Fransa'dan Rusya'ya Suriye zirvesi misillemesi

Viyana’da “Suriye’de siyasi geçiş dönemi ve Esat’ın durumunu” görüşmek üzere düzenlenen dörtlü zirveden dışlanan Fransa, Suriye konusunda yeniden tartışmaya dahil olabilmek için, Paris’te Rusya’sız Suriye zirvesini topladı. Viyana’daki buluşmanın ardından kendisini tümüyle tartışmanın dışında hisseden Fransa, yeniden tartışmaya katılmak için Paris’te dokuz ülke temsilcisiyle bir araya geldi.

Fransa’nın ev sahipliğinde toplanan Suriye zirvesine, Türkiye, Almanya, İtalya, İngiltere, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Ürdün temsilcileri katıldı. Türkiye’yi çalışma akşam yemeğinde Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu temsil etti. Gündem de Viyana gündemiyle aynı idi: Esat’ın Suriye’deki politik çözüm içindeki yeri. Bir diğer deyişle “Esat gitmeli mi, kalmalı mı?” sorusu tartışıldı.

Rusya’ya misilleme

Kendisini davet etmeyen Moskova’ya diplomatik misilleme yapan Paris, Fransa’daki zirveye de Rusya’yı davet etmedi. Fransa, bölgenin önemli aktörlerinden olan ve önümüzdeki Cuma günü Viyana’da tekrar edilecek zirveye davet edilen İran’ı da Paris’e çağırmadı.

Viyana’daki 4’lü zirveden ortak bir uzlaşma noktası çıkmasa da ilk kez bu formatta bir toplantı olması açısından önem taşıdı. Viyana buluşması, Suriye krizinin “asıl aktörlerinin” toplantısı gibi bir görüntü ortaya çıkardı. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, geçtiğimiz cuma günü Viyana’da yapılan toplantı ile eş zamanlı olarak Fransa’da bir Suriye zirvesi yapılacağını duyurdu. Suriye krizinde yeniden tartışmaya dahil olmak isteyen Fransa, bu sefer tartışmada eksik olan Avrupalılar ile bölgedeki müttefiklerini Paris’te buluşturdu.

Viyana zirvesiyle eş zamanlı açıklama

Bakan Fabius, zirve öncesinde toplantının gündemini “Demokratik ve bütün topluluklara saygı içinde bir birlik içeren Suriye’yi inşaa edecek politik geçiş sürecini tartışacağız” diye açıkladı. Ancak Paris’teki zirveye Amerikan Dışişleri Bakanı John Kerry’nin değil, Bakan yardımcısı Anthony Blinken’ın katılması, tartışmanın esas taraflarından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un da toplantıya katılmaması toplantının etkisini azalttı. Fransız Dışişleri Bakanı Laurent Fabius’un, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’u Çarşamba günü telefonla arayacağı dile getirildi.

Siyasi çözümde Esat’ın yeri?

Diplomatik kaynaklar, Viyana buluşmasından bu yana Suriye dosyası üzerinde “kayda değer bir ilerleme sağlandığını” dile getiriyorlar. Fransa ve Türkiye, Esat’lı bir çözüme katı bir tutumla başından beri karşı çıkıyor. Ancak Amerika ve Almanya, Suriye’deki durumun aciliyet içerdiğini ve bir an evvel acil çözümün bulunması için Esat ve Şam rejimiyle de görüşülmesi gerektiğini dile getiriyor. Rusya’nın pozisyonu ise açık: Rusya’ya göre şimdi Suriye’deki kaosa dur demenin tam zamanı. Ve Rusya bu sonuca ulaşmak için diplomatik ve askeri olarak aktif bir politika izliyor. Sonuçta Esat rejimi ile masaya oturularak siyasi geçişin tartışılması noktasında buluşulmaya doğru ilerleniyor.

Türkiye’nin pozisyonu?

Dolayısıyla, önümüzdeki cuma günü Viyana’da yeniden yapılacak ve İran’ın da davet edildiği zirve öncesinde Fransa ve Türkiye gibi “Esat gitmeli” diyen ülkelerin pozisyonlarını yeniden gözden geçirmeleri isteniyor.

Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu toplantı sonrası bir açıklama yapmadı ancak CNN İnternational televizyonuna verdiği özel demeçte, Türkiye’nin “Esat gitmeli, Rusya hata yapıyor” şeklindeki pozisyonlarını koruduklarının işaretini verdi.

Fransız milletvekili Şam’da

Fransa ise kamuoyuna “Esat gitmeli” cümlesini tekrar ediyor. Ancak Esat rejimi ve Rusya ile teması da kesmiyor. Muhalefetteki merkez sağ milletvekillerinden Jean-Frédéric Poisson başkanlığındaki üç kişilik bir milletvekili heyeti bu sabah Suriye lideri Beşar Esat ile görüşecek. Poisson, Şam’a adım atar atmaz, “Suriye’de çözüm Esat ile diyalogdan geçer” diyerek, Fransa’nın çözüm arayışlarının sinyalini verdi. Poisson Suriye Meclis Başkanı Cihat El Lahham ile görüşmesinde de, “Suriye’yi kimin yöneteceğine yabancı ülkeler değil Suriyeliler belirler” dedi.