Hazar’a komşu ülke liderleri Astrahan’da toplandı

Hazar Denizi’ne komşu ülke liderleri Rusya’nın Astrahan kentinde bir araya geldi. Zirvenin gündemini Hazar’ın hukuki statüsü oluştururken, bölgesel ve uluslar arası sorunlar da müzakere ediliyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, açılışta yaptığı konuşmada Hazar’ın hukuki statüsü ile ilgili siyasi bir deklarasyonun kabul edilebileceğini söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Putin’in yanı sıra, Hazar’a komşu ülkeler Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ve Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov'un katıldığı 4. Hazar Zirvesi'ne katılıyor.

Hazar Denizi’nin çok taraflı etkileşim prensipleri ile kullanımını öngören Hazar Denizi’nin Hukuki Statüsü’nün temelini oluşturacak bir belgenin kabul edilebileceğini kaydeden Putin, “Beş ülke arasında işbirliğinin geliştirilmesi terör, aşırılıklarla mücadele, uyuşturucu trafiğinin önlenmesi ve diğer tehditlere karşı etkin çalışmaya katkı sağlayacak ve istikrarı teşvik edecek…” dedi.

Hazar Denizi ülkelerinin ekonomik gelişiminin dünya piyasalarında rekabetçi güçlerinin artmasına katkı sağlayacağını vurgulayan Putin, ulaşım ve çevre alanında da işbirliğinin geliştirilmesini istedi.

Liderler Hazar’ın hukuki statüsünün yanı sıra üçüncü ülkelerin askeri varlıklarının Hazar’da bulunmaması konusunda bir protokol imzalamaları bekleniyor.

Kremlin’den yapılan açıklamada Hukuki Statü ile ilgili ana belgenin Kazakistan’da yapılacak gelecek zirvede imzalanabileceği ifade edildi. Sovyetler Birliği ve İran arasında paylaşımı yapılan Hazar Denizi ile ilgili 1990 sonrasında herhangi bir anlaşma sağlanamadı. Hazar’ın göl ya da deniz olacağı, dibinde ve yüzeyinde sınırların belirlenmesi, petrol ve doğalgaz yataklarının paylaşımı ile deniz dibinden döşenecek boru hatları ile ilgili belirsizlikler bulunuyor.

Rusya deniz yüzeyi açısından her ülkenin 25 mil ekonomik alanının bulunması gerektiğini ve ortada kalan alanın da beş ülke tarafından ortak kullanılmasını öneriyor. Hazar’ın göl olarak kabul edilmesini savunan Rusya’ya göre boru hatları konusunda tüm ülkelerin onayı alınmalı.

Hazar’da daha az kıyısı bulunan İran’a göre deniz dibi ve yüzeyi beş eşit parçaya bölünmeli. Kepez doğalgaz yataklarının işletimi konusunda Türkmenistan ve İran’la sorun yaşanıyor.