Türk Ortodoks Patrikhanesi’nden Zelenskiy’e ‘Ekümenik’ Tepkisi
HABERRUS - Türk Ortodoks Patrikhanesi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin Fener Rum Patriği I. Bartholomeos’u ‘ekümenik patrik’ olarak nitelendirmesine sert tepki gösterdi.
Patrikhane, Zelenskiy’nin bu ifadesinin Lozan Antlaşması’na aykırı olduğunu ve Türkiye’nin egemenlik haklarını ihlal ettiğini savundu.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Çarşamba günü Fener Rum Patriği Bartholomeos ile yaptığı telefon görüşmesini sosyal medya platformu X üzerinden paylaşarak, Patrik Bartholomeos’u “ekümenik patrik” olarak tanımladı. Bu ifade, Türkiye’de Lozan Antlaşması’na aykırı görüldüğü için tartışmalara yol açtı.
Türk Ortodoks Patrikhanesi’nden Sert Tepki
Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın Sözcüsü Selçuk Erenerol, Zelenskiy’nin açıklamasına yanıt vererek, bu ifadeyi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e ve ülkenin egemenlik haklarına bir saldırı olarak nitelendirdi.
Erenerol, “Hain içeriden olunca kapı kilit tutmaz. Oturduğunuz koltukları bahşeden Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk’ün ‘hıyanet yuvası’ olarak adlandırdığı yeri yüce Türk hukukunun üstünde tutarsanız ne yurtta ne de cihanda sulh olmaz. Liyakatsizlik değil; kasıttır bu,” dedi.
Türkiye’de Siyasi Tepkiler
Zelenskiy’nin bu ifadeleri, Türkiye’deki siyasi arenada da yankı buldu. Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, Zelenskiy’i Türkiye’nin egemenliğine saldırmakla suçladı ve Ukrayna liderinin Ortodoks dünyasını dizayn etmeye çalıştığını belirterek eleştirdi.
Özdağ, “Ukrayna’yı ateşe atan bu profesyonel komedyen, Ortodoks dünyasını dizayn ediyor, fıkra bu kadar,” diyerek tepki gösterdi.
Lozan Antlaşması ve Ekümeniklik Tartışması
Türkiye, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması’nın Fener Rum Patrikhanesi’ne “ekümenik” bir statü tanımadığını savunuyor. Türkiye, Patrikhane’yi yalnızca Türkiye’deki Rum Ortodoks cemaatine hizmet eden yerel bir dini kurum olarak kabul ediyor.
Patrik Bartholomeos’un yurtdışında “ekümenik” sıfatını kullanması, zaman zaman Türkiye ile Fener Rum Patrikhanesi arasında gerilimlere neden oluyor.
Patrikhane ve Türk Hükümeti Arasındaki Gerilim
Türk hükümeti, Fener Rum Patrikhanesi’nin uluslararası bir statüye sahip olduğu iddiasını reddediyor ve Patrikhane’nin tüzel kişilik statüsünü tanımayıp, mülkiyet haklarını sınırlamak gibi çeşitli kısıtlamalar getiriyor.
Ayrıca, Türkiye, Fener Rum Patriği’nin Türk vatandaşı olmasını zorunlu kılıyor. Bu politikalar, Patrikhane ile Türk hükümeti arasındaki ilişkileri zaman zaman gerginleştiriyor.
Zelenskiy’nin ‘ekümenik patrik’ ifadesi, Türkiye’nin egemenlik haklarına yönelik bir ihlal olarak görülmüş ve bu durum, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerde yeni bir gerilim konusu haline gelmiştir.