Aliyev: “Yukarı Karabağ problemi ve Türkiye-Ermenistan sorunu eşzamanlı çözülmeli”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Moldova’nın başkenti Kişinev’de Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’la yaptığı görüşmeleri, Türkiye-Ermenistan arasında bugün imzalanması beklenen protokolü ve Azerbaycan-Türkiye enerji ilişkilerini değerlendirdi. Azerbaycan devlet televizyonuna önemli açıklamalarda bulunan Aliyev, Ermenistan’ın yapıcı olmayan tutumu nedeni ile Kişinev görüşmelerinde yeterli sonucun alınamadığını söyledi. Yukarı Karabağ sorununun çözümü ve Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi sürecinin birlikte götürülmesi gerektiğini kaydeden Aliyev, Türkiye ile enerji fiyatlarının piyasa şartlarına çekilmesi konusunda henüz mutabakat sağlanmadığını da hatırlattı.
Azerbaycan devlet televizyonuna açıklamada bulunan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Ermenistan’ın yapıcı olmayan tutumu nedeni ile anlaşmada yeterli ilerleme sağlanamadığını kaydetti. Aliyev, “Kişinev görüşmelerinde yeterli sonuçları alamadık. Müzakerelerde son aşamaya gelindi, artık son kararların alınması gerekiyor. Yukarı Karabağ sorunu Azerbaycan toprak bütünlüğü anlayışı içinde çözülmesi gerekiyor. Ermenistan askeri birlikleri işgal ettikleri tüm bölgeden çekilmek zorunda. Yerlerinden edilen göçmenlerin de evlerine dönmesi gerekiyor.” dedi.
Görüşmelerde pozitif bir trend var
Uluslararası hukuk açısından Azerbaycan’ın tamamı ile haklı olduğunu kaydeden Aliyev, “Pozitif bir trend olduğunu söyleyebiliriz. Aksi durumda müzakereler bu şekilde devam etmezdi. Son 5-6 yıl içinde önemli konularda uzlaşı sağlandı. Öncelikle Yukarı Karabağ etrafında işgal altında tutulan tüm Azeri bölgelerinden Ermeni birlikleri çekilecek. 4-5 yıl öncesini düşündüğümüzde bu önemli bir gelişme.” tespitinde bulundu.
Güvenlik konusunun Suşa bölgesine dönecek Azeri halk için de geçerli olduğuna işaret eden Azerbaycan Cumhurbaşkanı, “Uluslararası hukuku müzakerelerde temel almamız gerekiyor. Karşı tarafı dinlememiz gerekiyor. Yukarı Karabağ’da yaşayan Ermeni halkın güvenlik endişesini anlıyoruz. Evlerine dönecek Azeri halkı için de aynı güvenlik endişesi söz konusu. Bölgede yaşayan tüm halklar için gerekli olan güvenlik meselesinin birlikte götürülmesi gerekiyor.” hatırlatmasında bulundu.
Yukarı Karabağ kilit
Ermenistan tarafının işgal altında bulunan bölgelerden askerlerini çekerek yapıcı bir adım atmasını ümit ettiğini kaydeden Aliyev şu ifadeleri kullandı: “Bölgede barış garanti edilmeli. İletişim kurulmalı. İşbirliği ortamında her şey yeniden başlayabilir. Yukarı Karabağ sorunu çözülmeden bölgede herhangi bir olumlu gelişme sağlanması mümkün değil. Birileri bu sorunu kolayca çözebileceğini söylüyorsa buna inanmam. Yukarı Karabağ sorununun çözülmesinden sonra tüm diğer problemlerde rahatlıkla ilerleme sağlanabilir.”
Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanacak protokolle ilgili soruyu yanıtlayan Azerbayca Cumhurbaşkanı, kendilerinin prensip olarak diğer ülkeler arasındaki ilişkilere karışmalarının doğru olmadığını söyledi. Azerbaycan’ın da kendi içişlerine ya da başka ülkelerle ilişkilerine müdahale edilmesini doğru bulmadığını kaydeden Aliyev, Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanacak protokolle ilgili önemli tespitlerde bulundu: “Türkiye Ermenistan sınırının kapatılması Kelbecer’in işgal edilmesinin ardından gerçekleşti. Gerekçeler ortadan kalkmışsa sınır da açılabilir. Bu bizim pozisyonumuz. Türk liderler de bu çerçevedeki pozisyonlarını defalarca tekrarladı. Protokolde bu durumun göz önünde bulundurulacağını ümit ediyorum. Bizim aldığımız bilgilere göre Yukarı Karabağ sorunu çözülmeden protokol parlamentoda onaylanmayacak. Yani sınır açılmayacak. Bunu Türkiye Cumhurbaşkanı, Başbakanı, Meclis Başkanı ve Dışişleri Bakanı söyledi. Biz buna inanıyoruz.”
Türkiye-Ermenistan ilişkileri ve Yukarı Karabağ sorunu eş zamanlı çözülmeli
Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin başlamasının ve sınırın açılmasının Yukarı Karabağ sorununun çözümüne katkı sağlayacağını yönündeki düşüncelere katılmadıklarını kaydeden Aliyev, “Ermenistan müzakerelerde siyasi ve diplomatik bir başarı ile elini güçlendirmek istiyor. Bunu söylemek için yeterli gerekçe var. İki süreç resmi olarak ilişkili olmasa da birlikte götürülmek zorunda. İki sorun paralel bir şekilde ve eş zamanlı olarak çözüme kavuşturulmalı. Aksi durumda statüko negatif yönde değişebilir. Statükonun değişmesi çok önemli. Topraklarımız yıllardır işgal altında. Ne kadar süre bu durumu tolere edebiliriz. Statusko negatif yönde değişirse, bölgede negatif gelişmeler yaşanabilir. Biz hala Yukarı Karabağ sorununun müzakere yolu ile çözülmesini destekliyoruz. Bizim ümitlerimiz boşa çıkarılırsa, artık müzakere sürecinde bir daha asla yer alamayız.” uyarısı yaptı.
Türkiye ve Azerbaycan arasındaki kardeşliğin ve dostluğun çok yüksek seviyede olduğuna işaret eden Azeri lider, “Türkiye liderlerinin yaptıkları açıklamalara inanıyorum. Yukarı Karabağ sorunu çözülmeden Türkiye-Ermenistan sınırı açılmayacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye ile doğalgaz fiyat konusunu henüz çözmedik
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Mayıs ayında gerçekleştirdiği Bakü ziyaretinde Ankara’nın Azerbaycan’dan aldığı doğalgaza ödediği fiyatların daha adil bir seviyeye çekileceği ile ilgili sözlerini hatırlatan muhabire Aliyev, “Sayın başbakan fiyatların adil olmadığını söyledi. Biz de bunun normal seviyeye çekilmesini bekliyoruz. Bizim burada isteğimiz uluslar arası standartlara ve uygulamalara uygun hareket etmek. Diğer ülkeler bu satışı nasıl gerçekleştiriyorsa, biz de benzer yöntemler kullanmalıyız. Yakın gelecekte adil bir rakam üzerinde anlaşma sağlayacağımızı umuyorum.” Türkiye’nin 2009 yılında 7 milyar metreküp doğalgaz alımı gerçekleştirdiğini kaydeden Alieyev, ispatlanmış 2 trilyon metreküp doğalgaz rezervlerinin Rusya, İran ve Türkiye üzerinden pazarlanmasını öngördüklerini ifade etti.