Vedomosti gazetesi Moskova'da bulunan ofis binalarının yüzde 50'den fazlasının boş olduğunu yazdı. Piyasaların geçen yılın dördüncü çeyreğinde yeniden canlanmaya başlamasına rağmen kriz öncesi dönemin yarısı kadar ancak ofis kiralanıyor.

Uzmanlar potensiyel müşterilerin aktif bir şekilde ofis kiralamayı 2009'un ikinci yarısında başladığını belirtiyor. 2009'un dördüncü çeyreğinde Jones Lang LaSalle'ye(JLL) göre, birinci çeyreğe kıyasla yüzde 44 artarak 227 bin metrekarelik alan kiralandı.

Şirket sahiplerinin bir istikrar anlayışına kavuştuklarını anlatan JKK uzmanı Aleksandr Surmenev, ancak ofislerin eskiye nazaran tadilatsız şekilde kiralandığını, krizden önce ise kiralar tadilatlı, hazır biçimde kiralanmayı tercih edildiğini belirtti.

Taleplerdeki artışı kira sahiplerinin fiyatları müşterilerin beklediği düzeye çektiklerine bağlayan Clower Group Genel Müdürü Aleksandr Papov, “Ticari merkez projelerin yüzde 90'ı donduruldu. Ofis gayrimenkülü farklı ticari alanlara hizmet ediyor. Ekonomik durumda da küresel bir iyileşme henüz görülmüyor.” diye konuştu.

Clower Group'un da 2008 yılında 30 bin metre karelik bir arsayı satın aldığını ancak hala inşaatın başlatılmadığını belirten Popov, “Şu anki ofis fiyatlarına bakılacak olursa ticari merkezin inşaatına harcanan para kendisini 30 yılda bile kurtaramaz.” dedi.

Ofis piyasasının en az iki yıl içinde canladırılamıyacağı tespitinde bulunan uzmanlar, ofis gayrimenkulünün krizde en çok zarar gördüğünün altını çiziyor.

Şu anda Moskova'da farklı seviyelerde (sınıflarda) 4 milyon metrekarelik ofis alanı kiralanmayı beklerken, kriz öncesinde 'lazım olur' niyetiyle saklanan ofisler de kullanım bulamıyor. Ayrıca 2010 yılı içinde 1 ile 1.2 milyon metrekarelik ofis alanının piyasaya sunulacak. Geçtiğimiz yıl açılan yeni ticaret merkezleri ise yüzde 40 ile yüzde 50'lik oranda boş durduğu gözleniyor.

Piyasanın en az iki yıl kadar süre ile kriz öncesi fiyatlara kavuşması zor olduğunu ifade eden uzmanlar ofis piyasasında fiyatların aşırı abartıldığını, kriz oluşmasaydı bile fiyatlarda değişimin yine de kaçınılmayacağını  belirtiyor.

Yaşar Niyazbayev, Moskova, Cihan