Rus bilim adamları deprem tahmininde çözüme yaklaştı

Haiti'de korkunç deprem sahnelerin ardından çalışmalarını daha da yoğunlaştıran Rus bilim adamları, deprem tahimini konusunda önemli buluşlar gerçekleştirdiklerini duyurdu.

Yıllardan bu yana bilim adamları depremi tahmin edebilme yollarının arayışında. En önemlisi de yaklaşan depremi zamanında uyarabilme imkanlarını araştırıyor. 

Geçen hafta meydana gelen Haiti'deki trajedinin 200 bin ölüme neden olması depremin ne denli dehşet verici boyutlara ulaşabileceğini gösterdi. Bu korkunç deprem daha erken tahmin edilebilseydi en azında can kaybı daha aza indirilebilirdi. Bilim henüz kısa süre içinde depremi tahmin edecek kadar ilerlemiş değil. 

Dünya'da güvenilir deprem tahmin sistemlerinin olmadığını dile getiren Rusya Bilimler Akademisi Dünya Fiziolojisi Enstitüsü Başkanı Gennadi Sobolev, "Kısa sürede depremi tahmin edebilecek sistem henüz mevcut değil. Şu ana kadar bilim sadece bir kaç gün ile iki aya kadar çalışmaların neticesinde tahminde bulunabiliyor." diye konuştu. 

Bazı uzmanlar ise deprem olgusunun yeterince araştırılmamış olduğunu söylüyor. Okulda coğrafya derslerinde depremin yer altında bulunan fay hatlarının hareketinden kaynakladığı öğretilir. Ancak bu haraketlenmeye neden olan ve daha da derinlerde yatan sebepler halen tam olarak açıklanamadı. Bilim adamların bunun üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. 

Rusya Dünya Fizyoloji Enstitüsü bilimadamları 50 yıldan fazla labaratuar ortamında deprem ortamını oluşturarak depremin doğmasına neden olan sebepleri araştırıyor. 

Rus bilimadamları labaratuar deneyleri için kurulan özel bir makine sayesinde deprem esnasında yeryüzünün birkaç kilometre altından meydana gelen değişiklikleri izleyebiliyor. Deney sayesinde binlerce kırıklar, parçalanmalar görülebiliyor. Ve en önemlisi bu deney sayesinde depremden önce olan gelişmeler de görülebiliyor. 

Deneme sırasında parçalanmaya başlayan obje bir çok bilgi içeriyor. Makine her san,ye 20 sensör tarafından meydana gelen değişiklikleri kaydediyor. Basınç, sıcaklık derecesi, elektromanyetik ve jeofizik değişiklikler ve ses. Uzmanlar bu deney sayesinde ortaya çıkan her bilgi ileride tahminlerde bulunabilme açısından önemli bilgileri içerdiğini belirtiyor. 

Rusya Dünya Fizyoloji Enstitüsü bilimadamlarından Sergey Anisimov, "Tahminin önünde duran en önemli engel belki de yarık ile fay hattı arasındaki farkı anlamada zorlanmamızdır. Bu jeolojistler arasında en büyük tartışma konusudur." diyor.

Gün geçtikçe araştırma verileri çoğalmakta. Rus bilim adamları deprem tahminde bulunmak için yakınlaştıklarını inanıyor. Bilim adamları bilmeceyi çözmeyi başarabilirse bir çok hayatın kurtarılmasına vesile olabilirler.

Yaşar Niyazbayev, Moskova, Cihan