İran, Rusya’dan savaş tazminatı istiyor

İran, İkinci Dünya Savaşı sırasında ülkesinin eski SSCB, İngiltere ve ABD tarafından işgal edildiğini gerekçe göstererek kendisine savaş tazminatı ödenilmesini istedi. İkinci Dünya savaşı sırasında 26 Ağustos 1941’de SSCB ve İngiltere askeri birlikleri İran’a girmişti.

 

İran lideri Mahmud Ahmedinecat, İkinci Dünya savaşı sırasında ülkesinin başka ülkelerce işgal edildiğini gerekçe göstererek tazminat almak için Birleşmiş Milletler’e (BM) mektup yazmaya hazırlanıyor. Basına konuşan İran lideri, savaş sırasında anti Hitler koalisyonu olan SSCB, ABD ve İngiltere’nin ülkesine verdiği zararın bilançosunun çıkartılması için araştırılma yapılmasını istedi.

 

Ahmedinecat’a göre, yabancı askeri birlikler İran’a o yıllarda büyük zarar vererek ülke topraklarına girdi ve kaynaklarını kullandı. İran lideri, “Eski Sovyetler Birliği, ABD ve İngiltere savaş sonrası tazminat aldı, ama savaş sırasında vatandaşlarımızın gördüğü zararın telafi edilmesi için İran’a hiçbir şey verilmedi.“ dedi.

Washington’ı sert bir dille eleştiren İran lideri, “İran’ı bugün insan haklarını ihlal etmekle suçlayanlar, kendileri daha önce ağır suçlar işledi. Savaş, işgal ve öldürme bu suçlar arasında.” diye konuştu.

Rusya uzmanları: İran Rusya’dan bir kuruş alamaz

Rusya siyasi uzmanları İran’ın Rusya’dan savaş tazminatı alamayacağını savundu. Gazeta gazetesine konuşan Rusya Siyasi Teknoloji Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı Sergey Miheyev, “Tahran Moskova’dan teorik olarak tazminat talep edebilir. Ama İran’ın bu konuda başarısı ve kazanma şansı sıfır. Ahmedi Necad’ın bu inisiyatifi, Baltık cumhuriyetlerinin Rusya’dan Stalin-Hitler anlaşması tazminatı veya Ukrayna’nın Rusya’ya yönelik (kıtlık nedeniyle milyonlarca insanın ölmesi) suçlamalarını hatırlatıyor. Bu tür adımların maddiyattan ziyade belirli bir propaganda etkisi var. İran lideri dünya kamuoyuyla iğneleme yarışmasına girmiş. Kendisini insan haklarına uymamakla suçluyorlar, Ahmedinecat da onları işgalle suçluyor.” dedi.

SSCB ve İngiltere İran’a askeri birlik göndermişti

SSCB ve İran arasında 1920 yılında diplomatik ilişkiler kurulmuştu. 1921 yılında yapılan ikili anlaşma Moskova’ya kendisini savunma amacıyla İran’a askeri birlik gönderebilme hakkını kazandırdı. İkinci Dünya savaşı sırasında İran “tarafsızlığını” ilan etti. 26 Ağustos 1941 yılında ise İngiltere ve SSCB Nazi Almanyası’nın işgalini önlemek amacıyla ilk olarak İran’a askeri birlikler gönderdi. SSCB ordusu özellile İran’ın kuzeyinde tarihi Güney Azerbaycan topraklarında konuşlandırılmıştı. O sırada Moskova’nın desteğiyle İran’da Güne Azerbaycan Cumhuriyeti kurulmuştu. İran’da Alman istihbarat ağı da geniş faaliyet gösteriyordu. Savaş sona erince ABD ve İngiltere’nin baskısıyla Stalin askeri birlikleri İran’ın kuzeyinden çekilmek zorunda kaldı. Bazı Rusya ve Azeri tarihçilerine göre, Stalin gelecekte kuzey ve güney Azerbaycan’ın birleşmesi perspektifinden endişe ediyordu.

Fuad Seferov, Moskova, Cihan