukrayna’daki yabancı askerlerin, Rusya Silahlı Kuvvetleri için meşru hedef olacağını bir kez daha vurguladı. Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerinin, Rusya’nın da dahil olduğu bir çerçevede ele alınması gerektiğini belirtti. Ancak, şu ana kadar ciddi düzeyde hiçbir ülkenin Rusya ile bu konuyu tartışmadığını söyledi.

Putin, Ukrayna’nın Rusya ile temas kurmak istediğini, ancak yakın zamanda böyle bir ihtimalin olmadığını belirtti.

Ukrayna ile ana konularda anlaşmanın neredeyse imkânsız olduğunu ifade eden Putin, Kiev’de bunun için siyasi iradenin bulunmadığını savundu.

Moskova’nın, Ukrayna ile en üst düzeyde bir görüşme için en güvenli yer olduğunu belirtti.

Viktor Yanukoviç ve Ukrayna’daki Darbe

Putin, Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik hedefinin meşru bir seçim olduğunu, ancak Viktor Yanukoviç’in AB üyelik sürecini kabul edilebilir koşullarda yürütmek istediğini belirtti. Yanukoviç’in, Ukrayna’nın AB’ye üye olmasının ekonomik sonuçlarını öğrendiğinde gözlerinin dolduğunu ifade etti. 2014 darbesi sonrasında iktidara gelen güçlerin NATO üyelik yanlısı olduğunu hatırlatan Putin, Ukrayna’nın NATO üyelik kararının Rusya’nın güvenlik çıkarlarını doğrudan etkileyeceğini vurguladı.

Yapay Zekâ ve Karar Alma Süreçleri

Putin, yapay zekânın bütçe hazırlama sürecinde kullanılmasına olumlu baktığını, ancak kararların sorumluluğunun insanlarda olması gerektiğini belirtti. Yapay zekânın sadece bir araç olduğunu ve insanların çalışmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı.