Putin’den Türkiye’ye bir olumlu bir olumsuz mesaj: Samsun-Ceyhan petrol boru hattı başarıya ulaşacak, Nabucco hayal

Rusya Başbakanı Vladimir Putin, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yükünü hafifletmesi beklenen Samsun-Ceyhan petrol boru hattının başarıya ulaşacağını umduğunu söyledi. Karadeniz tatil kenti Soçi’de Uluslar arası Valday Düşünce Kuruluşu üyeleri ile bir araya gelen Putin, “Bu projenin verimli olduğunu düşünüyorum. Türkiye ile bu projeyi tamamlamak için yeterli zemin var” dedi.

Valdai'ya konuk olarak katılan TÜRKSAM Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Sinan Ogan'ın sorusunu yanıtlayan Putin, "Erdoğan'a bu projeye katılacağımıza söz verdik, öyle de yapacağız" taahhüdünde bulundu.

Türkiye’den Çalık grup, İtalyan Eni enerji şirketi, Rusya’nın dev petrol şirketleri Rosneft ve Transneft Samsun-Ceyhan petrol boru hattı projesi ile ilgili 2009’da ilk protokol imzalanmıştı. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in Mayıs ayında gerçekleşen Türkiye ziyaretinde imzalanan hükümetler arası anlaşma ile de desteklenen proje ile yıllık 60-70 milyon ton petrol taşınacak.

1,5-2 milyar dolara mal olacak proje ile ilgili son günlerde Rusya’da tartışmalar başladı. Transneft Başkanı Nikolay Tokarev Türkiye’yi suçlayarak masada Rusya’nın kabul edemeyeceği teklifler olduğunu söylemişti. Sürdürülen müzakereleri yetersiz bulan Tokarev, “Gerçeklerden hareket ederek sorunu çözmeliyiz. Ya da bu saçmalığa bir son vermeliyiz…” eleştirisi getirmişti. Enerji transit ülkesi olmak isteyen Türkiye, Mavi Akım-2, Güney Akım, Nabucco projeleri ile birlikte Samsun-Ceyhan petrol boru hattının da aktif hale gelmesini istiyor.

Nabucco’nun şansı az

Orta Asya ve Hazar enerji kaynaklarının Rusya by-pass edilerek Avrupa’ya ulaştırılmasını öngören Nabucco doğalgazboru hattı projesi ile ilgili ise Putin olumsuz konuştu.

Projenin şansının çok düşük olduğunu savunan Putin, “Nabucco’nun temel sorunu hammadde tedariki konusunda garantisinin olmaması. Sistemi dolduracak doğalgaz kaynağı yok” dedi. Rusya’nın Nabucco’ya doğalgaz vermesinin gündemde olmadığını ifade eden Rusya başbakanı, “İran doğalgaz kaynakları bu hat için düşünülmüyor. Azerbaycan’ın doğalgaz kaynakları da az. Bir de Azerbaycan, Rusya ile de doğalgaz alım anlaşması imzaladı.” tespitinde bulundu.

Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in geçen hafta gerçekleştirdiği Bakü ziyaretinde Rusya’nın dev enerji şirketi Gazprom ve Azerbaycan enerji şirketi SOCAR doğalgaz alım anlaşması imzaladı. 2011’en itibaren Azerbaycan’da doğalgaz alımlarını 2 milyar metreküpe çıkaracak Rusya, sonraki yıllarda da kapasite artırımına gidecek. Putin büyük yatırımların yapılması planlanan Nabucco’nun tamamı ile imkansız olmadığını da ekledi.

Nükleer enerji tek alternatif

Nükleer enerjinin geleneksel enerji kaynaklarının tek alternatifi olduğunu ifade eden Rusya Başbakanı,  “Doğalgaz piyasası ekonomik kriz sürecinden henüz kurtuluyor. Ancak enerji piyasasında talepler önümüzdeki yıllarda hızla artacak” öngörüsünde bulundu. Ev elektrik santrallerini rüzgarla işletmenin mümkün olmadığını kaydeden Putin, “Önümüzdeki on yıllarda daha fazla enerjiye ihtiyaç olacak… Petrol ve doğalgaza gerçek alternatif enerji kaynağı nükleer enerji.” şeklinde konuştu. Putin diğer yaklaşımları göstermelik olarak değerlendirdi.

Kremlin’e dönüş için dört kez seçilen Roosevelt'i örnek gösterdi

2012’de gerçekleşen Rusya Devlet Başkanılığı seçimleri de Valdai Klubün en çok merak ettiği konular arasında yer alıyordu. 2012’yi konuşmak için çok erken olduğunu ifade eden Putin, herhangi bir hukuk ya da anayasal ihlalin söz konusu olmayacağını belirtti. ABD Başkanı Franklin Roosevelt’in dört kez seçildiğini hatırlatan Rusya başbakanı, “Ne ben, ne de Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev mevcut yasal sistemle ve anayasa ile çelişecek bir konumda olmayız” taahhüdünde bulundu.

Kendisinin tekrar devlet başkanı  olması durumunda Rusya’nın siyasi sisteminin tehlikeye girebileceği ile ilgili endişeleri yanıtlayan Putin, “Bizler neler yaptık ve insanlar nasıl bunu değerlendiriyor? Ülkemizin reel durumunu dikkate alarak hareket edeceğiz” ifadelerini kullandı. Putin Kommersant gazetesine verdiği röportajda da kendisi için 2012 seçimlerinin herkesten daha önemli olduğuna dikkat çekmişti.

Valday Düşünce Kuruluşu’ndan Alman siyaset bilimci Aleksander Rahr, Putin’in seçimlerde ‘şok’  olmayacağını söylediğini, kendisinin Medvedev’le aynı partiden olduğunu hatırlattığını ifade etti. Rahr’a göre Putin ve Medvedev arasında herhangi bir siyasi tansiyon yükselmesi olmayacak. Washington merkezli Rusya ve Avrasya Programı direktörü Andrew Kuchin’e göre de Putin’in siyasetten ayrılmaya niyeti yok.

Obama ile ilişkiler harika

Rusya Başbakanı Putin ABD ile ilişkilerin geleceği ve Başkan Barack Obama ile ilgili sorulara da yanıt verdi. Obama ile ilişkileri 'harika' olarak

niteleyen Putin'in olumlu açıklamaları  dikkat çekti. Alman bilim adamı Rahr'a göre Putin ABD yönetimi ile ilgili çok pozitif düşüncelere sahip.

Faruk Akkan, Moskova, Cihan