Rusya'nın matruşka ve babuşkaları

BBC Türkçe yayınında Martin Vennard'ın kaleme aldığı "Rusya'nın büyükanneleri matruşkalar" başlıklı makale, Rusya gerçeğini ortaya koyuyor:

Rusya'da komünist rejim sona ereli ve ülke çok daha farklı bir siyasi ve ekonomik yönde ilerlemeye başlayalı yalnızca 20 yıl oldu.

Sovyet geçmişin çoğu yönü hızla bir kenara itildi, ancak her şeyin değiştiği söylenemez.

Rusya'nın benlik algısının merkezindeki yerini koruyan figürlerden biri de matruşka, yani içiçe geçen oyuncak bebekler.

Moskova'nın Afimall sergi merkezinin ortasında 13 metrelik dev oyuncak bebekler ziyaretçileri karşılıyor.

Rus halk sanatının motifleriyle süslenmişler.

Birbiri içine geçen, küçük hediyelik versiyonları gibi, bu bebekler de anavatan Rusya'nın sembolleri.

Özellikle de Rus toplumunun dayanaklarından biri olan kadın aile reisi figürü..

Ve bu figürü en iyi temsil eden de kelime anlamı büyükanne olan Rus matruşkalar.
Demiryolu işçisi bir matruşka

Eğer Hollywood bir gün matruşka rolünü oynayacak bir yıldız ararsa, Moskova'nın yaklaşık 450 kilometre güneydoğusunda yer alan Miçurinsk kasabasını ziyaret etmeli.

83 yaşındaki Maria Vasilyevna'nın sakinleri arasında olduğu kasabada Sovyet zamanından bu yana pek bir şey değişmemiş gibi.

Kasaba merkezindeki Lenin heykeli hala ayakta ve kültür merkezinde Sovyet zamanlarından kalma bir disko var.

Maria Vasilyevna yeşile boyalı, çatısı oluklu ahşap evinin dışında oturuyor. Şal desenli bir ceket giymiş ve beyaz saçlarının üstüne eşarp bağlamış.

Elinde tuttuğu taze toplanmış otları içeren kaseyi yere bırakıyor, iki sopadan destek alarak ayağa kalkıyor ve bizi arka bahçesinde eskiden hayvanların barınağı olan binaya götürüyor.

Güneş altında olgunlaşan çilekleri gösteriyor ve daha önce böyle bir çilek tatmamış olduğumuzu söylüyor.

Kibarca başımı sallayıp bir tanesini deniyorum ve gerçekten de yediğim en tatlı ve taze çilek.

Şüphe duymakta hatalıymışım.

Çömelip bir kütüğün üzerine oturuyor ve kendisini ziyaret eden torun çocukları etrafımızda oynarken hayatını anlatmaya başlıyor.

Maria Vasilyevna ailesi tarafından inşa edilen bu evde doğmuş.

1941 yılında savaş başladığında kaç yaşında olduğu konusunda yalan söylemiş ve babasıyla birlikte yakındaki demiryolunda çalışmış.

Bölgede yaşayan erkeklerin çoğu cephede olduğundan, geleneksel olarak erkekler tarafından yapılan ağır işlerin çoğunu o yapmış.

Erkek kardeşlerinden biri cephede, bir diğeri ise zaatüre nedeniyle ölmüş.

Hayat hala zor

Savaştan sonra ise evlenip evden ayrılmış. İlk kızı 1946, ikincisi 1952 yılında doğmuş.

Kısa süre sonra ise boşanıp ailesinin evine geri taşınmış.

Eski kocası yardım etmediği için çocuklarını anne ve babasından aldığı destekle büyütmüş.

Ev başvurusu yapan Maria Vasilyevna Sovyet yetkilileri tarafından reddedilmiş ve kendisine ailesiyle kalmaya devam edebileceği söylenmiş.

Su ve elektriği olmayan aile evinde kalan Vasilyevna, emekli olana kadar demiryolunda çalışmış, bütçesini denkleştirmek için bahçesinde yetişenleri pazarda satmış.

Peki emeklilik ve Sovyet rejiminin çökmesi sonrası hayat iyileşmiş mi?

Kendisi gibi matruşkaların, ailelerinin yardımı olmadığı taktirde zor hayatlar yaşadığını söylüyor ve ekliyor: "Daha da kötüsü, tüketim toplumunun tuzağına düşen gençler artık bize saygı duymuyor."

Ancak eğer Rus toplumunun saygıyı hak eden devleri varsa, onlar Maria Vasilyevna gibi matruşkalar.