Rusya ile ekonomide işbirliği, dış politikada ayrışma
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Türkiye’ye önemli bir ziyaret gerçekleştiriyor. Ziyaret sırasında iki ülke arasında ticaret ve enerji işbirliği alanlarında anlaşmalara imza konulması bekleniyor. İki başkentin ayrı düştüğü Suriye ve Ukrayna krizleri konusunda ise taraflar arasında herhangi bir yakınlaşma beklenmiyor.
Ankara, Papa Francis’in ardından bugün yine önemli bir konuğu ağırlıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya ve Türkiye arasında ortak bakanlar kurulu gibi çalışan Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısı için Ankara’ya geliyor. Ukrayna ve Suriye gibi bölgesel krizlerin gölgesinde gerçekleşecek ziyarette ekonomik ve ticari ilişkiler, enerji projeleri ön planda olacak. Beşinci ÜDİK toplantısı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Putin başkanlığında yapılacak.
İki ülke arasında ticari ilişkiler siyasi ilişkilerin önünde gidiyor. Türkiye’nin ilk nükleer santralini yapacak olan Rusya, petrol ve doğalgaz ihtiyacının karşılanmasında büyük rol oynuyor. Ancak ticari ilişkilerde henüz potansiyelin çok gerisinde. Günübirlik ziyaret sırasında öncelikli konu iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2020’ye kadar 100 milyar dolara çıkarılması hedefinin yakalanması olacak. 2008’de 38 milyar doları aşan toplam ticaret hacminin 2014 sonunda 32-33 milyar dolar seviyesinde kalması bekleniyor. Türkiye’den Rusya’ya ihracat yıl sonuna kadar 6 milyar doları bulacak. Ukrayna krizi nedeni ile yaptırım uygulayan Batılı ülkelerden gıda alımını durduran Rusya, bu alanda Türkiye’den ithalata da kapılarını açtı. Ancak şu ana kadar henüz Türkiye’den Rusya’ya ihracatta beklenen büyüme yaşanmadı. Ankara’daki zirvede ihracatın artması için engellerin kaldırılması bekleniyor. Rusya’ya ihracat yapacak Türk şirketlerin belge sorunlarının çözülmesi, TIR kotalarının kaldırılması ve Türkiye’ye özel kotaların verilmesi Ankara’nın talepleri arasında.
DOĞALGAZDA İNDİRİM TALEBİ
Enerji alanında işbirliği iki ülke arasında öncelikli konular arasında. Türkiye, Karadeniz altından gelen Mavi Akım üzerinden aldığı doğalgaz miktarında 3 milyar metreküp artış talep ederken, yılbaşında yenilenecek sözleşmelerde indirim istiyor. Ukrayna krizi nedeni ile Batı Hattı’nda alınan doğalgazda yaşanan kesintiden dolayı Ankara, Moskova’dan soğuk kış günlerinde doğalgaz arzının artırılmasını da talep ediyor. Rusya’nın 20 milyar dolarlık yatırımla Mersin Akkuyu’da inşa edeceği nükleer santralle ilgili de uygulama aşamasına gelindi. ÇED raporu Çevre Bakanlığı’nın onayını bekliyor. Putin’in Ankara ziyaretinde onay sürecinin sonuçlandırılması planlanıyor. Rusya, üçüncü nükleer santrale de talip.
SURİYE’DE ESED ANLAŞMAZLIĞI
İki ülke arasında sorunlu ilişkiler ise uluslararası konularda yaşanıyor. Suriye krizi, Ukrayna ve Kıbrıs konularında iki başkent farklı düşünüyor. Suriye lideri Beşşar Esed’in iktidardan indirilmesine karşı çıkan Moskova, Ankara’nın Suriye muhalefeti ile yakın temasından rahatsız. Türkiye ziyareti öncesi Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim’i Soçi’de kabul eden Putin, Suriye krizinin çözümünde askeri müdahaleye şiddetle karşı çıkarken, tüm tarafların dahil olduğu siyasi diyalog sürecinin yeniden başlatılmasını istiyor. IŞİD ve Esed’i eş tehdit gören Ankara ise iki yapı ile de mücadele yapılmasını talep ediyor. Ankara’daki görüşmelerde iki tarafın Suriye pozisyonlarını tekrarlaması beklenirken, bu duruşlarında bir değişiklik beklenmiyor. Ancak, St. Petersburg Devlet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Aleksandr Sotniçenko’ya göre Türkiye, Suriye politikalarını gözden geçirmek zorunda kalacak.
DAVUTOĞLU DEĞİL ERDOĞAN BAŞKANLIK EDECEK
Kiev’de gerçekleşen devrimin ardından Kırım’ın Rusya tarafından ilhak edilmesi ve Doğu Ukrayna’da yaşanan iç savaş bölgede jeopolitik dengeleri değiştirdi. Ankara Moskova’nın Ukrayna adımlarını sert bir şekilde eleştiriyor. Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasını tanımayan Ankara, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunmasını istiyor. Malezya uçağının düşürülmesi olayında Erdoğan’ın doğrudan Rusya’yı suçlaması ise Kremlin tarafından not edilmişti. Kırım’da yaşayan Tatar Türkleri ile ilgili sorunlar Ankara zirvesinde masada olacak. Türkiye, Tatarların statüsü ve haklarına dikkat edilmesi yönündeki talebini dile getirecek.
2010’da iki ülke arasında ilişkileri kurumsal boyuta taşıyan ÜDİK’te Türkiye’yi başbakan temsil ediyordu. Ancak bu kez icra ile ilgili konuların ele alınacağı toplantıda Türk tarafına Erdoğan başkanlık edecek. 10’a yakın bakanla Ankara’ya çıkarma yapacak Putin, Başbakan Davutoğlu ile de görüşecek.