ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton 5 Aralık'ta süresi dolan stratejik silahlarda indirim anlaşmasının (START-1) yenilenmesi ve Ortadoğu dörtlüsünün zirvesine katılmak üzere Moskova'da. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşen Clinton, nükleer silahsızlanma anlaşmasının kısa sürede sonuçlanabileceğini söyledi. Ancak, Amerikalı bakanın gündeminde Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in Moskova dışından yaptığı 'İran nükleer santralinin planlandığı şekilde faaliyete başlayacağı' ile ilgili açıklamaları vardı.

Rusya'nın Volgodonsk kentinde nükleer uzmanlarla bir araya gelen Putin, İran'ın Buşehir kentinde inşa edilen nükleer santralin yaz döneminde planlandığı şekilde faaliyete geçeceğini kaydetti. Moskova 1995 yılından bu yana inşa ettiği ve 1 milyar dolara mal olan Buşehir nükleer santralin teslimi ile ilgili tarihi sürekli erteliyordu. Moskova'nın santralin faliyete başlamasını İran'ın nükleer parogramından vaz geçirmek için bir yaptırım aracı olarak kullandığı kaydediliyor.

İki bakan heyetler arası görüşmelerin ardından ortak bir basın toplantısı düzenledi. Tahran'ın nükleer silahlanma programı olmadığı ispatlanana kadar, nükleer santralin faaliyete geçirilmesinin doğru olmadığını kaydeden Clinton, "Tahran uluslararası yaptırımlarla dünyanın güvenini yeniden kazanabilirlerse, o zaman sivil nükleer güce sahip olabilir." dedi. Tahran'a net bir mesaj gönderilmesinin gerekliliğine dikkat çeken Clinton, Buşehir nükleer santralin faaliyete başlamasının zamansız olacağına dikkat çekti.

Basın mensuplarının Buşehir nükleer santrali ile ilgili sorusunu yanıtlayan Lavrov da, Rusya'nın  İran nükleer santralini faaliyete geçirme niyetinde olduğunu söyledi. Teknolojik hazırlıkların son aşamasına geçildiğini kaydeden Lavrov, Buşehir nükleer santrali ile ilgili çalışmaların Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) gözetimi altında olduğunu ve uluslararası anlaşmalara uygun bir şekilde devam ettiğini kaydetti.

Yeni nükleer anlaşmada imza sorunu

Ortak basın toplantısında yeni nükleer anlaşma ile ilgili de değerlendirmede bulunan Clinton, Cenevre'de devam eden görüşmelerde tarafların ilerleme sağladığını söyledi. Lavrov da yaptığı açıklamada yeni anlaşma için tarih belirlemenin zor olacağını, ancak Mart sonu Nisan başı anlaşmanın sonuçlanabileceğini ifade etti. Bunun hemen anlaşmanın parafe edileceği anlamına gelmediğini kaydeden Lavrov, "Anlaşma 20 sayfadan fazla özel bir protokol." bilgisini verdi.

Rusya nükleer silahlarda indirim anlaşmasında sadece saldırı değil, savunma silahlarının da yer almasını istiyor. Özellikle ABD'nin doğu avrupaya kurmayı planladığı füze kalkanının Rusya'nın nükleer caydırıcılık kapasitesini tehlikeye sokmasından rahatsız. Lavrov geçen hafta yaptığı uyarıda "ABD yönetimi füze kalkanı ile ilgili programın hedefinin Moskova olmadığını söylüyor. Ancak, füze savunma sistemleri ile ilgili yaklaşımlarımız sözlere değil, askeri ve teknik sonuçlara dayanmalı. Rusya'nın nükleer caydırıcılık potansiyelini zayıflatacak herhangi bir füze savunma sistemini kabul etmemiz mümkün değil." ifadelerini kullanmıştı.

Cuma günü Ortadoğu dörtlüsünün  İsrail-Filistin barış sürecinin yeniden başlatılması ile ilgili zirveye katılması beklenen Clinton'ın, Rusya Başbakanı Putin'le de ikili bir görüşme yapması öngörülüyor.

Faruk Akkan, Moskova, Cihan