Güç dengesi değişiyor; Pakistan ve Hindistan, ŞİÖ üyesi oluyor

Rusya’nın Ufa kentinde BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ülkeleri zirvesinin tamamlanmasının ardından Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi başladı. ŞİÖ, Hindistan ve Pakistan’ın üyelikleri ile 8 üyeli yapıya dönüşecek. İki ülkenin üyeliği dar çerçevede yapılan zirve görüşmelerinde ele alınıyor. Zirve sonunda Ufa Deklarasyonu’nun imzalanması ve iki yeni üyenin katılımı konusunda karar alınması bekleniyor.

Zirveden olumlu kara çıkması durumunda Hindistan ve Pakistan’ın üyelik süreci başlayacak. İki ülkenin gelecek yıla yapılacak zirveye kadar resmi üyelik statüsüne kavuşması öngörülüyor. Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’ın üye olduğu ŞİÖ 8 üyeli yapıya dönüşecek.

Uluslar arası terörizm, aşırılık ve uyuşturucu ile mücadele, uluslar arası ve bölgesel sorunların yanı sıra bölgesel güvenlik konuların ele alındığı Ufa Deklarasyonu imzalanacak. ŞİÖ’nün 10 yıllık gelişim stratejisi de belirlenecek.

Özbekistan genişlemekten endişeli

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirve oturumları öncesi Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov ve Pakistan Cumhurbaşkanı Nevaz Şerif’le ikili görüşmeler yaptı. Kerimov görüşmede iki ülkenin ŞİÖ üyeliği ile ilgili endişelerini dile getirdi.

İki ülkenin ortalama bir yapıda olmadığını, nükleer ülkeler olduğunu kaydeden Kerimov, “ŞİÖ dönem başkanlığı olarak bir yük omzumuzda olacak. Bu iki ülkenin üyeliği hangi sürede ve nasıl gerçekleşecek?” endişesini dile getirdi. Kerimov’a göre iki ülkenin üyeliği ile birlikte sadece haritada değil, küresel güç yapısında değişimler yaşanacak.

Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da oluşturduğu örgüt, Şanghay Beşlisi olarak anılıyordu ve 2001 yılında Özbekistan'ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkardı. İran, Pakistan ve Moğolistan’ın gözlemci ülke olduğu ŞİÖ’de Türkiye, Belarus ve Sri Lanka diyaog ortağı. Türkiye’nin diyalog ortaklığı ŞİÖ’nün Haziran 2012 Pekin zirvesinde kabul edilmişti.

Örgüt, doğunun NATO'su olarak nitelendiriliyor. Rusya Devlet Başkanı Putin, örgütün Ağustos 2007'deki Bişkek Zirvesi'nde "Tek kutuplu dünya kabul edilemez" çıkışı ile örgütün misyonu hakkında ipucu vermişti.