Ria Novosti Haber Ajansı Genel Müdürü Mironyuk: Medyada seviyenin düşmesi etkileme gücünü zayıflatıyor
Rus Ria Novosti Haber Ajansı Genel Müdürü Svetlana Mironyuk, medyada seviyenin düşmesinin etkileme gücünü zayıflattığını söyledi. 'Cihan Haber' dergisine konuşan Mironyuk, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus basının çeşitli oligark ve lobilerin eline geçtiğini belirtti.
Rusya'nın en büyük haber ajanslarından Ria Novosti, 1941 yılında savaş haberleri vermek amacıyla kuruldu. Zaman içerisinde değişik isimlerle faaliyet gösteren ajans, 1990 yılında şimdiki adını aldı. Bağımsız Devlet Topluluğu (BDT) ve Baltık ülkeleri dahil 40 ülkede bürosu bulunan ajansın Rusya genelinde ise 50 ofisi mevcut. Rusya'nın en fazla tıklanan haber sitesi olan www.rian.ru 14 farklı dilde yayın yapıyor. Bu büyük ajansın başında ise bir kadın bulunuyor.
Haber paylaşımı konusunda Türkiye'den Cihan Haber Ajansı ile resmi anlaşması bulunan Ria Novosti'nin Genel Müdürü Svetlana Mironyuk ile Rusya medyasıyla ilgili ilginç bir söyleşi yaptık. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus basınının çeşitli oligark ve lobilerin eline geçtiğini söyleyen Mironyuk'a göre sektörde seviyenin düşmesi ve sorumsuz yayınlar nedeniyle 'dördüncü kuvvet' olan basının iktidarı etkileme gücü azaldı. İşte Mironyuk ile yaptığımız ilginç röportajın detayları.
Rusya'da basın dördüncü kuvvet midir?
Rus medyasını hem güçlü hem de güçsüz olarak tanımlayabiliriz. Rusya'da medya dediğimiz zaman onlarca milyar dolarlık bir sektörden bahsediyoruz. Televizyon reklam piyasası krizle birlikte yüzde 30 küçülmesine rağmen 5-6 milyar dolarlık getiri sağlıyor. Bu, önemli bir güç. Ancak medyanın iktidar olduğunu söylememiz zor. Kamuoyu Araştırma Vakfı'nın gerçekleştirdiği son ankete göre halkın yarısı medyaya güvenmiyor. Bunda Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından basın yayın kuruluşlarının çeşitli oligark ve lobilerin eline geçmesinin büyük etkisi var. Bu yıpranmayı henüz atabilmiş değiliz. Bunun dışında daha önemli sebepler de mevcut. Gazetecilikte maalesef seviye kaybı yaşanıyor. Sorumsuz yayınlar yapılabiliyor. Tüm bunlar medyanın gücünü ve yönetimi etkileme pozisyonunu zayıflatıyor. Siz saygı duymazsanız, size de saygı duyulmaz ve kimse sizi dikkate almaz.
Sizce Kremlin ve 'Beyaz Ev' özgürlüğünü ne kadar kısıtlıyor?
Kremlin ve Beyaz Ev'in bu kadar büyük bir sektörü kontrol edemeyeceği ortada. Rus bloglarının sayısı şu anda 8 milyonu aşmış durumda. ABD'de blogların sayısı 20 milyon. Onlardan sadece bir tanesi medya olarak tescilli. Bunların hepsini nasıl kontrol edeceksiniz? Her konuda tek doğru olan düşünceyi nereden bulacaksınız, bu düşünceyi binlerce analiz yapanlara nasıl kabul ettireceksiniz? Böyle bir durum Sovyet zamanında bile yoktu.
İktidar bu durumda daha çok ekonomik bir rol oynuyor. 45 bin bölgesel gazetenin yüzde 45'i hükümete ait. Böyle olmasaydı bu gazetelerin çoğu faaliyetlerini sürdüremezdi. Bu bir gerçek fakat medyayı kendilerine itaate zorlayanların sayısı da az değil. Yüksek seviyede devlet memurları, ekonomik ve siyasi oluşumlar ve daha çok bir kesimden direnç görebiliyorsunuz.
Ria Novosti, uluslararası bir ajans. İnterfaks ve ITAR-TASS ajansları da aynı kulvarda çalışıyor. Bu ajansların arasında nasıl bir rekabet var?
Herkes kendi işini yapmalı, belli bir alanda uzman olmalı. Planladığımız ve gerçekleştirdiğimiz bütün değişiklikler diğer ajansların gelişmek için planlamadıkları alanlara ait. Doğru ve kaliteli bilgiyi en hızlı şekilde iletmeyi hedef edindik. İki yıldır yapılanma ve modernizasyon çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Biz bir medya grubuyuz. Farklı alanlarda faaliyet gösteriyoruz. Faaliyetlerimizi, özel ilgi çekebilecek tematik projeleri başlatma yoluyla genişletiyoruz. Bu sene ekolojik haberleri başlattık. Geçenlerde ajansa bağlı hukuk ve yargı bilgiler ajansının kurulduğunu bildirdik. İnternet sayfamız sayesinde doğrudan okuyucuya ulaşıyoruz. Burada da medya formatlarıyla denemeler gerçekleştirdik. Bir Hollanda firmasıyla reklam ve içerik değişimi alanında işbirliği yapıyoruz. Başka yenilikler de uyguladık. Multiskript diye yeni bir format, videoya çekilen bilgilerin ayarlanmasına yardımcı oluyor. Son olarak da, Ria Novosti, yabancıların yakından tanıdığı 46 bin tirajı olan 'Moscow News' gazetesini çıkarıyor.
Yazılı ve görsel basındaki değişim Rus basınına nasıl yansıyor? Ruslar, eskiden olduğu kadar gazete okuyor mu?
Görsel basının hızla ilerlediğini söyleyebiliriz. İnternet ve iletişim çağının henüz başındayız. Burada yaşanan devrimler tüm anlayışı değiştirebilir. Ancak eskisi kadar olmasa da insanlar ellerine gazetelerini alıp okumak isteyecekler. Burada 20. yüzyılın tarihini hatırlamak gerek. Radyo icat edildiği zaman gazeteleri yok edeceği düşünüldü. Televizyon doğduğunda radyonun lazım olmadığı fikri vardı. Sinemanın, tiyatroyu öldüreceği zannedildi. Aslında yeni gelen, eskisinin yerini tamamı ile doldurmuyor.
Anlaşılan insanın bilgi alanı sınırsız ve bu alanda her şey için yer var. Elektronik medya çeşitleri tüketicilere kısa bilgilerin hızlı bir şekilde ulaştırılmasında, yayın organları ise daha derin okumanın gerekli olduğu yerlerde etkili. Rusya'da nüfusun sadece yüzde 25'inin internet kullandığını da unutmamak gerekiyor. Bazı değerlendirmelere göre 2008 yılı boyunca Rus gazetelerinin okur sayısı artmış, Rus okurların gazete ve dergilere karşı ilgisi de yükseliyor. Kriz süreci, internetin yararına değişikliklere neden oldu. Fakat krizden sonra ne olacak henüz belli değil.
Rusya'nın en iyi gazetesi ve televizyonu hangisi?
Ben 'akıllı' medya organlarına saygı duyarım. Çünkü eğitim görmüş insanların düşünceleri onlara bağlı. İster istemez iş ve yönetim alanında en önemli kararlar seçmenler değil, geniş bilgilere sahip olması gereken yöneticiler tarafından veriliyor. Rusya'da 'akıllı' medya organlarının durumu istediğimiz gibi değil. Belli sayıda faaliyet gösteriyorlar. Mesela, 'kültür' kanalını buna örnek gösterebiliriz. Gazeteyi söylemek zor, belki ekonomi konusunda derin analizleri nedeni ile 'Vedomosti'yi söyleyebilirim.
Yayınladığınız haberde yanlış bir bilgi olduğu anlaşılınca nasıl bir prosedür işliyor?
Dünyada hiçbir yayın organının yanlış haber konusundan kaçamayacağını düşünüyorum. Yapılması gereken, hatanın aynısı ile düzeltme ve özür yayınlamaktır. Sorunun yüzde 99'unu bu şekilde çözüyoruz. Diğer hukuki süreçlere ihtiyaç kalmıyor.
Türkiye'yi ajans olarak nasıl takip ediyorsunuz? Türkiye'de hangi gündemler sizi daha çok ilgilendiriyor?
Ria Novosti'nin haber satırı her gün gözümün önünden geçiyor. Türkiye'den de haberler yer alıyor. Turizm haberleri daha çok ilgimizi çekiyor. Milyonlarca Rus'un tatil planlarını ve kararlarını etkileyen gelişmeler yaşanıyor. Ben şahsen yüzyıllarca farklı milletlerin ve medeniyetlerin kavşağında bulunan İstanbul'u ilgi ile izliyorum.