Rusya krizi deri sektöründe 10 bin kişiyi işsiz bırakacak
Rusya ile uçak krizi, en büyük pazarını kaybeden deri sektörünü derinden etkiledi. Deri ihracatının kalbi olan İstanbul Laleli ve Zeytinburnu'nda işyerleri işçi çıkarmaya başladı. 45 yıldır sektörde faaliyet gösteren Niyazi Dereli, krizin sektöre asıl etkisinin yılbaşından sonra hissedilmeye başlanacağını belirtiyor.
Türkiye'nin sınır ihlali yapan Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından iki ülke arasında yaşanan gerilim deri sektörünü de olumsuz etkiledi. Dericiler en büyük pazarları olan Rusya'ya yıllık 500 milyon doların üzerinde ihracat yaparken, bu yıl ancak 200 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi. Sektörde faaliyet gösteren işadamları, krizin devam etmesi halinde 10 bin kişinin işsiz kalacağı uyarısında bulunuyor.
Dünyadaki deri sektörü 150 milyar dolarlık bir pazara sahip. Türkiye'nin resmi ihracatı ise 1,5 milyar dolara yaklaşıyor. Rusya ile yaşanan uçak krizinin en çok vurduğu sektörün başında dericiler geliyor. Sadece İstanbul Deri Organize Sanayi Bölgesi'nde 1.000 işyerinde 40 bin kişi çalışıyor. Türkiye genelinde hammadde, imalat ve pazarlama çerçevesinde deri sektöründe yaklaşık 100 bin kişi istihdam ediliyor. Krizle birlikte özellikle deri ihracatının kalbi olan İstanbul Laleli ve Zeytinburnu'nda işverenlerin işçi çıkarmanın yanı sıra kepenk kapatmaya başladığı öğrenildi.
1973'ten bu yana deri sektöründe faaliyet gösteren Niyazi Dereli, doların artması ve uçak krizinin sektörü derinden etkilediğini, Laleli esnafını yılbaşından sonra daha zor günlerin beklediğini söyledi. Esnafların kira, ihracat, işçi maliyetleri gibi kalemlerle uğraştığını ifade eden Dereli, “Laleli'de herkes kiraları düşürdü. 15-20 bin dolara dükkân kiraları vardı. Şimdi 8-9 bin dolar oldu. Laleli'deki dükkânlar tek tek boşalıyor, yerine kiracı gelemiyor.” dedi. Dereli daha önce Rusya'ya yılda 6 bin ürün gönderirken şimdi bu rakam 500'ün altında kalmış. Satışlar bir yılda yüzde 90 azalmış. Dereli, Rus halkının giydiği deri ürünleri her yıl yenilediğine işaret ederek, “Deriye çok meraklı bir halk ama artık ürünlerimizi boykot ediyorlar. İstanbul Zeytinburnu'ndaki firmalar kepenk kapatmaya, işçi çıkarmalar başladı. Böyle devam ederse 10 bin kişi işsiz kalabilir.” dedi.
‘TAZMİNATLARIN ALTINDAN KALKMAMIZ ZOR'
Sıkıntı yaşayan işadamlarından biri de Atilla B.D. 25 çalışanından 15'ini çıkardığını ama 10 kişinin bile belini büktüğünü belirten Atilla B., “Elimdeki işçilerimi nasıl tutacağımı düşünüyorum. 20 yıllık elemanlarım onlar benim. İşten çıkarmaya yeltensem tazminatlarının altından kalkamam.” ifadelerini kullandı. Atilla B., deri giysi üretirken, piyasa şartlarının zorlaşmasından sonra ayakkabı sektörüne yönelmiş. Uçak krizinden sonra hayal kırıklığı yaşadığını anlatan Atilla B., “Bakkal dükkanı çalıştırsak bundan daha iyi olurdu. Ayakkabının da artık alıcısı yok.” ifadelerini kullandı.
‘DÜKKÂNI KAPATTIK, PARAYI GERİ ALAMIYORUZ'
32 yıldır deri sektöründe olan K.B., Ukrayna ve Rusya arasındaki gerginliğin işlerini olumsuz etkilediğini, uçak krizinin ise problemi ikiye katladığını kaydetti. K.B, yaşadıkları sıkıntıyı “Ukrayna'da dükkânımız vardı, Kurban Bayramı'ndan sonra kapattık. Moskova'ya mal gönderdik, alacağımız var ama alamıyoruz. Giden mallar gitti, ülkeye gidemediğimiz için paramızı gidip tahsil de edemiyoruz. Rusya ve çevresindeki satışlarda 400 bin dolar zararımız var.” şeklinde dile getirdi. K.B., 2016'nın kendileri için daha kötü bir yıl olacağını, yatırım yapmak bir yana ellerindeki parayı tutma kaygısında olacaklarını ifade etti.
2016 dericiler için kayıp yıl olacak
Bağımsız Tekstil İşçileri Sendikası (BATİS) Başkanı Metin Burak, Rusya ve Türkiye arasında yaşanan gerginliğin 2016 yılının ikinci çeyreğinden sonra daha çok hissedileceğini söyledi. İşveren için 2016 yılının kayıp yıl olacağını vurgulayan Burak, felaketin kapıda olduğuna dikkat çekti. Burak, işsiz kalanların sendikanın kapısını çalmaya başladığını kaydetti. Gerilimin Laleli'yi bitirdiğini belirten Burak, “Sorunun işveren cephesinden çözüleceğini düşünmüyorum. Hükümet ya da siyasilerin kanadından bu sorun çözülecektir.” değerlendirmesini yaptı.