Rusya'nın itirazlarına rağmen Avrupa’da füze kalkanı devrede

Türkiye’de daha önce aktif hale getirilen savunma sisteminin unsuru Romanya’nın Deveselu kentindeki askeri hava üssünde aktif hale gelecek. Polonya’daki kısmın inşaatı ise cuma günü başlanacak.

Yeni Hayat Gazetesi'nin haberine göre, ABD’nin NATO ülkelerini İran nükleer tehdidinden korumak amacıyla kurduğu Avrupa füze savunma kalkanı bugün devreye giriyor. Rusya’nın “beni hedef alıyor” diyerek başından beri karşı çıktığı füze kalkanı, Romanya’nın Deveselu kentindeki askeri hava üssünde aktif hale gelecek.

Konuyla ilgili bir açıklama yapan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter’in NATO nezdindeki temsilcisi Robert Bell, “Artık Avrupa’ya NATO’yu koruyacak kapasitemiz var.” dedi. Söz konusu askeri tedbirin Moskova’ya değil, Tahran’a karşı yapıldığını savunan Bell, “İranlılar kapasitelerini arttırıyorlar ve biz de onun ilerisinde olmak zorundayız. Sistem Rusya’yı hedef almıyor.” diye konuştu.

Benzeri Türkiye’de daha önce aktif hale getirilen savunma sisteminin diğer bir unsurunun inşaatına da cuma günü Polonya’da başlanacak. Akdeniz’de radarları ve gemileriyle aktif durumda olan NATO, Polonya’daki üssü 2018 yılında tamamlamayı planlıyor.

Rusya ikna olmuyor

ABD’nin verdiği teminatlar Moskova’yı yatıştırmaya yetmiyor. Kremlin’den yapılan açıklamalarda, savunma sisteminin Rusya’nın nükleer cephanesini hedef aldığı ve askeri hamlenin ülkeyi Karadeniz’den çevreleme stratejisinin bir parçası olduğu öne sürülüyor. Rusya’nın NATO elçisi Alexander Grushko da geçen ay yaptığı açıklamada, “Balistik füze savunması, Rusya Federasyonu’nun istikrarına ve stratejik varlığına tehdit oluşturabilir.” demişti. Rusya’nın Kopenhag büyükelçisi ise Danimarka’nın da kalkan projesine dahil olması halinde bu ülkeye ait savaş gemilerini hedef alabilecekleri tehdidinde bulunmuştu.

‘Rusya paranoya yaşıyor’

ABD yetkilileri ise Rusları ‘stratejik paranoya’ yaşamakla suçluyor. 2013 yılında kalkanın çalışma mekanizması üzerine bilgi vermeyi amaçlayan toplantılarda masadan kalkan tarafın Rusya olduğuna dikkat çekiyor. Moskova’nın sistemi kısıtlayacak bir anlaşma istediğini belirten Robert Bell, “Hiçbir hükümet bunu kabul edemezdi.” ifadelerini kullandı.

Sistem nasıl çalışıyor?

Avrupa’ya füze savunma kalkanı projesi 2007 yılına dayanıyor. ABD’nin başı çektiği NATO, askeri tedbirlerin hedefinde nükleer çalışmaları nedeniyle ‘haydut devletler’ olarak adlandırdığı Kuzey Kore ve İran’ın bulunduğunu öne sürüyor.

Kalkan, balistik füzenin uzaya fırlatılmasıyla devreye giren bir radar sistemine dayanıyor. Savunma sistemindeki reseptörler öncelikle güdümlü füzelerden farklı olarak atmosferden çıkan balistik roketlerin hedefini ve yörüngesini tespit ediyor. Daha sonra ise savunma füzeleri fırlatılarak balistik füzenin atmosfere yeniden girmeden havada imha edilmesi hedefleniyor. 3 bin km’ye kadar gidebilen füzeleri etkisiz hale getiren kalkanlar kara üzerinde olduğu gibi savaş gemilerinden de çalışabiliyor.

Kalkan, 10 yıllık planın parçası

Söz konusu proje, ilk olarak 2007 yılında dönemin ABD Başkanı George Bush tarafından Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde üs inşa etmek şeklinde onaylanmıştı. Daha sonra başa gelen Barack Obama ise 2009 yılında projeyi iptal ederek savaş gemilerinin de içinde olduğu yeni bir stratejiyle projeyi ilerletti. Bir yıl sonra ABD, Avrupa’ya füze savunma gemileri göndermeyi teklif etti. Ayrıca NATO, sistem nedeniyle endişelenen Moskova’yla konuyu müzakere etmeyi kabul etti.

2011 yılında ABD, ilk uzun menzilli füze savunma gemisi USS Monterey’i Akdeniz’e gönderdi. Türkiye tartışmalı ABD radarlarına ev sahipliği yapmayı kabul ederken, Hollanda da kalkana erken uyarı sistemine sahip 4 gemiyle katkıda bulunacağını açıkladı. Bir yıl sonrasında NATO, Chicago’da yapılan bir zirvede muhtemel bir saldırıya karşı Güney Avrupa’yı koruyacak kapasitede olduğunu ve nihai amaçlarının tüm kıtayı koruyabilmek olduğunu açıkladı.