Kutuplarda Soğuk Savaş başlıyor
Buzulların erimeye başlamasıyla zengin enerji kaynaklarının bulunduğu Kuzey Kutbu'nda da bölge üzerinde hak iddia eden ülkeler arasındaki egemenlik yarışı da kızışıyor. Rusya bölgede hukuki ve askeri alanda birçok çalışma başlattı. ABD de Arktika'daki yarışı kaybetmemek için yeni hamleler peşinde.
Ortadoğu'da iç çatışmaları tetikleyen enerji savaşları dünyanın çatısına taşınıyor. Dünya petrol rezervlerinin yüzde 13'ü ve doğalgaz rezervlerinin de yüzde 30'unun bulunduğu Kuzey kutup bölgesinde (Arktika) ABD, Rusya, Norveç, Hollanda ve Kanada hak iddiasında bulunuyor. Hatta kutup bölgesine sınırı olmayan Çin de bölge enerji kaynaklarından pay talep ediyor. Dünya Petrol Konseyi'nin öngörülerine göre 2020'de petrolün varil fiyatının 100 dolara çıkması ve kutuplarda üretimin ekonomik olmaya başlaması ile rekabet kızışacak. İklim değişiklikleri ile ulaşılabilir hale gelecek bölgedeki enerji kaynakları yeni çatışma alanlarından biri olacak. Bölgede keşfedilen 60 petrol rezervinden 43'ü Rusya, 11'i Kanada, 6'sı ABD ve biri Norveç'in kıta sahanlığı içinde yer alıyor.
Rusya bölgedeki egemenlik hakkını genişletmek için hukukî ve askerî alanda çalışmalar yapıyor. Japonya ile tartışmalı Kuril adalarına kadar uzanan Ohotsk Denizi'nde 52 bin kilometrekarelik alanın Rusya kıta sahanlığı içine alınması ile ilgili anlaşmayı geçen hafta imzalayan Rusya, gözlerini kutuplara çevirdi. Rusya günlük 2,2 milyon varil petrol üretimi yapabileceği 1,2 milyon kilometrekarelik alanın kendi kıta sahanlığı içinde yer aldığını iddia ediyor. Rusya, Birleşmiş Milletler'in Kıta Sahanlığı Sınırları Komisyonu'na (CLCS) yaptığı başvuruda Lomonosov ve Mendeleyev dağ silsilesinin kendi kara parçalarının devamı olduğunu ispat edebilirse, 2020-2030 yıllarında yeni enerji kaynakları ile dünyanın lider petrol ve doğalgaz üreticisi olma pozisyonunu sürdürecek.
RUSYA ARKTİK TUGAYI GÖREVE BAŞLADI
Arktika bölgesine sınırı olan Kanada'nın da günlük petrol üretimini 900 bin varil, Norveç'in 700 bin varil, ABD'nin de üretimini 150 bin varil artırması bekleniyor. Kanada 2013'te kıta sahanlığının geniletilmesi ile ilgili CLCS'ye başvurusunu yaptı.
Rusya yeni rezerv alanlarının güvenliği için bölgede askerî üstünlüğü korumak üzere yatırımlarına da başladı. Bölgede ilk kez askerî tatbikatlara başlayan Rusya yeni askerî üsler kuruyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Arktika'daki daimi askerî varlık ve ülke çıkarlarının silahlı mücadele araçları ile korunması ihtimalini, genel ulusal güvenlik politikasının ayrılmaz parçası olarak gördüklerini açıkladı. Rusya askerî birliklerin eylemlerini ve askerî inşaatı koordine etmek için Arktika'da, Aralık 2014'te Kuzey Filo ile müşterek stratejik komutanlığı “Sever” (Kuzey) oluşturdu. Bölgede daimi askeri hizmete başlayan Rusya Savunma Bakanlığı, Arktik tugaylardan ilkini Mart 2015'te göreve başlattı. Yeni Sibirya adaları, Novaya Zemlya ve diğer alanlarda 10 kadar küçüklü büyüklü askerî üslerin inşası başladı. Havalimanları onarılırken Arktika bölgesinde durum kontrol sistemi de oluşturuluyor.
New York Times'ta dün yer alan habere göre ABD ise bölgede başlayan yeni Soğuk Savaş'ta askerî alanda geride kaldı. Alaska'nın sahil güvenlik güçleri, hem Bering Boğazı'nı izlemek hem de bölgedeki balıkçılık faaliyetlerini kontrol etmek için yeterli gemiye sahip değil. Güvenlik filosu ve iki buzkıran artık çok eskidi. Bölgenin güvenliğini sağlamak için yatırım yapılması gerekiyor. ABD Sahil Güvenlik eski Komutanı Robert Papp, Washington'un Arktika'daki yarışı kaybetmemesi için bir an önce harekete geçmesi konusunda uyarıyor.
Eriyen buzullar nedeni ile bölge yaz aylarında ticarî gemilerin ulaşımına da açılacak. Çin bölgeye ikinci buzkıran gemisini göndermeye hazırlanırken, Rusya'nın 41 buzkıran gemisi elini güçlendiriyor. Ukrayna krizi ve yaptırım kuşatması ile güneyde jeopolitik çıkarlarını korumaya çalışan Rusya, kutuplardaki ekonomik savaşa daha sıkı hazırlanıyor.