Çin sınırında Rusya’dan AB’ye ders
Rusya ve Avrupa Birliği (AB) liderleri Rusya’nın uzak doğusunda bulunan Habarovsk şehrinde bir araya geldi. Gürcistan savaşı nedeni ile bozulan ikili ilişkiler için yeni bir fırsat oluşturması beklenen zirvede, enerji, ekonomik kriz, Gürcistan, güvenlik ve 2008 sonunda süresi dolan ve henüz yenilenemeyen işbirliği ve ortaklık anlaşması ele alındı. Müzakere edilen konularda önemli mesafe alınmazken, Rusya devlet başkanı Dmitri Medvedev Ukrayna konusunda uyardı. Ukrayna’nın bu yıl Rusya’dan almayı planladığı doğalgaz parasını ödemesinin zor olduğuna değinen Rusya lideri, AB ülkelerinden Kiev’e 4 milyar dolar borç vermelerini istedi.
AB’yi temsilen zirveye AB Komisyon Başkanı Jose Manuel Barroso, AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus ve AB Dış Politika Temsilcisi Javier Solana katıldı. Zirve açılış konuşmasını yapan Medvedev, Moskova’dan 6 bin km uzakta ve Çin sınırına sadece 30 km mesafede Rusya’nın Habarovsk şehrinde bulunduklarını hatırlattı. Medvedev batı ülkelerinin Rusya’yı anlaması adına bunun önemli bir katkı sağlayacağını belirtti.
“ ‘Doğu Ortaklığı’ Rusya karşıtlığına döndü”
Rusya-AB arasında soğuk rüzgarların esmesine neden olan konular hayli fazla; Avrupa Birliği’ne giren eski Sovyet ülkelerinin Moskova’ya yönelik veto girişimleri, Brüksel’in Orta Asya enerji kaynaklarına ulaşmak için alternatif yollar araması, Ukrayna doğalgaz krizi nedeni ile Avrupa doğalgaz sevkıyatının kış ortasında kesilmesi ve Gürcistan savaşı bunlardan bazıları. Moskova birliğin Ukrayna, Belarus, Moldova, Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan’la ilişkileri geliştirme anlamında oluşturduğu ‘Doğu Ortaklığı’ projesine de hayli tepkili. NATO’nun genişleme süreci ile gerçekleştirilemeyenin AB himayesinde yapılmaya çalışıldığını düşünen Moskova, arka bahçesine müdahale istemiyor.
Zirve sonrası düzenlenen basın toplantısında açıklamada bulunan Medvedev ‘Doğu Ortaklığı’ programının Rusya karşıtlığına dönüştüğünü savundu. Medvedev, “Her türlü ortaklık, her zaman çatışmadan iyidir. Ancak biz baz ülkelerle kurulan işbirliğinin, Rusya karşıtı bir ortaklığa dönüştüğünü görüyoruz. Biz Doğu Ortaklığı’nın anti-Rus birliğine dönüşmesini istemiyoruz.” uyarısı yaptı.
Medvedev, AB’nin Gürcistan savaşında zor durumun aşılmasında büyük destek sağladığını, ancak bu durumun tekrarlanmaması için de mekanizmalar geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Medvedev, Rusya’nın önerisi olan pan-Avrupa güvenlik anlaşmasının iyi bir çözüm olabileceğini hatırlattı.
Rusya enerji anlaşmasını imzalamaya yanaşmıyor
Kremlin danışmanı Arkadi Dvorkoviç zirve sonrası yaptığı açıklamada, enerji anlaşmasını onaylamayacaklarını, birliğin Rusya’nın önerisini değerlendireceğini kaydetti. Zirve sonrası düzenlenen basın toplantısında konuşan Barroso, mevcut enerji anlaşmasının sorgulanmasını istemediklerini, ancak yeni teklifleri de değerlendirebileceklerini söyledi.
Moskova gelecek şartlar göz önünde bulundurularak yeni enerji güvenliği anlaşmasında ısrar ediyor. Aralık 1991 yılında Lahey’de parafe edilen Enerji Anlaşması’na göre Avrupalı enerji şirketler Rusya ulaşım hatlarında aktif olabilirken, Rus şirketlerin Avrupa boru hatlarında faaliyette bulunmasına izin verilmiyor. Rusya anlaşmayı henüz onaylamış değil.