Soğuk Savaş sonrası en büyük casus takası

Amerika'da mahkum edilerek sınır dışı edilen 10 Rus ajan, Vision Havayolları'na ait uçak ile Viyana'nın Schwechat Havalimanı'na getirildi.

ABD ile Rusya arasında dün, Soğuk Savaş sonrasındaki en büyük casus takası gerçekleşti. ABD'deki 10 Rus casusu ile Rusya'da Batılı istihbarat servisleriyle ilişkileri olduğu suçlamasıyla mahkum edilen 4 Rus vatandaşı takas edildi. Filmlere konu olacak nitelikteki takas, Soğuk Savaş sırasında ajanların cirit attığı bir kent olarak bilinen Viyana'da yapıldı. ABD ile Rusya arasında dün, Soğuk Savaş sonrasındaki en büyük casus takası gerçekleşti. ABD'deki 10 Rus casusu ile Rusya'da Batılı istihbarat servisleriyle ilişkileri olduğu ve vatana ihanet ettikleri suçlamasıyla mahkûm edilen 4 Rus vatandaşı takas edildi. Filmlere konu olacak nitelikteki takas, Soğuk Savaş döneminde ajanların cirit attığı bir kent olarak bilinen Avustur-ya'nın başkenti Viyana'da yapıldı.

ABD Başkanı Barack Obama ile Rusya lideri Dmitri Medvedev'in Washington'daki görüşmesinin ardından Amerika'da Moskova için istihbarat topladıkları iddiasıyla 11 kişinin tutuklanması sonucu patlak veren casus skandalının bu şekilde çözülmesi ile ilişkilerde yaşanan bahar havasının bozulmadığının göstergesi oldu.

Gizli yürütülen pazarlıkların ardından casus takasında mutabakata varan ABD ile Rusya, anlaşmayı dün uygulamaya koydu. Bu çerçevede ilk olarak ABD'de Rusya hesabına casusluk yaptıkları gerekçesiyle tutuklanan ve yapılan mahkemede casus olduklarını kabul eden 10 kişi, ülkeden sınır dışı edildi. Bu kişiler, mahkemenin tamamlanmasından birkaç saat sonra bir uçakla New York'tan ayrıldı. Mahkemenin kararının ardından ise Rusya bir adım attı. Rusya Federasyonu Başkanı Dmitri Medvedev, anlaşma gereği, "Batılı istihbarat kurumlarıyla ilişkiye geçmeleri nedeniyle vatana ihanet etmekten hüküm giyen 4 Rus vatandaşı'' için af kararnamesi imzaladı. Serbest bırakılmadan önce suçlu olduklarını kabul eden bir yazıyı imzalamak zorunda kaldıkları ifade edilen bu kişilerin adları; Igor Sutyagin, Sergei Skripal, Alexander Zaporozhsky ve Gennadiy Vasilenko olarak açıklandı. 10 Rus casusla birlikte perşembe gecesi New York'tan havalanan Vision Havayolları'na ait uçakla hemen hemen aynı dakikalarda, Rus Olağanüstü Hal Bakanlığı'na ait bir uçak da Viyana'ya ulaştı. Casusları taşıyan iki uçak, Schwechat Havaalanı'ndaki pistte yan yana park etti ve burada takas gerçekleştirildi. Havaalanından önce Rus uçağı ayrılırken Amerikan uçağının 10 dakika sonra havalandığı görüldü. Bu olay, 1989 Berlin Duvarı'nın yıkılışıyla sona eren Soğuk Savaş sonrası, bilinen en büyük casus takası olarak kabul ediliyor. Soğuk Savaş dönemindeki en büyük takas 20 casusun takas edildiği 1985'te Berlin'de gerçekleşmişti.

Konuya ilişkin bir açıklama yapan ABD Adalet Bakanı Eric Holder, "oldukça sıra dışı'' olarak tanımladığı olayla ilgili çalışmaların yıllar aldığını belirterek, "ABD ve Amerikan çıkarları açısından başarılı bir sonuç alındığını'' söyledi. Rus Dışişleri Bakanlığı da söz konusu takasın ABD-Rus ilişkilerinin geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla yapıldığını belirtti.

Fakat takas "Kim kazandı?" tartışmalarını da beraberinde getirdi. Bir Rus internet sitesi, olayı Rusya: 10 ABD: 4 başlığıyla duyurdu. Bu tür argümanların, ABD'de muhalefetteki Cumhuriyetçilerin, Obama'ya yönelik "Rusya konusunda çok yumuşak" suçlamalarını ateşlemesi bekleniyor.

Amerikalı yetkililer, geçen hafta evlerinde yakalanan 10 kişinin sahte pasaportlarla ikili bir hayat sürdükleri, gizli kod kelimeler, takma isimler, görünmez mürekkep ve şifreli radyo yayınları kullandığını söylemiş, bu kişilerin emlakçı, muhasebeci, gazeteci, gibi mesleklerde çalıştıklarını dile getirmişti. Ancak söz konusu casusların Rusya'ya ne tür gizli bilgiler sağladığı ise hâlâ bir soru işareti.

Kaynak: Zaman