Lujkov darbecilerin gazını suyunu kesmiş

Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in 28 Eylül tarihinde Moskova Belediye Başkanı Yuri Lujkov’u görevden alması ülke ve dünya kamuoyunda büyük tartışmalara yol açtı. Kimi uzman, siyasiler olayın perde arkasında politik, kimi ise ekonomik nedenlerin bulunduğuna inanıyor. Ama genelde uzmanlar Lujkov’un Devlet eski Başkanı Boris Yeltsin’in sayesinde yıldızının parladığını belirtiyor. Lujkov 1999 yılına kadar hep Yeltsin’in “sadık destekçisi” oldu.

Lujkov, 21 Eylül 1936’ta Moskova’da bir işçi ailesinde doğdu. Moskova Gubkin Petrol Kimya ve Doğalgaz Sanayisi Enstitüsü’ni bitirdi. Eski Sovyetler Birliği’nin çeşitli petrol, doğalgaz ve kimyasal sanayi işletmelerinde görev aldı. 1986 yılında SSCB Kimyasal Sanayi Teknolojisi Bakanlığı’nda Daire Başkanlığı görevine atanıyor. Sovyet Komünist Partisi’ne üye (1968-1991) oluyor. 1975-1991 yılları arasında, çeşitli dönemlerde Moskova kent meclisine (Mossovet) üye seçildi.

Yeltsin Lujkov’un elinden tuttu

Lujkov’un yıldızı 1987’te parladı. Yeltsin o dönemin SSCB Komünist Partisi Moskova Bölge Birinci Sekreteri görevinde bulunuyordu. Bu Sovyet döneminin çok önemli bir görevi sayılıyordu. Örneğin ülkenin ikinci büyük kenti Leningrad (şimdiki St.Petersburg) parti Bölge Başkanı Grigori Romanov’un ülkenin devlet başkanlığı görevine atamayı düşünülüyordu. Lujkov 1987 yılında Yeltsin’in gözüne girmeyi başardı. Kendisi Yeltsin tarafından Mosgorispolkom (başkent icra yönetimi) Başkan Birinci Yardımcısı görevine atandı.

İkinci eşi Yelena Baturina ile burada tanışır. İlk eşi Marina Başilova 1989 yılında kanserden hayatını kaybetmişti. Bugün zengin işadamı sayılan Baturina o sıralarda komisyon sekreteri olarak çalışıyordu. 1990 yılında Yeltsin, Lujkov’u Mosgorispolkom’un başına getiriyor. Temmuz 1991’te kendisi Moskova Belediye Başkan Yardımcısı görevine atanıyor. 1992 yılında da Moskova Belediye Başkanı Gavril Popov beklenilmez şekilde istifa ederken, Devlet Başkanı Yeltsin’in 6 Haziran 1992 kararnamesiyle Lujkov Moskova Belediye Başkanı görevine atanıyor. Lujkov, dört kere tekrar (1996, 1999, 2003 ve 2007) Moskova Belediye Başkanlığı makamına seçildi. Lujkov 1999 yılına kadar Yeltsin’i çok zor anlarda sonuna kadar destekledi.

1991 Ağustos darbesi sırasında Beyaz Ev’in önünde Yeltsin yanlısı güçler için barikat kurdurdu, ulaşımı sağladı, darbenin yıkılmasında önemli rol oynadı. Ekim 1993’te Yeltsin’e yönelik darbe girişiminde de darbecilerin Beyaz Ev’deki elektrik, su, ısıtma ve telefon hat, bağlantılarını kesti. 1996 yılında Devlet Başkanlığı seçimlerinde Yeltsin’e en büyük desteği sağladı. Lujkov usta siyasetiyle Kremlin’le ilişkilerini geliştirdi.

Fakat Lujkov 1999’ta saf değiştirdi: Siyaset duayeni ve eski başbakanlardan biri Yevgeni Primakov’la Oteçestvo (Yurt) Partisi’ni kurdu. Parti Yeltsin’in politikalarını eleştirerek hemen istifa etmesini talep ediyordu. Vladimir Putin’in başa gelmesiyle Lujkov, Kremlin’e yönelik tutumunu yumuşattı. Devlet Başkanlığı Devlet Konseyi üyesi oldu. Ve iktidardaki Birleşik Rusya Partisi Yüce Konseyi eşbaşkanı seçildi.

Fuad Seferov, Moskova, Cihan